Przepływ eliptyczny i fluktuacje od przypadku do przypadku w zderzeniach ciężkich jonów przy energiach akceleratora sps, AZ#AD302872EB/DL-ebwm/pdf (Uniwersytet Jana Kochanowskiego)

Badania relatywistycznych zderzeń jąder atomowych są jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin fizyki współczesnej. Jedną z przyczyn tak obszernego zainteresowania tymi badaniami jest unikalna możliwość poznania własności gęstej, silnie oddziałującej materii jądrowej, a w szczególności jej stanu określanego jako plazma kwarkowo-gluonowa. Należy uwydatnić, iż w relatywistycznych zderzeniach jądrowych materia wykazuje kolektywne zachowanie i bardziej przypomina ciecz aniżeli rozrzedzony gaz. Wśród zjawisk kolektywnych obserwowanych w stanie końcowym można wymienić kolektywne przepływy cząstek. Bardzo ciekawy jest przepływ eliptyczny powstający w wyniku przekształcenia asymetrii w rozkładzie ciśnienia we wstępnej fazie zderzenia na asymetrię w przestrzeni pędów cząstek obserwowanych w stanie końcowym. Praca opisuje badania przepływu eliptycznego rozmaitych cząstek: pionów, protonów i cząstek dziwnych, w zderzeniach ciężkich jonów przy energiach akceleratora CERN SPS zarejestrowanych w eksperymencie NA49, a także plany związane z badaniami w ramach eksperymentu NA61/SHINE. Badania prowadzone były w funkcji centralności zderzenia, pędu poprzecznego i pospieszności rejestrowanych cząstek. Innym zagadnieniem niejednokrotnie obecnym w badaniach z zastosowaniem relatywistycznych jonów są przejścia fazowe materii jądrowej między stanem gazu hadronowego i stanem plazmy kwarkowo-gluonowej i istnienie punktu potrójnego na diagramie fazowym silnie oddziałującej materii, będącego odpowiednikiem punktu potrójnego wody. W kontekście powyższych zagadnień wyjątkowo wyraźnych informacji dostarczają fluktuacje mierzone od przypadku do przypadku. W szczególności oczekuje się, iż "bliskość" punktu potrójnego materii jądrowej może manifestować się stanowczym wzrostem mierzonych w ten sposób fluktuacji. Pozycja podejmuje tematykę badania fluktuacji od przypadku do przypadku ("event-by-event") rozmaitych wielkości charakteryzujących zderzenia np. Krotności cząstek czy przeciętnego pędu poprzecznego oraz ich zależności od rozmiaru systemu i energii zderzenia. Książka może być przeznaczona równocześnie dla pracowników uczelni zainteresowanych najnowszymi badaniami prowadzonymi na pograniczu fizyki cząstek elementarnych i fizyki jądrowej jak też dla studentów ostatnich lat studiów magisterskich zainteresowanych powyższą motywem.