Latający cyrk fizyki (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Latający cyrk fizyki Autor Jearl Walker Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN Tłumaczenie Witold Sikorski ISBN 978-83-01-19795-7 Rok wydania 2018 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 474 Format mobi, epub Spis treści Przedmowa 17 Witryna WWW dla Latającego cyrku fizyki 17 Pochodzenie nazwy „Latający cyrk" 18 Bibliografia 18 Korespondencja do mnie 18 Uniwersytet Stanowy w Cleveland 18 Podręczniki 18 Podziękowania 19 1. Przemykając się między spadającymi kroplami 21 1.1. Biec czy iść w deszczu? 21 1.2. Korki i peletony w ruchu drogowym 21 1.3. Fale uderzeniowe na autostradzie 22 1.4. Nieznaczna odległość pomiędzy samochodami 23 1.5. Przejeżdżanie na żółtym 23 1.6. Poślizg w trakcie ostrego hamowania 23 1.7. Poślizg czy bez poślizgu 24 1.8. Wpadanie w poślizg i zatrzymywanie się 25 1.9. KRÓTKA HISTORIA: Zapiski dotyczące śladów hamowania 26 1.10. Dzięcioły, owce kanadyjskie i wstrząśnienie mózgu 26 1.11. KRÓTKA HISTORIA: Gra o wielokrotności g 27 1.12. Zderzenia czołowe 27 1.13. KRÓTKA HISTORIA: Zabawa z lokomotywami 28 1.14. Uderzenia w tył pojazdu i uraz kręgosłupa szyjnego 28 1.15. Skręty samochodów rajdowych 28 1.16. Tory do biegów 29 1.17. Złudzenie podczas startu 29 1.18. KRÓTKA HISTORIA: Lot Air Canada 143 30 1.19. Strach i dreszcz emocji w parku rozrywki 30 1.20. KRÓTKA HISTORIA: Dzieje pętli cyrkowych 32 1.21. Łapanie wysoko wybitej piłki 33 1.22. KRÓTKA HISTORIA: Wysoka piłka 33 1.23. Uderzanie piłki baseballowej 34 1.24. Dozwolone podania w rugby 35 1.25. Żonglowanie 36 1.26. Skok o tyczce 36 1.27. Strzelanie za pomocą atlatla i ropucha 36 1.28. Proce 37 1.29. Tomahawki 38 1.30. Bola 38 1.31. Machina oblężnicza 39 1.32. Ludzka kula armatnia 39 1.33. Strzały w koszykówce 40 1.34. KRÓTKA HISTORIA: Rekordy w rzutach wolnych 41 1.35. Czas „zawieszenia" w koszykówce i balecie 41 1.36. Gra w golfa 42 1.37. KRÓTKA HISTORIA: Kurtyna śmierci przy uderzeniu meteoru 42 1.38. Skok wzwyż i skok w dal 42 1.39. Skaczące fasolki 45 1.40. Przewrót sprężyka, atak ustonogów 45 1.41. KRÓTKA HISTORIA: Kilka rekordów w podnoszeniu ciężarów 46 1.42. Zderzenia łańcuchowe 46 1.43. Odbijanie szerokiej liczby piłek 47 1.44. KRÓTKA HISTORIA: Pokaz zderzenia 48 1.45. Karate 49 1.46. Boks 50 1.47. Zawalenie się przejścia między budynkami 50 1.48. Zawalenie się World Trade Center 51 1.49. Upadki z rekordowych wysokości 51 1.50. Śmiały ratunek w trakcie skoku spadochronem 52 1.51. Długie loty kotów 52 1.52. Skoki w dół z znacznej wysokości i skoki na bungee 53 1.53. Uwięzieni w kabinie spadającej windy 54 1.54. KRÓTKA HISTORIA: Bombowiec uderza w Empire State Building 54 1.55. Upadanie podczas walki, lądowanie w skokach ze spadochronem 54 1.56. Łoże z gwoździ 55 1.57. Wiszące łyżki 56 1.58. Ślady migrujących skał 56 1.59. Węzły 56 1.60. Wspinaczka po skałach 57 1.61. Wspinanie po skałach w wykonaniu owiec kanadyjskich 59 1.62. Przeciąganie posągów na Wyspie znacznanocnej 59 1.63. Wznoszenie Stonehenge 59 1.64. Podnoszenie bloków do budowy egipskich piramid 60 1.65. Slinky 61 1.66. Pochyła wieża z klocków 62 1.67. Pochylenie wieży w Pizie 63 1.68. Przewracające się kostki domina 63 1.69. Przewracające się kominy, ołówki i drzewa 64 1.70. Łamiące się końce ołówków 65 1.71. Zniszczenie części mostu 66 1.72. Pociąg składający się jak scyzoryk 67 1.73. Strącenia w bowlingu 67 1.74. Uderzenia w bilardzie 67 1.75. Minigolf 69 1.76. Sztuczki z piłką Super Ball 69 1.77. Uderzenia w racquetballu 71 1.78. KRÓTKA HISTORIA: Kontrowersyjny gol 71 1.79. Tenis 72 1.80. Rowery i motocykle 73 1.81. Długie skoki motocyklowe 73 1.82. Deskorolki 74 1.83. Rzut podkową 74 1.84. Kręcenie hula-hoop i lassem 75 1.85. Yo-yo 75 1.86. Rozwijanie yo-yo 76 1.87. Przekraczanie bariery dźwięku 77 1.88. KRÓTKA HISTORIA: Wybuch w trakcie testu wirowania 77 1.89. Obracanie kajaka 78 1.90. Curling 78 1.91. Spacer po linie 79 1.92. Jazda na byku 79 1.93. Odrywanie papieru toaletowego 80 1.94. Rzucanie kamieni i bomb 80 1.95. Obracający się łyżwiarz 81 1.96. Kręcenie książką 81 1.97. Spadanie kotów, dziwne ruchy astronautów i niesamowite skoki do wody 82 1.98. Poczwórne salto 84 1.99. Spadająca grzanka 84 1.100. Balet 84 1.101. Jazda na nartach 85 1.102. Porzucony na lodzie 87 1.103. KRÓTKA HISTORIA: Problemy z sekwencją obrotów 87 1.104. Osobliwość bączków 87 1.105. KRÓTKA HISTORIA: Uparta walizka 88 1.106. Bączki tippy 89 1.107. Wirujące jajka 89 1.108. Diabolo 89 1.109. Kamienie celtyckie 90 1.110. Drganie monet i butelek 90 1.111. Judo, aikido i zapasy olimpijskie 91 1.112. Wirowanie pocisku i długie podania 92 1.113. Rozbujanie huśtawki na placu zabaw 92 1.114. Kołysanie kadzielnicy 93 1.115. Wahadło w studni 94 1.116. Wahadło rewersyjne (odwrócone), monocykliści 94 1.117. Noszenie ciężarów na głowie 94 1.118. Noszenie ładunków na oscylujących drągach 95 1.119. Para wahadeł 96 1.120. Wahadło sprężynowe 97 1.121. Dzwon, który nie dzwonił 98 1.122. Efekt spaghetti 98 1.123. Pająk i mucha 98 1.124. Drgania mostu dla ruchu pieszego i parkietu 99 1.125. Chwiejne konstrukcje i skały 100 1.126. Zatonięcie rosyjskiego okrętu podwodnego Kursk z napędem jądrowym 101 1.127. Lokalizacja ofiary poprzez skorpiona piaskowego 102 1.128. Fale śnieżne 102 1.129. Fala na stadionie piłkarskim 102 1.130. Zbroja 103 1.131. Paradoks łucznika 103 1.132. Oscylacje roślin 103 1.133. Oscylacje wysokich budynków 104 1.134. Skoki z trampoliny 104 1.135. Zarzucanie przynęty 105 1.136. Bitwa o Falklandy, znaczna Berta 106 1.137. Jaś i magiczna fasola w kosmosie 106 1.138. Wiosenna gorączka i stawianie jajek 107 1.139. Obłęd związany z pełnią Księżyca 107 1.140. Anomalie grawitacyjne 108 1.141. Przelot przez środek Ziemi 108 1.142. Rozciąganie reklamówek 109 1.143. Grobla Olbrzyma i kolumny z krochmalu 110 1.144. Połamane paznokcie 110 1.145. Zgniatanie papieru w kulkę 110 1.146. Od zabawy do tragicznych w skutkach przypadków eksplozji 110 1.147. Dlaczego obrazy wiszące na ścianie przekrzywiają się 111 1.148. Zaskakujące zachowanie podwójnej sprężyny 112 1.149. Stabilność puszki z napojem gazowanym albo piwem 112 1.150. Wahadło Wilberforce’a 112 1.151. „Palenie opon" na starcie 113 1.152. Skręcić czy się zatrzymać 113 1.153. Przemykanie się koło skręcającego autobusu 113 1.154. Obszar kompresji taśmy klejącej 114 1.155. Bobslej na zakręcie 114 1.156. Zbyt szybki, by się ześlizgnąć 114 1.157. Dom znikomego Księcia 115 1.158. Skok spadochronowy z dynią 115 1.159. Wydobywanie zadziornej ryby 115 1.160. Fiddlesticks 116 1.161. Wiatraczek na karbowanym kijku 116 1.162. Pchnięcie kulą i rzut młotem 117 1.163. Skoki w trakcie zawodów w narciarstwie zjazdowym 117 1.164. Wyciąganie obrusa spod zastawy 117 1.165. KRÓTKA HISTORIA: Ciągnięcie zębami 118 1.166. Przesuwanie krzesła 118 1.167. Podnoszenie człowieka przy użyciu palców 118 1.168. Rakiety i problem z bojerem 118 1.169. KRÓTKA HISTORIA: Z Ziemi na Wenus 119 1.170. Dobór młotka 119 1.171. Regulator ciśnienia 119 1.172. Przesuwanie kijka na palcach 120 1.173. KRÓTKA HISTORIA: Gigantyczne zawody w przeciąganiu liny 120 1.174. Strzelanie wzdłuż zbocza 120 1.175. Uruchamianie samochodu na śliskiej nawierzchni 120 1.176. Wyważanie koła 120 1.177. Zabawa z butelką 121 1.178. Wiszący kielich gotowy do rozbicia 121 1.179. Złamanie wiertła 122 1.180. Dewizka 122 1.181. KRÓTKA HISTORIA: Spłaszczenie mostu Golden Gate Bridge 122 1.182. Kołysanie wagonów kolejowych 122 1.183. Drgania anteny samochodowej 123 1.184. Zbiornik stabilizujący statek 123 1.185. Pofałdowanie dróg 124 1.186. Widząc tylko jedną stronę Księżyca 124 1.187. Satelity wywiadu 124 1.188. Opór powietrza przyspiesza satelitę 124 1.189. Ósemkowy kształt drogi na Księżyc 125 1.190. Ziemia i Słońce przyciągają Księżyc 125 1.191. Grawitacyjny efekt procy 125 1.192. Sporządzanie mapy Indii 125 1.193. Golenie maszynką z podwójnym ostrzem 125 1.194. Niesymetryczna erozja rzeczna 126 2. Wyścigi na suficie, pływanie w syropie 127 2.1. Wyścigi samochodowe na suficie 127 2.2. Drafting 128 2.3. Aerodynamika przejeżdżających pociągów 128 2.4. Zawalenie się starego mostu w Tacoma Narrows 129 2.5. Aerodynamika budynków 129 2.6. Latawce 130 2.7. Skoki narciarskie 131 2.8. Prędkość narciarza zjazdowego 131 2.9. Bumerangi 131 2.10. Rzucanie kartami 132 2.11. Nasiona wirujące w powietrzu 133 2.12. Latające węże 133 2.13. Opór powietrza na piłkach tenisowych 133 2.14. Gwałtowny skręt piłki wokół muru obrońców 134 2.15. Aerodynamika piłki do golfa 135 2.16. Aerodynamika piłki baseballowej 135 2.17. Aerodynamika krykieta 136 2.18. Ptaki lecące w szyku V 137 2.19. Prędkość pływania w syropie 137 2.20. Smugi kondensacyjne 137 2.21. Ruchy zasłony prysznicowej 138 2.22. Piesek preriowy i gigantyczne gniazda mrówek 139 2.23. Wir w wannie 139 2.24. Wir w filiżance kawy 140 2.25. Zbieranie się liści herbaty, kręcenie oliwkami 140 2.26. Meandrujące rzeki 141 2.27. Ptak kręcący się w wodzie 142 2.28. Wspinanie się wody po wirującym jajku 142 2.29. Kołowy wzór przepływu wody w zlewie 142 2.30. Poziom wody w kanałach 143 2.31. Samotne fale 143 2.32. Gwałtowne fale przypływowe 144 2.33. Pływy 144 2.34. Pływy w Zatoce Fundy 145 2.35. Martwa woda 145 2.36. Tornada 145 2.37. KRÓTKA HISTORIA: Patrząc w górę w tornado 146 2.38. Trąby wodne i chmury lejowe 147 2.39. Wiry pyłowe, wiry we mgle i w parze wodnej 147 2.40. Wiry pierścieniowe 148 2.41. Syfony i toalety 149 2.42. Jaszczurka chodząca po wodzie 149 2.43. Ołowiane sztabki pływające w łódce 150 2.44. Pływające belki i otwarte zbiorniki 150 2.45. Dziura w tamie, statek w suchym doku 151 2.46. G-LOC u pilotów 151 2.47. Krążenie krwi u węży, żyraf i wysokich dinozaurów 151 2.48. Czy zauropody pływały? 152 2.49. Gastrolity u dinozaurów i krokodyli 152 2.50. Efekt Coandy 153 2.51. Efekt dzbanka do herbaty 153 2.52. Wynurzanie się po głębokim nurkowaniu 154 2.53. Snorkeling u ludzi i słoni 155 2.54. Nurkowanie na pokaźnej głębokości, ucieczka z łodzi podwodnej 155 2.55. Katastrofa nad jeziorem Nyos 157 2.56. KRÓTKA HISTORIA: House-hopping, a także podniebna jazda na krzesełku ogrodowym 157 2.57. Spływanie szkła w oknach przeciętniewiecznej katedry 158 2.58. Dziwne lepkie ciecze 158 2.59. Zmiana kierunku mieszania zupy 159 2.60. Odbijający się strumień cieczy 160 2.61. Ciecze wspinające się po prętach 160 2.62. Płynne zwoje liny 160 2.63. Fale na wodzie 161 2.64. Fale unikatowe i dzikie 161 2.65. Fale skręcające w stronę plaży 162 2.66. Przepływ fali przez wąski otwór 162 2.67. Sejsze i chlupotanie 162 2.68. Ślady na wodzie za kaczkami i lotniskowcami 163 2.69. Surfing 164 2.70. Ruchy morświna i delfina 165 2.71. Fale krawędziowe 165 2.72. Wzory na brzegach plaż 166 2.73. Olej i fale 166 2.74. Pływające krople 167 2.75. Rozpryskiwanie się kropel 168 2.76. Bąbelki w napojach gazowanych, piwie i w szampanie 169 2.77. Bańki mydlane i piana z piwa 171 2.78. Pękające pęcherzyki 172 2.79. Wieloryby i sieć z pęcherzyków 172 2.80. Nartniki 173 2.81. Koraliki na druciku i nici ze śliny 173 2.82. Zbieranie deszczu przez jaszczurki pustynne 174 2.83. Ofiary zbierane poprzez ptaki brodzące 175 2.84. Krople i cienkie warstwy płynu na stałych powierzchniach 175 2.85. Przyciąganie się płatków śniadaniowych 176 2.86. Zamki z piasku 176 2.87. Wygląd złej kawy 177 2.88. Łzy wina i inne sztuczki na powierzchni płynu 177 2.89. Wzory z Tia Maria podobne do robaków 178 2.90. Wzory w gorącej kawie i innych płynach 178 2.91. Wzory na plamach z kawy 180 2.92. Wzory na zaparowanych powierzchniach 181 2.93. Efekt kwiatu lotosu 181 2.94. Mszyce i płynny marmur 182 2.95. Pędzle, mokre włosy i moczone ciasteczka 182 2.96. Smażenie ziemniaków w głębokim tłuszczu 183 2.97. Kaczki zostają suche 183 2.98. Przekrojony ziemniak, ptasie odchody i samochód 184 2.99. Katapultowanie zarodników grzybów 184 2.100. Fale w spadającym strumieniu 184 2.101. Dzwony, ściany i łańcuchy wodne 185 2.102. Chodzenie po mokrej plaży i po ruchomych piaskach 186 2.103. Zawalenie się budynków i autostrady 187 2.104. KRÓTKA HISTORIA: Efekt ruchomych piasków w zbożu 187 2.105. Potok pieszych i paniczna ucieczka 188 2.106. Piaskownice i samoorganizujące się przepływy 188 2.107. Przepływy w klepsydrze i silosach 189 2.108. Efekt orzecha brazylijskiego i potrząsanie proszkiem 190 2.109. Balon lawinowy 191 2.110. Zmarszczki na piasku i ruch 192 2.111. Wydma piaszczysta 192 2.112. Jardangi i inne rzeźby z piasku 193 2.113. Śnieżne płoty i zaspy naniesione poprzez wiatr 194 2.114. Lawiny śnieżne 194 2.115. Długie osuwiska 195 2.116. Lawiny kamieni 195 2.117. Łopotanie flag i wstążek 196 2.118. Trzepoczące fontanny i uderzające wodospady 196 2.119. Pulsujące fontanny 197 2.120. Nalewanie: odwrócony kieliszek i szklanka yard-of-ale 197 2.121. Kapanie 198 2.122. Kształty bańki mydlanej 199 2.123. Ścieżki bąbelków 199 2.124. Antybąbelki 200 2.125. Podnoszenie pojemnika z ryżem za pomocą kijka 200 2.126. Rzut dyskiem 201 2.127. Rzut oszczepem 201 2.128. Połączone łódki 202 2.129. Aerodynamika kabli i lin 202 2.130. Skimboarding 202 2.131. Siła wyporu w trakcie zakrętów 203 2.132. Odbijanie fal przez piaszczystą łachę 203 2.133. Deszcz i fale 204 2.134. Solny oscylator 204 2.135. Słone palce i fontanna z soli 204 2.136. Transportowanie wody poprzez wysokie drzewa 205 2.137. Długie nitki na wodzie 206 2.138. Uliczki chmur i pasy wypalonego lasu 206 2.139. Opakowanie M & M's 207 2.140. Stos jabłek 207 2.141. Wzory na powierzchni pokrytej pyłem 207 2.142. Oscylator hydrauliczny 208 2.143. Kropelki oleju przemieszczające się poprzez glicerynę 208 2.144. Piłeczka w strumieniu powietrznym 209 2.145. Statek Flettnera 209 2.146. Cieśnina Gibraltarska, Cieśnina Mesyńska, Cieśnina Sycylijska 209 2.147. Rozpryskiwanie niedużych obiektów 210 2.148. Niewiele znaczący grzbiet na płynącej wodzie 210 2.149. Meandrujące wąskie strumienie wody 211 2.150. Włoski z golarki i kamforowe łódki na wodzie 211 2.151. Plamy oleju na drodze 212 2.152. Wzór tworzony poprzez krople wody spadające na glicerynę 212 2.153. Tłuste nacieki z oliwy na powierzchni wody pokrytej talkiem 213 2.154. Oscylator kurzego tłuszczu 213 3. Schowany pod kołdrą, nasłuchuje potworów 215 3.1. Wycie wiatru 215 3.2. Śpiew kabli telefonicznych i igieł sosny 215 3.3. Gwizdy i gwizdanie 216 3.4. Mówienie i śpiewanie 217 3.5. Mówienie z helem 218 3.6. Śpiew gardłowy 218 3.7. Chrapanie 219 3.8. Mruczenie i ryczenie 219 3.9. KRÓTKA HISTORIA: Odgłos parazaurolofa 220 3.10. Odgłosy tygrysów i słoni 220 3.11. Rechot żaby 220 3.12. Świerszcze i langusty 221 3.13. Żaba gra na drzewie, świerszcz gra w norze 221 3.14. Atak australijskich cykad 222 3.15. Głos pingwina 222 3.16. Kliknięcia wieloryba 222 3.17. Odbity dźwięk 223 3.18. Dźwięk długodystansowy 223 3.19. Cień akustyczny 224 3.20. Nasłuchiwanie radzieckich okrętów podwodnych 225 3.21. Megafon cheerleaderki, nautofony 225 3.22. Kierunek szeptu 226 3.23. Efekt Dopplera 226 3.24. Nietoperz szuka owada 227 3.25. Nietoperz szuka kwiatu 228 3.26. Słyszenie pod wodą 229 3.27. Efekt „coctail party" 229 3.28. Dźwięk emitowany z uszu 230 3.29. Muzyka w głowie 230 3.30. Utrata słuchu poprzez hałas 231 3.31. Dźwięk wzmocniony hałasem 232 3.32. Stetoskop i odgłos oddechu 232 3.33. Naciąganie strun gitary i gumek recepturek 232 3.34. Smyczkiem po strunach 233 3.35. Migoczący połysk skrzypiec 234 3.36. Muszle 235 3.37. Didgeridoo 235 3.38. Drżenia i buczenie silosu 236 3.39. Śpiew rur falistych 236 3.40. Akustyka w kubku kawy 236 3.41. Rezonans w butelce 237 3.42. Palcem po tablicy 238 3.43. Pocieranie kieliszka 238 3.44. Rozbijanie kieliszków głosem 239 3.45. Szemrzące strumienie i dźwięk deszczu 239 3.46. Rezonans w słoiku i w kubku 239 3.47. Grzechot instalacji wodociągowej 240 3.48. Strzelanie palcami 240 3.49. Tony Korotkowa 240 3.50. Atak zabójczej krewetki 241 3.51. Dźwięk wrzącej wody 241 3.52. Dźwięk gryzionego jedzenia 242 3.53. Pstryk, szelest, trzask 242 3.54. Grom dźwiękowy z samolotów i pocisków 243 3.55. Grom dźwiękowy w tunelu kolejowym 244 3.56. Grzmot 244 3.57. Pomruki – nieodgadnione grzmoty z nieba 245 3.58. Obryw skał i powalone drzewa 246 3.59. Strzelanie z bata i z mokrych ręczników 246 3.60. Kaszel i kichanie 247 3.61. Akustyka pomieszczeń i sal koncertowych 247 3.62. Galerie szeptów w zróżnicowanych pomieszczeniach 248 3.63. Galeria szeptów w katedrze św. Pawła 249 3.64. Echa od ścian, narożników i zagajników 249 3.65. Grające echo od schodów i płotów 250 3.66. KRÓTKA HISTORIA: Akustyka starożytnych budowli 251 3.67. Śpiewanie pod prysznicem 251 3.68. Hałaśliwy sąsiad z góry 251 3.69. Buczący i piszczący piasek 252 3.70. Trzaskający lód i Bergy Seltzer 252 3.71. Słyszalność w śniegu 253 3.72. Dźwięk skrzypiącego śniegu 253 3.73. „Czy można usłyszeć zarys bębna?" 253 3.74. Infradźwięki 254 3.75. Odgłos rosnącej kukurydzy 255 3.76. Odgłos strzepywanej dzianiny 255 3.77. Dzwonienie w kanale 255 3.78. Dźwięk sprężyny Slinky 256 3.79. Dźwięki wystrzałów na wiecznej zmarzlinie 256 3.80. Słyszenie zorzy polarnej i meteorów 256 3.81. Australijska czurynga 257 4. Uderzenia gorąca w nocy 258 4.1. Martwe grzechotniki 258 4.2. Chrząszcze wyłapujące pożar 258 4.3. Pszczoły zabijają szerszenia 258 4.4. Zwierzęta zbijające się w gromadę 259 4.5. Spacer w kosmosie bez skafandra 259 4.6. Krople na gorącej patelni, palce w stopionym ołowiu 260 4.7. KRÓTKA HISTORIA: Dość przerażający łyk 261 4.8. Chodzenie po rozżarzonych węglach 262 4.9. KRÓTKA HISTORIA: Relacja z chodzenia po rozżarzonych węglach 262 4.10. Zamarznięta i przechłodzona woda 263 4.11. Jedzenie morskiego lodu 263 4.12. Prędkość zamarzania gorącej i ciepłej wody 264 4.13. Woda zamrożona poprzez niebo 265 4.14. Bronienie przetworów warzywnych wanną wody 265 4.15. Ochranianie sadów poprzez pryskanie wodą 266 4.16. Rzucanie wrzątkiem w mroźne powietrze 266 4.17. Sople lodu 266 4.18. Lodowe nawisy na dachach 267 4.19. Szadź i okiść lodowa na kablach 268 4.20. Kolce lodowe i inne lodowe formacje 268 4.21. Mętne kostki lodu 270 4.22. Figury we wnętrzu topniejącego lodu 270 4.23. Zamarzanie stawów i jezior 271 4.24. Zamrażanie napojów gazowanych 271 4.25. Pękające rury 272 4.26. Dotykanie i lizanie zimnej rury 273 4.27. Wybrzuszenia w zimę, pingo na wiecznej zmarzlinie 273 4.28. Wielokąty arktycznego lodu 274 4.29. Rosnące kamienie w ogrodzie, wzorzysta ziemia 274 4.30. Orka głazami narzutowymi 275 4.31. KRÓTKA HISTORIA: Bomba z martwego kota i zamrożone zniknięcie 275 4.32. Formowanie płatków śniegu 276 4.33. Narty 276 4.34. Łyżwiarstwo i śnieżki 276 4.35. Chodzenie po lodzie 277 4.36. Igloo 277 4.37. Śnieżne walce 278 4.38. Lawina śnieżna 278 4.39. Wzory rysowane przez topniejący śnieg 279 4.40. Posypywanie solą śliskich chodników 279 4.41. Lody domowej roboty 280 4.42. Gorąca kawa, gorąca pizza 281 4.43. Wrząca woda 281 4.44. Gotowanie jajka 282 4.45. Gotowanie na kuchence i nad ogniem 282 4.46. Gotowanie na ognisku 283 4.47. Pieczenie pizzy 284 4.48. Podgrzewanie w mikrofalówce 284 4.49. Prażenie popcornu 286 4.50. Smażenie jajecznicy 286 4.51. Gejzery i kawiarki 287 4.52. Łódeczka napędzana parą 288 4.53. Cieplne zmiany długości 288 4.54. Zmiażdżona cysterna kolejowa 289 4.55. Suszenie prania 289 4.56. Ciepły płaszcz 290 4.57. Ciepłe rośliny 291 4.58. Futro niedźwiedzia polarnego 291 4.59. Czarne szaty i czarne owce na pustyni 291 4.60. Prędkość chłodzenia kubka kawy 292 4.61. Chłodzenie wody w porowatej ceramice 292 4.62. Pijący ptak 293 4.63. KRÓTKA HISTORIA: spory pijący ptak 293 4.64. Rurki cieplne i ziemniaczane przypinki 294 4.65. Zamglone lustra 294 4.66. Zaparowane okulary 295 4.67. Zbieranie wody w suchym środowisku 296 4.68. Popękane błoto 297 4.69. Nadmuchana butelka soku w samolocie 297 4.70. Puszczanie baniek i dmuchanie balonów 298 4.71. Pieczenie ciasta na sporej wysokości 299 4.72. Szampan w tunelu 300 4.73. KRÓTKA HISTORIA: Uwięziona w butelce 300 4.74. Zimowe burze 301 4.75. Dym z komina 301 4.76. Sygnały dymne i grzyb atomowy 302 4.77. Ogień w kominku 303 4.78. Płomień świecy 304 4.79. Spryskiwanie ognia 305 4.80. Pożar oleju kuchennego 306 4.81. Pożar poszycia i lasu 306 4.82. Burza ogniowa 306 4.83. Regulacja temperatury w kopcach i w budynkach 307 4.84. Ciepło szklarni i zamkniętych samochodów 308 4.85. Wyspy ciepła 308 4.86. Termodynamika gumki recepturki 308 4.87. Fen i chinook 309 4.88. Pokaz wrzącej wody 309 4.89. Energia w ogrzewanym pomieszczeniu 310 4.90. Ustawienie lodowni 310 4.91. Radiometr i jego odwrotne działanie 310 4.92. Studnie i burze 311 4.93. Chmary owadów i artemii 311 5. Pomiędzy grzmotem a błyskawicą 313 5.1. Piorun 313 5.2. Piorun: ludzie, krowy i owce 314 5.3. Piorun: pojazdy 315 5.4. Piorun: drzewa, wieże i ziemia 316 5.5. Piorun paciorkowy i kulisty 317 5.6. Duszki 317 5.7. Piorunochrony 318 5.8. Swetry, zjeżdżalnie i sale operacyjne 318 5.9. Samochody, pompy paliw i pit-stop 320 5.10. KRÓTKA HISTORIA: Szokująca wymiana gumy do żucia 321 5.11. Niebezpieczny pył w powietrzu 321 5.12. Niebezpieczne pojemniki aerozolowe 322 5.13. Niebezpieczne rozpylanie wody 322 5.14. Blask nart 323 5.15. Katastrofa Hindenburga 323 5.16. Pożar na łóżku szpitalnym 324 5.17. Połysk odrywanej taśmy samoprzylepnej 324 5.18. Pietruszka, szałwia, rozmaryn i tymianek 325 5.19. Miętowy połysk w szafie 326 5.20. Światła trzęsienia ziemi 327 5.21. Ognie św. Elma i połysk Andów 327 5.22. Linie wysokiego napięcia 327 5.23. Natężenie, napięcie i ludzie 328 5.24. KRÓTKA HISTORIA: Akt impertynencji 329 5.25. Zastosowanie prądu w chirurgii 329 5.26. Chirurgiczne pożary i eksplozje 330 5.27. Bateria z cytryny, mrowienie plomb w zębach 331 5.28. Elektryczne ryby i węgorze 331 5.29. Ładowanie przez podmuchy pyłu, piasku i śniegu 332 5.30. Wyładowania elektryczne nad wulkanem 333 5.31. Zakażenie bakteryjne w chirurgii 333 5.32. Pszczoły i zapylanie 334 5.33. KRÓTKA HISTORIA: Ogniste mrówki i urządzenia elektryczne 335 5.34. Plastikowa folia spożywcza 335 5.35. Muchy na suficie, gekony na ścianie 336 5.36. Beza 336 5.37. Sos bearneński 337 5.38. Magnetyty 337 5.39. Pole magnetyczne Ziemi i archeologia 338 5.40. Rezonans magnetyczny 339 5.41. KRÓTKA HISTORIA: Magnetyczne poszukiwania pocisku Garfielda 340 5.42. Magnesy, tatuaże i biżuteria 340 5.43. Magnetyzm śniadania i krowy 341 5.44. Elektryczne gitary 341 5.45. Wzmacniacze do gitar elektrycznych 342 5.46. Zorza polarna 342 5.47. Wybuchy na Słońcu i awarie zasilania 343 5.48. Lewitujące żaby 344 5.49. Syczący dźwięk z magnesu 344 5.50. Prąd na stacji kolejowej 345 6. Roztaczając wokół odcienie jak tęcza 346 6.1. Tęcze 346 6.2. Dziwne tęcze 348 6.3. Sztuczne tęcze 349 6.4. Dzienne niebo nie jest ciemne 349 6.5. Kolory nieba 350 6.6. Niebieskie i białe góry i czerwone chmury 351 6.7. Żeglarskie ostrzeżenie 351 6.8. Zachody słońca i wulkany 352 6.9. Pierścień Bishopa 352 6.10. Kontrastowe łuki chmur 353 6.11. Barwy nieba podczas zaćmienia Słońca 353 6.12. Gdy niebo staje się zielone, zmierzaj do piwnicy 353 6.13. Usztywniony błękit nieba nad głową 354 6.14. Ciemny skrawek i różane krawędzie podczas zachodu słońca 354 6.15. Jasne i ciemne snopy na niebie 355 6.16. Błękitna, czerwona i brązowa mgiełka 355 6.17. Światła odległego miasta 356 6.18. Jak odległy jest horyzont? 356 6.19. Kolor pochmurnego nieba 356 6.20. Mapy na niebie 357 6.21. Jaśniej, gdy pada śnieg 357 6.22. Koniec wiązki reflektora przeciwlotniczego 357 6.23. KRÓTKA HISTORIA: Promienie słoneczne i zimowe przesilenie w Newgrange 357 6.24. Zielony błysk 358 6.25. Zniekształcenia słońca znajdującego się nisko na niebie 359 6.26. Czerwony Księżyc w trakcie swego zaćmienia 359 6.27. Błyski w górnej części chmur 360 6.28. Miraż oazy 360 6.29. Miraż na ścianie 361 6.30. Wodne potwory, trytony i znaczne miraże 361 6.31. Duch pośród kwiatów 363 6.32. Chybotliwe i migoczące gwiazdy 363 6.33. Pasma cienia 364 6.34. Halo 22° i słońce poboczne 365 6.35. Niebo pełne halo, łuków i plamek 365 6.36. Cienie gór 366 6.37. Znikające cienie chmur 367 6.38. Odcienie oceanu 367 6.39. Słońce i księżyc odbijające się w wodzie 368 6.40. Pierścienie światła 368 6.41. Cienie i kolory w wodzie 368 6.42. Odcień naszego cienia 370 6.43. Zobaczyć ciemną część Księżyca 370 6.44. Aureole i zjawisko Seeligera 370 6.45. Falujące pola zbóż 372 6.46. Gloria 372 6.47. Wieniec 373 6.48. Korona na oszronionej szybie 373 6.49. Opalizujące chmury 374 6.50. Błękitny Księżyc 374 6.51. Żółte światła przeciwmgielne 374 6.52. Ciemne, bo mokre 375 6.53. Kolory śniegu i lodu 375 6.54. Firnspiegel i skrzący się śnieg 376 6.55. Utrata orientacji spowodowana blaskiem śniegu i ślepota śnieżna 376 6.56. Żółte okulary narciarskie 377 6.57. Gdy lód staje się ciemny 377 6.58. Jasne chmury, ciemne chmury 377 6.59. Obłok srebrzysty 378 6.60. Przeglądając się w lustrze 378 6.61. Odbicia w wodzie i lustro sceniczne 378 6.62. Duch Peppera i głowa pozbawiona ciała 379 6.63. Pochyłe okna wieży kontrolnej 380 6.64. Odbicia w dwóch lub trzech lustrach 380 6.65. Kalejdoskopy 381 6.66. Labirynt luster 382 6.67. Jarmarczny strzał z lasera 383 6.68. Ciemne trójkąty pośród bombek 384 6.69. Lśnienie przechodzące w czerń. Czarniejsze aniżeli czerń 385 6.70. Światła odblaskowe 385 6.71. KRÓTKA HISTORIA: Lądowanie w ciemnościach za liniami wroga 386 6.72. Lustro weneckie 386 6.73. Lusterko wsteczne 387 6.74. Lusterko boczne 387 6.75. Bar w Folies-Bergère 387 6.76. Sztuka renesansowa i projektory optyczne 388 6.77. Sztuka anamorficzna 388 6.78. Jasność i ciemność ulicznych latarni 389 6.79. Podwójne szyby okienne i zwielokrotnione obrazy 389 6.80. Najpotężniejszy reflektor przeciwlotniczy na świecie 390 6.81. Archimedesowy promień śmierci 390 6.82. KRÓTKA HISTORIA: Oświecić sędziego 391 6.83. Upiorne światła na cmentarzu 391 6.84. Jak rybak widzi rybę 392 6.85. Jak ryba widzi rybaka 392 6.86. Czytanie przez zamkniętą kopertę 393 6.87. KRÓTKA HISTORIA: Połykanie mieczy i ezofagoskopia, czyli wziernikowanie przełyku 394 6.88. Własności optyczne drzwi kabiny prysznicowej 394 6.89. Magia refrakcji 395 6.90. Niewidzialny człowiek i klarowne zwierzęta 396 6.91. Droga odkształcona dzięki refrakcji 397 6.92. Podlewanie roślin w świetle słońca 397 6.93. Lodowe krzesiwo 397 6.94. Diamenty 398 6.95. Opale 398 6.96. Efekt aleksandrytu 399 6.97. Szafir gwiaździsty 399 6.98. Wzory powstające na kieliszku wina, szybie i kropli wody 400 6.99. Cienie z jasnymi obwódkami i pasmami 401 6.100. Jasne i ciemne pasma na skrzydle samolotu 402 6.101. KRÓTKA HISTORIA: Fala uderzeniowa samochodu Thrust SSC 402 6.102. Aparat otworkowy i aparat typu pinspeck 403 6.103. Obrazy słońca skryte za drzewem 404 6.104. Światło przechodzące przez ekran, linie pomiędzy palcami 404 6.105. Jasne rysy i kolorowe sieci 405 6.106. Jasne pasma na przedniej szybie samochodu 406 6.107. Odbicia na płycie gramofonowej 407 6.108. Kolory skrupulatnie rowkowanych przedmiotów 408 6.109. Hologramy zmiennobrazowe w służbie przeciw fałszerzom 408 6.110. Zaparowane albo zakurzone lustro i kolorowe pierścienie 409 6.111. Odcień mleka w wodzie 410 6.112. Odcień dymu obozowego ogniska 410 6.113. Efekt ouzo 410 6.114. Kolory plam oleju, mydlanych błon i metalowych garnków 411 6.115. Strukturalne barwy owadów, ryb, ptaków i małpich zadków 412 6.116. Perły 414 6.117. Protuberancje oczu owada i trudno wykrywalnego przez radary samolotu typu „stealth" 415 6.118. Iryzujące rośliny 415 6.119. Farby zmienne optycznie w służbie przeciwko oszustom 416 6.120. Nasycenie barw płatków kwiatowych 417 6.121. Żółty lśnienie osiki 417 6.122. Kolory oczu 417 6.123. Zimny błękit 418 6.124. Wzory plamkowe 418 6.125. Kolory światła fluorescencyjnego 419 6.126. Polaryzacyjne okulary przeciwsłoneczne 420 6.127. Polaryzacja nieba 421 6.128. Mrówcza nawigacja 422 6.129. Odcienie, plamy i polaryzacja 423 6.130. Bezbarwna piana i zmielony proszek 424 6.131. Błyszczący czarny aksamit, połyskujący lakier 425 6.132. Kolor zielonego szkła i zielonego aksamitu 425 6.133. Brzoskwiniowa skóra i wygląd miękkości 426 6.134. Imprezy z wazeliną i Twinkies 426 6.135. Kolory mięsa 426 6.136. Niepokaźne piwo 427 6.137. Bielszy odcień bieli 427 6.138. Znikająca moneta 428 6.139. Okulary przeciwsłoneczne i smog 428 6.140. Jasność oceanu 428 6.141. Niebieska wstążka na morskim horyzoncie 429 6.142. Ciemność zapada z hukiem 429 6.143. Kolorowe smugi kondensacyjne 429 6.144. Obłoki perłowe 430 6.154. Purpurowe światło zmierzchu 430 6.146. Zmarszczki na niebie 430 6.147. Linia przecinająca padający deszcz 431 6.148. Jasne noce 431 6.149. Światło zodiakalne, przeciwblask i inne nocne światła 431 6.150. Odbicia od morskiego horyzontu 432 6.151. Zastosowanie litej metalowej kulki do skupiania światła 432 6.152. Szybki obrót w krzywym lustrze 433 6.153. Odcień dymu z papierosa 433 6.154. Gdyby można było widzieć w ultrafiolecie 433 6.155. Dyfrakcyjny alfabet 433 6.156. Zabawa odbiciem 434 7. Pancerniki tańczące na tle spuchniętego Księżyca 435 7.1. Rozszerzanie się Księżyca 435 7.2. Zarys sklepienia niebieskiego 435 7.3. Dekapitacja w plamce ślepej 436 7.4. Szara sieć o poranku, pędzące plamki w świetle dnia 436 7.5. Męty i inne plamki w oku 437 7.6. Aureole latarni ulicznych, blask świecy i wygląd gwiazd 438 7.7. Fosfeny – psychodeliczne efekty 438 7.8. Mruczący stroboskop 439 7.9. Miej oko na kij do baseballa 440 7.10. Impresjonizm 441 7.11. Obrazy pointylistyczne 441 7.12. Wzory morowe 442 7.13. Op-art 442 7.14. Głębia obrazów olejnych 443 7.15. Czytanie w ciemnościach 443 7.16. Snujące się światła-duchy 444 7.17. Lustrzane oczy 445 7.18. Umiejętność widzenia pod wodą: ludzie, pingwiny i krokodyle 445 7.19. Podwodny wzrok „czterookiej ryby" 446 7.20. Efekt kota z Cheshire 446 7.21. Efekt rhinooptyczny 447 7.22. Latające chmury i Sine Smutasy 447 7.23. Złudzenie Pulfricha 448 7.24. Sekwencja opóźnień ulicznych latarni 449 7.25. Pasma Macha 449 7.26. Świat do góry nogami 450 7.27. Odwrócone cienie i efekt pęcherzyka 450 7.28. Osobliwe odbicia bombek choinkowych 451 7.29. Obrócone losowe wzory kropek 451 7.30. Wzory na ekranie śnieżącego telewizora 452 7.31. Uśmiech Mony Lisy 452 7.32. Unoszące się obrazy-duchy ekranu telewizora 453 7.33. Czytając poprzez maleńki otworek 453 7.34. Barwy palca 454 7.35. Gwiazdy widziane poprzez szyb za dnia 454 7.36. Wodząc wzrokiem obok gwiazd 454 7.37. Rozdzielczość ziemskich obiektów widzianych przez astronautów 455 7.38. Pszczoły miodne, mrówki pustynne i spolaryzowane światło 455 7.39. Szczotka Haidingera 456 7.40. Odcienie cieni 457 7.41. Bezpieczne okulary przeciwsłoneczne 457 7.42. Rybie oko 457 7.43. Głębia czerwono-niebieskich znaków 458 7.44. Niebieskie łuki Purkiniego 459 7.45. Punkt Maxwella 460 7.46. Promieniowanie i doznania wzrokowe 460 7.47. Czerwone światła na tablicach kontrolnych 461 7.48. Rentgenowskie spojrzenie Supermana 461 7.49. Złudzenie sztucznych ogni 462 7.50. Spoglądając w sufit 462