O niewiedzy w praktyce, czyli droga do portugalii

Książka Piotra Cieplaka jest dziennikiem podróży, i to dziennikiem niezwykłym. W końcu nie każdemu się zdarza przejechać na rowerze prawie cały kontynent – od Warszawy po Lizbonę. Nie każdemu starczyłoby talentu i sumienności, by opisać swój samotny rajd, zwieńczenie wieloletnich rowerowych eskapad, tysięcy samotnie przejechanych po Europie kilometrów. Ponadto zrobić to lekkim, dowcipnym piórem.

Ale niezwykłość tego tekstu nie polega wyłącznie na imponującym dokonaniu, o którym opowiada, i na potoczystości narracji. Na mijane zakątki Europy Cieplak patrzy okiem zwyczajnego użytkownika roweru i zarazem – wybitnego artysty. Dzięki czemu wakacyjna przejażdżka zmienia się w poszukiwanie własnego głosu, który słychać w samotności, gdy człowiek strząśnie z siebie nalot rutynowych spraw. Cieplak łata przebite dętki i cytuje Becketta, wspina się pod górę i powtarza strofy Eliota, wsłuchuje się w rytm oddechu i w wersety Psalmów. Droga do Portugalii staje się pożegnaniem z młodością, rowerową elegią o przemijaniu, snutą w jedynej w swym typu scenerii.

Żeby dojechać rowerem z warszawskich Kabat do Lizbony, trzeba ciąć na Piaseczno, a potem przez Jazgarzew i dalej prosto na Grójec. Oto cała wiedza o geografii, która niezbędna jest na początku. Następne miasteczka, przystanki, następne mapy będą się odsłaniać stopniowo. Wiadomo, iż chodzi z grubsza o południowy zachód. Zbytnia dokładność może stać się przyczyną cierpienia, odbiera przyjemność nieprzewidzianki, pęta głowę i nogi. Do Portugalii jedzie się przez Grójec i tyle.
Więc wyruszyłem. Niewyspany. Z ulgą, iż wreszcie.

***
W sumie nie ma to-tamto. Nawet na rowerze. Mimo iż jazda rowerem jest prostsza niż życie, to i ona wymaga elementarnych zasad i nie ima się jej postmodernizm. Zwyczajnie: nie można jechać i nie jechać zarazem. Na nic igranie z konwencją, a także przekraczanie tabu. A więc jadę, z tą cudowną, pielęgnowaną świadomością wolności, że… zawsze mogę nie jechać.

Piotr Cieplak (1960) - reżyser teatralny, wykładowca warszawskiej Akademii Teatralnej. Od debiutu w 1989 roku zrealizował kilkadziesiąt spektakli na wielu scenach Polski. Ostatnio m.in. "Nieskończoną historię" w Teatrze Powszechnym w Warszawie, "Milczenie o Hiobie" w Teatrze Narodowym, "Ożenek" w Teatrze Modrzejewskiej w Legnicy. Ojciec dwojga dorosłych dzieci. Zapalony ogrodnik. Podczas corocznych wypraw rowerowych przejechał dziesiątki tysięcy kilometrów. Z ostatniej z nich, z Warszawy do Lizbony, sporządził relację, która według autora jest „opisem asfaltu, mijanych drzew, a także stanu umysłu mazowieckiego dośćinteligenta".