Psychologia dorastania (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Psychologia dorastania Podtytuł Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji Autorzy Anna Oleszkowicz, Alicja Senejko Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-19474-1 Rok wydania 2013 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 298 Format mobi, epub Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1 (Młody) człowiek a wyzwania współczesnego świata − wprowadzenie 13 1.1. Dialektyka przemian globalizacyjnych 14 1.2. Oczekiwane kierunki zmian rozwojowych w adolescencji i wczesnej dorosłości 18 Część I Dojrzewanie w społeczeństwie informacyjnym 25 Rozdział 2 Spostrzeganie własnej błyskotliwości w kontekście przemian biologicznych i kulturowych 27 2.1. Akceleracja rozwoju a współczesne warunki życia 28 2.2. Dojrzewający mózg jako biologiczna podstawa zmian w zachowaniu 30 2.3. Dojrzewanie seksualne 33 2.3.1. Edukacja seksualna 37 2.3.2. Negatywne skutki zachowań seksualnych młodzieży 43 2.4. Kulturowe koncepcje spektakularności fizycznej 48 2.5. Autoprezentacja jako podstawa powodzenia 53 Rozdział 3 Kondycja zdrowotna adolescentów i ich jakość życia w dobie intensywnych zmian cywilizacyjnych 55 3.1. Samopoczucie adolescentów 56 3.2. Zachowania zdrowotne młodzieży 59 3.2.1. Aktywność fizyczna młodzieży 61 3.2.2. Sposób odżywiania się 62 3.2.3. Pielęgnacja i ochrona ciała 62 3.2.4. Zachowania ryzykowne 63 3.3. Wybrane przykłady chorób cywilizacyjnych i zagrożeń w okresie dorastania 66 3.3.1. Depresja młodzieńcza 66 3.3.2. Przewlekłe zmęczenie 71 3.3.3. Problematyczne wykorzystywanie internetu 73 3.4. Zdrowie a rozwój umiejętności kontrolowania ekspresji uczuć i wzrost wglądu we własne emocje 75 Rozdział 4 Formowanie się rozmaitych aspektów identyfikacji płciowej w społeczeństwach postmodernistycznych 79 4.1. Płeć psychologiczna – aspekty kulturowe płci 80 4.2. Kulturowe zmiany w stereotypach płci 84 4.3. Negatywne i pozytywne konsekwencje przezwyciężania stereotypów płci 85 4.4. Od orientacji seksualnej ku tożsamości seksualnej 87 4.4.1. Rozwój orientacji hetero- i homoseksualnej 88 4.4.2. Tożsamość seksualna jako kategoria społeczna 91 Część II Zmiany w sposobie rozumienia siebie i świata w rzeczywistości zglobalizowanej 93 Rozdział 5 Rozwój poznawczy w okresie dorastania 95 5.1. Rozwój świadomości a wyzwania współczesności 95 5.1.1. Problem uświadamiania sobie pojęć i ich zamierzonego użytkowania w okresie dorastania w ujęciu Jeana Piageta i Lwa Wygotskiego 96 5.1.2. Operacje solidne i formalne a rozwój w dobie globalizacji 98 5.1.3. Operacje mocne i formalne jako narzędzia radzenia sobie z rzeczywistością ponowoczesną 103 5.1.4. Operacje formalne a transgresje 104 5.2. Rozwój poznawczy w adolescencji a myślenie relatywistyczne 106 5.2.1. Relatywizm myślenia dorastających a globalizacja 109 5.3. Świadomość a narzędzia poznawcze rozumienia świata 110 5.3.1. Rozwój świadomości w ujęciu Juana Pascual-Leone 111 Rozdział 6 Ku dojrzałej podmiotowości 115 6.1. Rozwój samoregulacji i samoświadomości dorastających 115 6.1.1. Samokontrola w ujęciach psychologii rozwojowej i społecznej 117 6.1.2. Rozwój samoregulacji dorastających w dobie globalizacji 122 6.2. Rozwój osobowości dorastających w dobie globalizacji 123 6.2.1. Podstawowe funkcje Ja i rozwój osobowości w ujęciu Juana Pascual-Leone i Ronalda Irwina 124 6.2.2. Systemy regulacji i rozwój osobowości w ujęciu Giseli Labouvie-Vief 126 6.2.3. Rozwój koncepcji Ja a samoocena w okresie dorastania 127 6.2.4. Rozwój Ja w dobie globalizacji 130 6.2.5. Rozwój osobowości a reagowanie na sytuacje stresowe 134 Rozdział 7 Ku dojrzałej tożsamości jednostkowej 138 7.1. Rozwój tożsamości dorastających z perspektywy konwencjonalnych ujęć 138 7.2. Przykłady współczesnych modeli tożsamości 145 7.2.1. Tożsamość jako struktura i jako cykl – ujęcie Michaela Berzonsky’ego 145 7.2.2. W kierunku globalnego rozumienia tożsamości osobistej 149 Część III Zmiany w relacjach społecznych w kontekście przemian cywilizacyjnych 155 Rozdział 8 Reorganizacja relacji z rodzicami 157 8.1. Dojrzewanie biologiczne i jego wpływ na relacje rodzinne 158 8.2. Kontekst psychologiczny i społeczny kształtowania się nowych relacji z rodzicami 159 8.2.1. Przejmowanie przez młodzież kontroli nad własnym życiem 162 8.2.2. Relacje z rodzicami w kontekście zmian społecznych – konflikt pokoleń 163 8.2.3. Obszary sporu pomiędzy rodzicami i dziećmi 167 8.2.4. Rola buntu w relacjach z dorosłymi 170 8.3. Racjonalna kooperacja – koloryt współczesnych relacji dzieci z dorosłymi 173 8.3.1. Programowe opóźnienie w zakresie osiągania niezależności ekonomicznej – przygotowanie do kariery zawodowej 180 Rozdział 9 Wzrost znaczenia grupy rówieśniczej 186 9.1. Znaczenie grupy rówieśniczej w kontekście kształtującej się tożsamości 186 9.1.1. Charakterystyka współczesnych grup pokoleniowych 190 9.2. Warianty relacji z rówieśnikami 196 9.2.1. Oblicza przyjaźni 196 9.2.2. Związki preintymne 199 9.2.3. Relacje interpersonalne w cyberprzestrzeni 201 9.3. Tożsamość społeczna adolescentów 206 9.3.1. Warianty kategorii MY 208 9.4. Dwa oblicza młodzieńczej samotności 209 Część IV Zmiany w sposobie wartościowania w dobie globalizacji 211 Rozdział 10 Formowanie się systemu etycznego młodzieży 213 10.1. Rozwój moralny w ujęciu klasycznych modeli Jeana Piageta i Lawrence’a Kohlberga 213 10.2. Współczesne podejścia społeczno-relacyjne do rozwoju moralnego 215 10.3. Rozwój moralny a plastyczność zachowań etycznych w ujęciu Dennisa Krebsa i Kathy Denton 218 10.4. Świadoma i nieświadoma motywacja, leżąca u podstaw rozumowania moralnego 220 10.5. Rodzaje sądów włączonych w moralną ocenę zachowań 222 10.6. Rozwój sądów moralnych w ciągu życia 225 10.7. Szanse i zagrożenia formowania się systemu etycznego młodzieży w zglobalizowanej rzeczywistości 227 Rozdział 11 Światopogląd młodzieży 231 11.1. Kształtowanie się światopoglądu i systemu wartości jako zadanie rozwojowe 233 11.2. Analiza wybranych aspektów treściowych światopoglądu młodzieńczego 237 11.2.1. Idealizm – pragmatyzm – praktycyzm 237 11.2.2. System wartości i orientacje światopoglądowe w kontekście przemian społeczno-kulturowych 242 11.3. Kształtowanie się cnót obywatelskich – solidarność społeczna 245 Zamiast zakończenia: dylematy tożsamościowe dorastających 249 Aneks. Zarys teorii operatorów konstruktywnych Juana Pascual-Leone 256 Bibliografia 261 Indeks nazwisk 287 Indeks rzeczowy 294 O Autorach 298