Strukturalne podstawy biologii komórki (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Strukturalne podstawy biologii komórki Autorzy Wincenty Kilarski, Elżbieta Pyza, Grzegorz Tylko Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-22247-5 Rok wydania 2022 Warszawa Wydanie 2 liczba stron 422 Format epub, mobi Spis treści Wykaz skrótów XI Wstęp XXI Teoria komórkowa – wprowadzenie XXIII Rozdział 1: Podstawowe techniki badawcze 1 1.1. Instrumenty optyczne – mikroskopy świetlne, elektronowe i inne 1 1.2. Instrumenty pomocnicze dla mikroskopów 18 1.2.1. Mikrotomy i ultramikrotomy 18 1.2.2. Urządzenia peryferyczne 21 1.3. Wybrane techniki badawcze 25 1.3.1. Techniki histochemiczne 27 1.3.2. Wykrywanie hydrolaz i dehydrogenaz 27 1.3.3. Immunocytochemia, immunohistochemia i immunoznakowanie 28 1.3.4. Hodowla komórek i tkanek in vitro 30 1.3.5. Zasady autoradiografii 31 1.3.6. Frakcjonowanie komórek 32 1.3.7. Elektroforeza żelowa 33 1.3.8. Reakcja łańcuchowa polimerazy z odwrotną transkrypcją (RT-PCR) 36 1.3.9. Mikromacierze 37 1.3.10. Sekwencjonowanie DNA 38 1.3.11. Chromatografia 39 Piśmiennictwo 40 Rozdział 2: Podstawowe typy komórek i tkanek 41 2.1. Podstawowe typy tkanek 45 2.1.1. Komórki nabłonkowe 46 2.1.2. Tkanka łączna i jej komórki 48 2.1.3. Komórki mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego 52 2.1.4. Komórki nerwowe i glejowe 54 2.1.5. Komórki krwi 59 Piśmiennictwo 63 Rozdział 3: Błona komórkowa 65 3.1. Podstawowe atrybuty błony komórkowej 67 3.1.1. Podstawowe składniki błony komórkowej 69 3.1.2. Struktura i topografia lipidów błony komórkowej 69 3.1.3. Fizykochemiczne właściwości lipidów błonowych 75 3.1.4. Białkowe komponenty błony komórkowej 78 3.1.5. Cukrowe składniki błony komórkowej 83 3.2. Specjalizacja i wytwory błony komórkowej 85 3.2.1. Polaryzacja strukturalno-czynnościowa 85 3.2.2. Połączenia międzykomórkowe (zamykające, ścisłe, przylegające i szczelinowe) 89 Piśmiennictwo 98 Rozdział 4: Organizacja cytoplazmy 99 4.1. Przedziały we wnętrzukomórkowe – kompartmentacja i transport 99 4.2. Jądro komórkowe 102 4.2.1. Macierz jądrowa 102 4.2.2. Struktura chromatyny 104 4.2.3. Nukleosomowa budowa chromatyny 108 4.2.4. Sposób upakowania chromatyny w jądrze komórkowym 109 4.2.5. Osłonka jądrowa 111 4.2.6. Inne struktury w jądrze komórkowym 116 4.2.7. Jąderko 118 4.2.8. Zwielokrotnienie (amplifikacja) genu rybosomalnego RNA 121 4.3. Siateczka śródplazmatyczna 123 4.3.1. Siateczka śródplazmatyczna ziarnista (reticulum cytoplasmaticum granulosum) 126 4.3.2. Siateczka śródplazmatyczna gładka (reticulum cytoplasmaticum agranulosum) 127 4.3.3. Składniki błon siateczki śródplazmatycznej 129 4.3.4. Rola siateczki śródplazmatycznej w procesie syntezy białek 130 4.3.5. Formowanie się białek w siateczce śródplazmatycznej 134 4.3.6. Glikozylacja białek w siateczce śródplazmatycznej 135 4.3.7. Synteza lipidów błon 137 4.3.8. Stres siateczki śródplazmatycznej 138 4.3.9. Siateczka sarkoplazmatyczna 143 4.4. Aparat Golgiego 148 4.4.1. Elementy strukturalne aparatu Golgiego 148 4.4.2. Procesy biochemiczne zachodzące w aparacie Golgiego 156 4.4.3. Udział aparatu Golgiego w dojrzewaniu form prekursorowych białek 160 4.4.4. Stres aparatu Golgiego 161 4.4.5. Synteza pektyn i hemicelulozy w aparacie Golgiego roślin 162 4.5. Transport pęcherzykowy 163 4.5.1. Transport anterogradowy 166 4.5.2. Transport retrogradowy 168 4.5.3. Transport apikalny 168 4.5.4. Transport bazolateralny 170 4.5.5. Fuzja pęcherzyków 171 Piśmiennictwo 172 Rozdział 5: Degradacja substratów w komórce 177 5.1. Układ endosomowy 177 5.1.1. Makropinocytoza (endocytoza fazy płynnej) 178 5.1.2. Endocytoza związana z białkiem klatryną 181 5.1.3. Kaweole 184 5.1.4. Endocytoza niezależna od klatryny i kaweoliny 185 5.1.5. Fagocytoza 186 5.1.6. Egzocytoza 188 5.2. Lizosomy 190 5.2.1. Struktura błony lizosomowej 192 5.2.2. Synteza hydrolaz i powstawanie lizosomów 195 5.2.3. Hydrolazy lizosomowe 198 5.3. Udział układu lizosomowego w korzystnym funkcjonowaniu organizmu 199 5.4. Proteasomowa degradacja białek 203 5.5. Autofagia – rola w degradacji białek i organelli 208 5.5.1. Makroautofagia 209 5.5.2. Mikroautofagia 213 5.5.3. Autofagia zależna od białek opiekuńczych 214 5.5.4. Selektywna degradacja części komórkowych 216 Piśmiennictwo 220 Rozdział 6: Transformatory energii (mitochondria i chloroplasty) 223 6.1. Struktura mitochondriów 225 6.1.1. Formy i topografia mitochondriów 225 6.1.2. Ultrastrukturalna organizacja mitochondrium 229 6.1.3. Główne procesy metaboliczne przebiegające w mitochondriach 232 6.1.4. Mechanizmy transportu poprzez błony mitochondrialne 237 6.1.5. Import białek 239 6.1.6. Komunikacja mitochondrium z siateczką śródplazmatyczną 242 6.1.7. Mitochondria jako jednostki samoreplikujące się – biogeneza i pochodzenie 243 6.2. Chloroplasty jako transformatory energii 247 6.2.1. Zarys struktury komórki roślinnej 248 6.2.2. Struktura chloroplastów 249 6.2.3. Fotosynteza 254 6.2.4. Wiązanie węgla poprzez chloroplasty w roślinach typu C4 i CAM 262 6.2.5. Biogeneza i pochodzenie chloroplastów 264 Piśmiennictwo 266 Rozdział 7: Pierwotne utleniacze – peroksysomy 269 7.1. Struktura i rola peroksysomów w komórkach zwierzęcych 271 7.2. Peroksysomy roślinne – glioksysomy 275 7.2.1. Rola glioksysomów w komórkach roślinnych 277 7.3. Transport białek do peroksysomów 281 7.4. Podsumowanie funkcji peroksysomów w komórkach 283 7.5. Hydrogenosomy 284 Piśmiennictwo 285 Rozdział 8: cykl komórkowy, podział i śmierć komórki 287 8.1. Proces komórkow 288 8.1.1. Fazy procesu komórkowego 288 8.1.2. Starzenie się i śmierć komórki 295 8.2. Podział komórki – mitoza 296 8.2.1. Cytokineza 300 8.3. Podział redukcyjny – mejoza 305 8.3.1. Fazy podziału redukcyjnego 307 8.4. Struktura chromosomów 315 8.4.1. Chromosomy olbrzymie 320 8.5. Organizacja wrzeciona podziałowego 324 8.5.1. Komponenty strukturalne wrzeciona podziałowego 324 8.5.2. Typy wrzecion podziałowych 326 8.5.3. Rola mikrotubul w rozdziale chromosomów podczas anafazy 327 8.6. Śmierć komórki 331 8.6.1. Apoptoza 331 8.6.2. Nekroza 335 8.6.3. Inne formy śmierci komórkowej 336 8.7. Mechanizm homeostazy czasowej komórek 338 8.8. Transformacja nowotworowa komórki 340 Piśmiennictwo 343 Rozdział 9: Szkielet komórkowy 347 9.1. Mikrotubule – struktura i dynamika 348 9.1.1. Dynamiczna niestabilność mikrotubul 351 9.1.2. Czynniki komórkowe regulujące formowanie się mikrotubul 353 9.2. Centriole jako pierwotne struktury mikrotubul 356 9.3. Rzęski i wici 360 9.4. Udział mikrotubul w transporcie wewnątrzkomórkowym 369 9.4.1. Rola dyneiny i kinezyny w kierowaniu transportem 371 9.5. Filamenty aktynowe – struktura i dynamika 376 9.5.1. Polimeryzacja aktyny 380 9.5.2. Białka regulujące polimeryzację filamentów aktynowych 382 9.5.3. Miozyna – białko motoryczne filamentów aktynowych 384 9.5.4. Procesy regulujące formowanie się filamentów miozynowych 388 9.6. Wyspecjalizowane układy aktynowo-miozynowe – mięśnie poprzecznie prążkowane 389 9.6.1. Geneza i organizacja sarkomeru mięśni poprzecznie prążkowanych 392 9.6.2. Białka regulujące skurcz sarkomeru 395 9.6.3. Siateczka sarkoplazmatyczna i kanaliki systemu T a skurcz sarkomeru 397 9.6.4. Etapy wyzwalające skurcz sarkomeru 398 9.7. Wyspecjalizowane układy aktynowo-miozynowe – mięśnie gładkie 401 9.7.1. Struktura miocytu gładkiego 402 9.7.2. Struktura i regulacja aparatu kurczliwego miocytów gładkich 404 9.8. Filamenty pośrednie – struktura 407 9.8.1. Białka filamentów pośrednich 408 9.8.2. Białka towarzyszące filamentom pośrednim 412 Piśmiennictwo 413 Indeks 415