Prawa człowieka (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Od momentu podpisania w 1975 r. W Helsinkach Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie prawa człowieka nabierały coraz pokaźniejszego znaczenia w relacjach demokratycznych państw zachodnich z Warszawą. Stały się jednym z części zimnowojennej gry pomiędzy dwiema stronami żelaznej kurtyny. Czworo historyków z renomowanych polskich ośrodków akademickich, korzystając z do tej pory nieznanych, niedawno odtajnionych dokumentów przechowywanych w archiwach zagranicznych, opisuje, w jaki sposób rządy najważniejszych graczy zachodnich – Stanów Zjednoczonych, sporej Brytanii, Republiki Federalnej Niemiec, Francji, państw skandynawskich i Kanady – odnosiły się do kwestii przestrzegania praw człowieka w PRL i jak wpływało to na ich politykę zagraniczną wobec Polski. Przebadany okres obejmuje lata 1975–1981, a więc czas od podpisania aktu helsińskiego do wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Druga połowa lat 70. Była okresem wyjątkowo dobrych stosunków Warszawy z Zachodem. Rządy zachodnie podejmowały próby wprowadzenia w życie zapisów tzw. III koszyka,zwiększyć swobodę przemieszczania się i umożliwić łączenie się rodzin rozdzielonych granicami państwowymi. Dokonywały także oceny przestrzegania praw człowieka w Polsce. Autorzy przebadali dokumenty wytwarzane przez różne rządowe ośrodki analityczne, a także przyjrzeli się wpływowi opinii publicznej w państwach demokratycznych na politykę w kwestii praw człowieka. W książce przedstawiono stosunek poszczególnych państw do rozwoju polskiej opozycji politycznej, porównano podejście do dysydentów i polityki władz Polski Ludowej wobec nich. Zagadnienia te ukazano na szerszym tle rozważań nad prawami człowieka po konferencji w Helsinkach i w kontekście koncepcji wykorzystania konferencji przeglądowych KBWE w Belgradzie i Madrycie jako dodatkowych narzędzi nacisku na PRL. Dostęp do niedawno odtajnionych źródeł pozwolił na przebadanie dodatkowo okresu działania „Solidarności”, której powstanie uznano na Zachodzie za przejaw poprawy sytuacji na polu praw człowieka, aż do momentu wprowadzenia 13 grudnia 1981 r. Stanu wojennego, który zamykał okres ulepszonych relacji.