Rasy zwierząt gospodarskich (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Rasy zwierząt gospodarskich Autorzy Stanisław Jasek, Janusz Maciejowski, Bolesław Nowicki Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-21203-2 Rok wydania 2011 Warszawa Wydanie 3 liczba stron 228 Format epub, mobi Spis treści Wstęp 13 Geograficzne rozmieszczenie zwierząt gospodarskich w świecie 16 Przodkowie zwierząt gospodarskich 25 Przodkowie bydła 25 Tur pokaźny (Bos taurus primigenius) 25 Tur krótkorogi (Bos taurus brachyceros) 26 Przodkowie owiec 26 Muflon europejski (Ovis musimon) 27 Muflon stepowy (Ovis musimon arcal) 27 Argali (Ovis ammon) 27 Owca kanadyjska (Ovis canadensis) 27 Przodkowie kóz 28 Koza śruboroga (Capra falconeri) 28 Koza bezoarowa (Capra aegagrus) 28 Koziorożec alpejski (Capra ibex ibex) 28 Przodkowie koni 29 Koń Przewalskiego (Equus caballus przewalskii) 29 Tarpan (Equus caballus gmelini) 29 Przodkowie świń 29 Dzik (Sus scrofa) 29 Przodkowie ptaków domowych 30 Kur bankiwa (Gallus gallus) 30 Indyk zwyczajny (Meleagris gallopavo) 30 Perlica zwyczajna (Numida meleagris) 31 Gołąb skalny (Columba livia) 31 Krzyżówka (Anas platyrhynchos) 31 Piżmówka amerykańska (Cairina moschata) 32 Gęś gęgawa (Anser anser) 32 Przodkowie zwierząt futerkowych 32 Lis pospolity (Vulpes vulpes) 32 Lis polarny (Alopex lagopus) 33 Jenot (Nyctereutes procyonoides) 33 Norka amerykańska (Mustela vison) 33 Nutria (Myocastor coypus) 33 Królik dziki (Oryctolagus cuniculus) 33 Szynszyla niepokaźna (Chinchilla laniger) 34 Skutki udomowienia i genetycznego doskonalenia zwierząt 35 Kryteria ujmowania ras zwierząt gospodarskich w typy użytkowe 36 1. Bydło 39 1.1. Wariant użytkowy mięsny 39 Rasy bydła rodzaju mięsnego 40 Aberdeen angus 40 Hereford 40 Shorthorn 41 Blonde d’Aquitaine 42 Charolaise 42 Limousine 43 Salers 43 Błękitna belgijska (Witblauw ras van België) 44 Droughtmaster 44 Chianina 45 Piemoncka (Piemontese) 45 Romagnola 45 Czarna walijska (Welsh Black) 46 Galloway 46 Szkocka górska (Highland) 47 Teksaska długoroga (Texas Longhorn) 47 Zebu (Bos indicus) 48 Cattalo 48 Beefalo 48 1.2. Rodzaj użytkowy mleczny 49 Rasy bydła typu mlecznego 49 Holsztyńsko-fryzyjska (Holstein-Friesian, hf) 49 Polska holsztyńsko-fryzyjska (PHF) 51 Jersey 52 Guernsey 53 Ayrshire 54 Shorthorn mleczny (Dairy Shorthorn) 54 Angler 55 Duńska czerwona (Rødt Dansk Malkekvaeg) 55 Jarosławska (Jarosławskaja poroda) 56 Kostromska (Kostromskaja poroda) 56 Brunatna szwajcarska (Braunvieh) 56 1.3. Rodzaj kombinowany o dwukierunkowej użytkowości 57 Rasy bydła rodzaju mięsno-mlecznego 57 Czarno-biała holenderska (HF Zwartbonte) 57 Czerwono-biała holenderska (HF Roodbonte) 58 Czarno-biała niemiecka (Deutsche Schwarzbunte) 58 Czerwono-biała niemiecka (Deutsche Rotbunte) 59 Hinterwelderska (Hinterwälder) 59 Forderwelderska (Vorderwälder) 60 Polska czarno-biała (ZB) 60 Polska czerwono-biała (ZR) 61 Białogrzbieta 61 Kriolska (Criolla) 62 Rasy bydła typu mleczno-mięsnego 62 Normandzka (La race Normande) 62 Parteneska (La race Parthenaise) 63 Groningen (Groninger Blaarkopras) 63 Żółta niemiecka (Deutsches Gelbvieh) 64 Czerwono-biała belgijska (Witroodras) 64 Maine-anjou 65 Polska czerwona (pc) 65 Pincgauska (Pinzgauer) 66 Abondance 66 Montbeliarde 67 Dexter 67 1.4. Wariant wszechstronnie użytkowy 68 Rasy bydła rodzaju wszechstronnie użytkowego 68 Simentalska 68 Siwa tyrolska (Tiroler Grauvieh) 69 Tuxer 69 Eringer 70 Czeska pstra (Česke strakate plemeno) 70 Padańska (Bianca val Padana) 71 Watussi 71 1.5. Rodzaj użytkowy roboczy 72 Rasy bydła typu roboczego 72 Siwa stepowa węgierska 72 2. Owce 73 2.1. Typ użytkowy cienkorunny 73 Rasy owiec typu cienkorunnego 75 Merynos południowoafrykański 75 Merynos krajowy południowoafrykański 75 Merynos mięsny południowoafrykański 76 Rambouillet amerykański 76 Merynoprekos 77 Merynos polski 77 Merynos krajowy niemiecki (Merinolandschaf) 78 Merynosy barwne 78 2.2. Typ użytkowy mięsny 79 Rasy owiec typu mięsnego 80 Southdown 80 Suffolk 81 Hampshire down 82 Oxford down 82 Jacob 83 Texel 83 Beltex (Texel DM) 84 Czarnogłówka 84 Dorset rogaty i bezrogi (Dorset Horn i Poll Dorset) 85 North country cheviot 85 Cambridge 86 Ile de France 86 Berrichon du cher 87 Charmoise 87 Charollais 88 Vendeen 88 2.3. Rodzaj użytkowy długowełnisty 89 Rasy owiec typu długowełnistego 89 Bluefaced leicester 89 Border leicester 90 Romney marsh (kent) 91 Lincoln 91 2.4. Rodzaj użytkowy o wełnie krzyżówkowej 92 Rasy owiec o wełnie krzyżówkowej 92 Corriedale 92 Polska owca nizinna 92 Leine 93 Reńska (Rhönschaf) 94 Niemiecka owca górska (Deutsches Bergschaf) 94 Brunatna owca górska (Braunes Bergschaf) 95 Czarnobrązowa owca górska (Schwarzbraunes Bergschaf) 95 Fryzyjska 95 Lacaune 96 Niebieska z Maine (Bleu du Maine) 97 Rouge de l’Quest 97 Polska owca długowełnista 98 Owca olkuska 98 Zwartbles 99 2.5. Owce o wełnie mieszanej (dywanowej) 99 2.5.1. Owce typowe dwuokrywowe 100 Rasy owiec charakterystycznych dwuokrywowych 100 Polska owca górska 100 Świniarka 101 Walliserska czarnonosa (Walliser Schwarznasenschaf) 101 Górska owca południowej Walii (South Wales Mountain Sheep) 102 Szkocka czarnogłówka (Scottish Blackface) 102 Drysdale 103 Awassi 103 Chios 104 Karagouniki 104 2.5.2. Owce kożuchowe 105 Rasy owiec kożuchowych 105 Fińska 105 Romanowska 106 Wrzosówka 107 Wrzosówka siwa niemiecka (Graue gehörnte Heidschnucke) 108 2.5.3. Owce smuszkowe 108 Rasy owiec smuszkowych 108 Karakuł 108 2.6. Owce szerstne 109 Rasy owiec szerstnych 109 Perska czarnogłówka (Blackhead Persian) i owca somalijska 109 Dorper 110 Saint croix 111 Barbados czarnobrzuchy (Blackbelly Barbados) 111 Kameruńska 112 Nolana 112 3. Kozy 113 3.1. Rodzaj użytkowy mleczny 113 Rasy kóz rodzaju mlecznego 113 Saaneńska (Saanen) 113 Toggenburska (Toggenburger) 114 Alpejska francuska (Francaise Alpine) 115 Poitouska (Poitevine) 115 Alpejska brytyjska (British Alpine) 115 Saaneńska brytyjska (British Saanen) 116 Toggenburska brytyjska (British Toggenburg) 116 Złota gernsejska (Golden Guernsey) 116 Appencelska (Appenzeller) 117 Anglo-nubijska (Anglo-Nubian) 117 Biała szlachetna niemiecka (Deutsche weisse Edelziege) 118 Barwna szlachetna niemiecka (Deutsche bunte Edelziege) 118 Murciana-granadina 118 Malagueña 119 3.2. Typ użytkowy mięsny 119 Rasy kóz rodzaju mięsnego 119 Burska (Boer) 119 Afrykańska karłowata 120 Pygmy 120 3.3. Wariant użytkowy wełnisty 121 Rasy kóz typu wełnistego 121 Angorska 121 3.4. Wariant użytkowy puchowy 122 Rasy kóz typu puchowego 122 Kaszmirska 122 3.5. Wariant wszechstronnie użytkowy 122 Rasy kóz typu wszechstronnie użytkowego 122 Turyńska leśna (Thüringer Waldziege) 122 Walliserska czarnoszyjna (Walliser Schwarzhalsziege) 123 Syryjska 123 Biała uszlachetniona 124 Barwna uszlachetniona 124 Karpacka 125 4. Konie 126 4.1. Rodzaj użytkowy wierzchowy 126 Rasy koni typu wierzchowego 127 Czysta krew arabska 127 Pełna krew angielska (Thoroughbred) 129 Achałtekińska (Achałtekinskaja poroda) 130 Trakeńska 131 Quarter horse 131 Szlachetna półkrew (sp) 132 4.2. Typ użytkowy pospiesznopociągowy 132 Rasy koni typu pospiesznopociągowego 132 Kłusak orłowski (Orłowskij rysak) 132 Kłusak amerykański (Standardbred) 133 Kłusak francuski (Trotteur Francais) 134 4.3. Rodzaj wszechstronnie użytkowy 134 Rasy koni rodzaju wszechstronnie użytkowego 135 Oldenburska (Oldenburger) 135 Śląska 136 Wielkopolska 137 Małopolska 138 Kladrubska (Kladrubský) 138 Döle 139 Fryburska (Freiberger) 139 Hanowerska (Hannoveraner) 140 4.4. Typ użytkowy roboczy – stępaki 140 Rasy koni rodzaju roboczego 141 Shire 141 Bulońska (Boulonnaise) 141 Percheron 142 Bretońska (Breton) 143 Ardeńska (Ardennaise) 143 Suffolk 144 Włodzimierska (Włodimirskaja poroda) 144 4.5. Wariant użytkowy juczny – kuce 144 Rasy koni typu jucznego 145 Fiording 145 Haflinger 145 Mur-insulan 146 Kuc szetlandzki (Shetland Pony) 146 Kuc walijski (Welsh Pony, Welsh Cob) 147 Kuc niuforesteński (New Forest Pony) 148 Kuc dartmurski (Dartmoor Pony) 148 Kuc islandzki (Island Pony) 148 Kuc feliński 149 Konik polski 149 Huculska 150 5. Świnie 151 5.1. Wariant mięsny 151 Rasy świń typu mięsnego 152 znaczna biała angielska (Large White) 152 Niemiecka biała szlachetna (Deutsches Edelschwein) 152 wielka biała polska (wbp) 153 Duńska krajowa uszlachetniona (Dansk Landrace) 154 Szwedzka krajowa uszlachetniona (Svensk Landras) 154 Niemiecka krajowa (Deutsche Landrasse) 155 Belgijska krajowa (Landrace Belge) 155 Polska biała zwisłoucha (pbz) 156 Złotnicka biała (złb) 157 Duroc 157 Hampshire 158 Pietrain (Le Porc Belge de Pietrain) 159 5.2. Wariant tłuszczowo-mięsny 160 Rasy świń rodzaju tłuszczowo-mięsnego 160 Puławska (puł) 160 5.3. Typ słoninowy 161 Rasy świń rodzaju słoninowego 162 Mangalica 162 Złotnicka pstra (złp) 162 5.4. Rodzaj smalcowy 163 Rasy świń typu smalcowego 163 Wietnamska 163 6. Drób 164 6.1. Kury 164 6.1.1. Typ użytkowy nieśny lekki 164 Rasy kur typu nieśnego lekkiego 165 Leghorn 165 Minorka 165 6.1.2. Wariant użytkowy nieśny przeciętnie ciężki (ogólnoużytkowy) 165 Rasy kur rodzaju nieśnego przeciętnie ciężkiego (ogólnoużytkowego) 166 Zielononóżka kuropatwiana 166 Żółtonóżka kuropatwiana 166 Gołoszyjka 166 Rhode island red 167 New hampshire 168 Sussex 168 Plymouth rock 169 White rock 169 Faverolle 170 Polbar 170 6.1.3. Wariant użytkowy mięsny (ciężki) 171 Rasy kur typu mięsnego (ciężkiego) 171 Dominant white cornish 171 Brahma 172 Cochin 173 Orpington 173 6.1.4. Kury ozdobne 174 Rasy kur dekoratywnych 174 Jedwabista (silkie) 174 6.1.5. Bojowce 174 Rasy bojowców 174 Bojowiec malajski 174 6.2. Indyki 175 6.2.1. Wariant lekki (mini) 175 Rasy indyków typu lekkiego 175 Beltsville 175 6.2.2. przeciętny (midi) 176 Rasy indyków średniego 176 Bronz szerokopierśny (Broad Breasted Bronz) 176 Biały szerokopierśny (Broad Breasted White) 176 6.2.3. Typ ciężki (maksi) 177 6.3. Perlice 177 6.4. Przepiórka japońska 178 6.5. Gołębie 178 6.5.1. Gołębie mięsne 178 Rasy gołębi mięsnych 179 King 179 Kurak maltański 179 Olbrzym rzymski 180 Strasser 180 Ryś polski 181 Wrocławski mięsny 181 6.5.2. Gołębie sportowe 182 Rasy gołębi sportowych 182 Pocztowy 182 6.5.3. Gołębie ozdobne 183 Rasy gołębi dekoracyjnych 183 Garłacz pomorski 183 Karier angielski 184 Pawik angielski 184 Krótkodzioby polski – szek 185 Turkot bucharski 185 6.6. Strusie, emu i nandu 186 Strusie 186 Emu 186 Nandu szare 187 6.7. Kaczki 187 6.7.1. Rodzaj nieśny 187 Rasy kaczek typu nieśnego 187 Biegus indyjski (Indian Runners) 187 Kahki campbell 188 6.7.2. Wariant ogólnoużytkowy 188 Rasy kaczek rodzaju ogólnoużytkowego 188 Pekin 188 Orpington 189 Saksońska 189 6.7.3. Rodzaj mięsny 190 Rasy kaczek typu mięsnego 190 Aylesbury 190 Rouen 190 Kaczka piżmowa 190 6.8. Gęsi 191 Rasy gęsi 192 Pomorska 192 Włoska biała 192 Kubańska 193 Szara landejska 193 Słowacka biała 194 Czeska biała 194 Tuluska 194 7. Zwierzęta futerkowe 196 7.1. Lisy pospolite 196 Odmiany lisów pospolitych 197 Srebrzysty 197 Płomienisty 197 Krzyżak srebrzysty 197 Platynowy 198 Białoszyjny 199 Pastelowy (polski pastel) 199 Złocisty (opalowy) 199 Platynopastelowy 200 Płomienistopastelowy 200 7.2. Lisy polarne 201 Odmiany lisów polarnych 201 Niebieski 201 Niebieski białopyski 201 Cienisty (shadow) 202 Biały 202 7.3. Jenoty 203 Odmiany jenotów 203 Srebrzystoszary 203 Brunatnozłocisty 203 Biały 203 Plamisty 204 7.4. NorkI 204 Odmiany norek 205 standard 205 Pastelowa 205 Platynowa srebrzystoniebieska 205 Platynowa stalowoniebieska 206 kanon plamista 206 7.5. Tchórze hodowlane 207 Odmiany tchórzy hodowlanych 207 standard 207 7.6. Nutrie 207 Odmiany nutrii 208 kanon 208 Bursztynowozłocista 208 Czarna dominująca 208 Biała niealbinotyczna 209 Grenland 209 Stalowosrebrzysta 209 Perłowa 210 Mozaikowa o umaszczeniu grenland 210 7.7. Króliki 210 Rasy królików 211 Olbrzym belgijski 211 Baran francuski 211 Olbrzym srokacz 211 Nowozelandzki biały 212 Nowozelandzki czerwony 212 Kalifornijski 212 Biały termondzki 213 Srebrzysty francuski 213 Niebieski wiedeński 213 Czarny podpalany 213 Reks 214 Holenderski 214 Angorski 214 7.8. Szynszyle 215 Odmiany szynszyli 215 standard 215 Czarna aksamitna 215 Białe 216 Beżowe 216 Podziękowania 217 Literatura 219 Wykaz skrótów 221 Indeks gatunków i ras 222