Instytucjonalizacja bezpieczeństwa unii europejskiej w kontekście obecnych i przyszłych zagrożeń (Uniwersytet Jana Kochanowskiego)

W monografii przedstawione zostały główne założenia dotyczące koncepcji bezpieczeństwa Unii Europejskiej z podziałem na obszar bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Unia Europejska ma złożoną strukturę.

W jej ramach funkcjonują zróżnicowane instytucje i agencje, w kompetencjach których znajduje się sektor bezpieczeństwa. Samo pojęcie bezpieczeństwa nie jest jednoznaczne i na jego postrzeganie wpływa sporo czynników.

Jednym z najważniejszych jest „zmiana". Globalna zmiana jest koncepcją wieloznaczną, która oznacza nowe wyzwanie dla bezpieczeństwa światowego. Znajomość potencjalnych zagrożeń i identyfikacja trendów, które manifestują się w obecnym środowisku bezpieczeństwa, jest niezwykle ważna dla zrozumienia „nowego ładu międzynarodowego", do którego zmierza ludzkość.

System instytucjonalny UE jest wyjątkowo rozbudowany i poszczególne instytucje oraz agencje obejmują w zasadzie każdy rodzaj i wymiar bezpieczeństwa. Rozwój instytucji UE w obszarze bezpieczeństwa był tożsamy ze zmieniającym się środowiskiem bezpieczeństwa.

sporo istniejących już instytucji czy agencji stale uzupełnia swoje kompetencje, ponieważ bardzo niejednokrotnie zmieniają się nie same zagrożenia, ale środowisko, w którym są one aktywne. Współcześnie coraz częściej przestępczość zorganizowana przenosi się z przestrzeni konwencjonalnej do cyberprzestrzeni.

W przyszłości będzie to jedno z największych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa jednocześnie wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W dodatku problemem, z którym trzeba się będzie zmierzyć, będzie kontrola i nadzór nad nowymi technologiami, w szczególności nad sztuczną inteligencją.

Z jednej strony sztuczna inteligencja może stanowić potężne narzędzie do zwalczania przestępczości, proponując ogromne zdolności dochodzeniowe dzięki analizie obszernych ilości oraz wykrywaniu w nich korzystnieści i anomalii.

Z drugiej zaś strony, jeśli znajdzie się w rękach przestępców, może być stosowana do łamania prawa. Inne, bardziej futurystyczne dylematy dotyczące nienaturalnej inteligencji związane są z obawą przed nią samą.

Wymienione powyżej aspekty zostały przeanalizowane ponadto pod kątem wydajności instytucji UE w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa.