Lex cryptographia, AZ#20B13210EB/DL-ebwm/epub (Wydawnictwo Naukowe PWN)

technologia blockchain stanowi wyzwanie dla porządków prawnych. Powodem tego jest użycie kryptografii dla zapewnienia niezmienności danych. Zezwala na ona tworzenie bezpiecznych rejestr ów, które mogą zapisywać wartości ekonomiczne i odwzorowywać instytucje społeczne. Zgodnie z zamierzeniami jej twórców technika ta ma stanowić – przynajmniej częściową – alternatywę dla bezpieczeństwa transakcji dotychczas gwarantowanego poprzez sądy. W najbardziej skrajnej wersji tego poglądu mowa jest nawet o zastąpieniu norm prawnych kodem komputerowym (code is law). W monografii omówiono zagadnienie znaczenia technologii blockchain dla prawa. Autor poruszył problematykę kwalifikacji jednostek rozliczeniowych użytkowanych na blockchainach oraz oświadczeń składanych za ich pomocą, starając się odpowiedzieć na pytanie o to, czy kod może zastąpić prawo. Podejmowana jest dyskusja z poglądami występującymi w literaturze przedmiotu, którą ze względu na wczesne stadium rozwoju problematyki cechują ogromne rozbieżności pomiędzy poszczególnymi autorami. W książce eksplorowana jest także kwestia ewentualnych zmian w prawie cywilnym, które mogłyby wiązać technologię blockchain i prawo. Niniejsza monografia jest wielkim i krytycznym opracowaniem widocznego współczesnego problemu prawoznawstwa nie tylko w dziedzinie teorii prawa cywilnego,na dodatek teorii i filozofii prawa. Wnikliwie analizuje powstałą w 1997 roku ideę „sprytnych kontraktów”. Idea ta powstała jako rezultat nurtu głoszącego zastąpienie istniejących, sankcjonowanych poprzez państwo, instytucji społecznych takich jak pieniądz czy prawo umów przez nowe instytucje społeczne oparte na zaimplementowaniu kryptografii. Jest to idea nieznana wielu prawnikom i uczestnikom obrotu gospodarczego, a nabierająca znaczenia faktycznego i prawnego w ostatnich latach. Fenomen sprytnych kontraktów jest zjawiskiem bardzo młodym z perspektywy prawno-historycznego wglądu w istniejące relacje społeczne. Jest obecnie ważnym zagadnieniem obrotu gospodarczego, bez względu na to czy będziemy go postrzegali jako problem prawny, quasi-prawny czy alegalny – a w szczególności jest to znaczne z perspektywy teorii prawa cywilnego. Analizy dokonywane przez Autora posiadają dla teorii prawa cywilnego oraz teorii i filozofii prawa w ogóle nowatorski charakter, gdyż pokazują problematykę związaną z koniecznością redefinicji tradycyjnych pojęć prawoznawstwa i dostrzegają konieczność zmian niektórych paradygmatów tegoż (w szczególności prawa umów). Niniejsza monografia skierowana jest do szerokiego grona odbiorców, począwszy od dogmatyków prawa cywilnego, po teoretyków i filozofów prawa, ekonomistów, a także praktyków, którzy coraz częściej będą musieli spotykać się z problemami natury prawnej co do fenomenu „sprytnych kontraktów”. Niewątpliwą zaletą prowadzonych przez Autora analiz są autorskie propozycje konkretnych rozwiązań, służące umiejscowieniu zagadnień związanych ze „sprytnymi kontraktami” na mapie teorii prawa cywilnego i norm prawa pozytywnego (de lege ferenda). Autor w wielu miejscach proponuje ciekawe rozwiązania legislacyjne podając kształt treści poszczególnych przepisów prawnych. Należy to uznać za niezwykle cenne i stanowiące potencjalnie widoczny wkład w kształtowanie się nowych rozwiązań prawnych. Dr hab. Tomasz Bekrycht, prof. Uniwersytetu Łódzkiego