Uzależnienie od alkoholu. oblicza problemu (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Uzależnienie od alkoholu. Oblicza problemu Autorzy Lidia Cierpiałkowska, Jan Chodkiewicz Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-21366-4 Rok wydania 2020 Wydanie 1 liczba stron 440 Format epub, mobi Spis treści Wprowadzenie 9 Rozdział 15 Alkohol i jego wpływ na organizm i zachowanie człowieka 15 1.1. Alkohol i jego krótkotrwałe działanie 16 1.1.1. Efekty działania alkoholu a jego stężenie we krwi 20 1.1.2. Metabolizm alkoholu – proces wchłaniania, przemiany i wydalania 23 1.1.3. Pobudzająco-sedatywne działanie alkoholu 30 1.1.4. Czy wszyscy reagują podobnie na alkohol, czyli o reakcjach nietypowych 34 1.2. Długookresowe działanie alkoholu na organizm 37 1.2.1. Fizyczne i somatyczne konsekwencje szkodliwego picia 38 1.2.2. Zdrowie psychiczne – zaburzenia neuropoznawcze i zespoły otępienne 43 1.2.3. Konsekwencje i koszty społeczne 49 Rozdział 2 51 Kiedy picie alkoholu przestaje być normalne 51 2.1. Wzorce picia – kryteria społeczne, ilościowe i prototypowe 52 2.2. Zaburzenia stosowania alkoholu w klasyfikacjach zaburzeń psychicznych i zachowania 59 2.2.1. Destrukcyjne i uzależnione picie – podejście kategorialne 62 2.2.2. Zaburzenia używania alkoholu – podejście dymensjonalno-kategorialne 69 2.2.3. Co to jest uzależnienie mieszane i krzyżowe? 73 2.3. Ryzyko uzależnienia od alkoholu i jego konsekwencje w okresie adolescencji i późnej dorosłości 74 2.3.1. Zaangażowanie adolescentów i młodych dorosłych w wykorzystywanie alkoholu oraz jego konsekwencje 75 2.3.2. Wzorce używania alkoholu w późnej dorosłości 81 Rozdział 3 84 Jakie są biologiczne uwarunkowania zaburzenia użytkowania alkoholu 84 3.1. Badania rodowodowe 86 3.1.1. Jak bardzo podobne są bliźnięta pod względem sposobów picia? 86 3.1.2. Badania na dziećmi adoptowanymi i studia rodzinne 87 3.1.3. Czy istnieje gen alkoholizmu? 89 3.2. Neuroadaptacyjne zmiany w mózgu pod wpływem intensywnego użytkowania alkoholu 92 3.2.1. Neuroadaptacja układu nagrody 92 3.2.2. Co wyjaśniają koncepcje sensytyzacji i allostazy? 93 Rozdział 4 100 Co nauka wnosi do rozumienia przyczyn zaburzeń stosowania alkoholu 100 4.1. Jak szczególnie jest złożony problem uwarunkowań zaburzeń używania alkoholu? 101 4.2. Co wnoszą do wiedzy o sposobach picia psychologia i socjologia? 103 4.2.1. Jak uczymy się różnorodnych wzorców picia? 103 4.2.2. Czy to, co myślimy o sobie i świecie, warunkuje sposób picia? 111 4.2.3. Jakie parametry temperamentu/osobowości odgrywają zasadniczą rolę? 117 4.3. Jakie ścieżki rozwoju szkodliwego picia odkryto dzięki badaniom w perspektywie procesu życia? 130 4.3.1. Zaburzenia szkodliwe i depresyjno-lękowe a zgubne picie alkoholu 132 4.3.2. Czy dorosłe dzieci z rodzin alkoholowych i niealkoholowych piją alkohol z innych przyczyn? 138 Rozdział 5 154 Typologie, czyli o różnicach pomiędzy osobami uzależnionymi od alkoholu 154 5.1. Różnice indywidualne 154 5.2. Przyczyny i objawy uzależnienia – znaczenie czynników biologicznych i środowiskowych 160 5.2.1. Typologie oparte na różnicach w obrazie klinicznym i przyczynach uzależnienia 161 5.2.2. Dwa czy więcej typów zaburzeń użytkowania alkoholu? 165 5.3. Typologie alkoholików pierwotnych i wtórnych w kontekście efektów leczenia 167 5.3.1. Typologie oparte na różnicach w genezie zaburzenia i produktywności farmakoterapii i psychoterapii 168 5.3.2. Cztery czy pięć typów zaburzeń wykorzystywania alkoholu? 172 5.4. Obraz kliniczny – alkoholicy wysoko- i niskofunkcjonujący 174 Rozdział 6 177 Diagnoza i autodiagnoza szkodliwego użytkowania i uzależnienia od alkoholu 177 6.1. Typy i stopnie diagnozy zaburzeń użytkowania substancji psychoaktywnych 178 6.1.1. Diagnoza różnicowa zaburzeń użytkowania alkoholu i zaburzeń współwystępujących 182 6.1.2. Diagnoza strukturalno-funkcjonalna dla celów terapeutycznych 190 6.1.3. Diagnozowanie w procesie terapii i oceny jej skuteczności 198 6.2. Jakość diagnozy zaburzeń wykorzystywania alkoholu a kompetencje diagnozującego 201 6.3. Jakie narzędzia w głównej mierze wykorzystuje się w badaniach przesiewowych i klinicznych? 204 6.3.1. Metody stosowane w diagnozie różnicowej zaburzeń stosowania alkoholu 204 6.3.2. Metody pomiaru pojedynczych objawów zgubnego picia 210 6.3.3. Metody pomiaru motywacji do zmiany w procesie leczenia 214 Rozdział 7 220 Gdy zaburzenie wykorzystywania alkoholu to nie jedyny problem w zakresie zdrowia psychicznego 220 7.1. Jajko czy kura? Związki przyczynowo-skutkowe między zaburzeniem stosowania alkoholu i innymi zaburzeniami psychicznymi 221 7.2. Koncepcja samoleczenia problemów i zaburzeń psychicznych 224 7.3. Co na ogół towarzyszy uzależnieniu od alkoholu i jakie z tego wynikają konsekwencje dla efektów leczenia? 227 7.3.1. Depresja i tendencje samobójcze 227 7.3.2. Zaburzenia lękowe i PTSD 232 7.3.3. Zaburzenia osobowości 236 7.3.4. Ból i zaburzenia snu 238 7.4. Te nieszczęsne emocje – czy koncentracja na trzeźwości wystarcza do poprawy stanu psychicznego? 239 Rozdział 8 241 Dno niejedno ma imię 241 8.1. Czym jest „dno" i jak się je rozumie współcześnie? 241 8.1.1. Modele „dna" – perspektywy psychologii zdrowia i psychologii klinicznej 242 8.1.2. Wybrane koncepcje „dna" 244 8.2. Jakie koncepcje „dna" znajdują użycie w leczeniu? 247 8.2.1. Czy doświadczenie „dna" jest konieczne do rozpoczęcia terapii? 247 8.2.2. Ograniczenia koncepcji „dna" – czy zawsze pomaga? 248 8.2.3. Odbicie od „dna", czyli o teorii zachowania zasobów 250 Rozdział 9 254 Czym jest głód alkoholu i jak z nim sobie radzić 254 9.1. Czym jest i jak powstaje głód alkoholu? 255 9.1.1. Definicje głodu – perspektywa badaczy i pacjentów 255 9.1.2. Jak powstaje głód, pragnienie alkoholu? 259 9.2. Pomiar głodu – wyzwanie dla badaczy 265 9.3. Głód jako predyktor przebiegu i efektów leczenia 266 9.4. Radzenie sobie: czujność i inne sposoby 268 9.5. Kilka refleksji na koniec 270 Rozdział 10 272 Terapia dla VIP-ów czy terapia dla alkoholików? 272 10.1. Dlaczego tak niewiele uzależnionych się leczy? 273 10.2. Paradygmaty, metody i techniki terapii uzależnienia 276 10.2.1. Ujęcia przednaukowe 277 10.2.2. Filozofia AA jako przykład modelu duchowego 278 10.2.3. Alkoholizm jako choroba i jego leczenie 281 10.2.4. Modele poznawczo-behawioralny i motywacyjny 283 10.2.5. Modele integracyjne 290 10.3. Odwieczne pytania 292 10.3.1. Ograniczenie picia czy abstynencja? 292 10.3.2. Leki, psychoterapia, a może to i to? 296 10.3.3. Dla kogo AA? 301 10.3.4. Jaka terapia dla kogo? 303 10.4. Dlaczego ważne w terapii uzależnień (i nie tylko) są relacja i sojusz terapeutyczny? 305 Rozdział 11 312 Jak żyć, będąc uzależnionym, w ciągłym ryzyku nawrotu 312 11.1. Osoby uzależnione na różnorodnych etapach cyklu zdrowienia. Co pomaga? 313 11.1.1. Czym jest zdrowienie i jakie są jego cele? 313 11.1.2. Cykl i etapy (fazy) zdrowienia 316 11.1.3. Zdrowienie z perspektywy jednostki 320 11.2. O nawrotach (także pełzających) i dlaczego to takie ważne 325 11.2.1. Najróżniejsze rozumienie nawrotu 325 11.2.2. Modele nawrotu 327 11.2.3. Podstęp, czyli nawrót pełzający 333 11.3. Sytuacje wysokiego i niskiego ryzyka 336 11.4. Profilaktyka nawrotów 337 11.5. Nie pić i być szczęśliwym 343 Suplement. Koronawirus i inne kryzysy a alkohol 346 Bibliografia 350 Indeks rzeczowy 403 O Autorach 411