Nastrajanie pamięci, AZ#B8A61179EB/DL-ebwm/pdf (Universitas)

Jerzy Ficowski (1924-2006), znany między innymi jako tłumacz, schulzolog czy badacz kultury romskiej, był jednak głównie autorem pierwszorzędnej artystycznie, choć nieco zapoznanej poezji.

Nastrajanie pamięci. Artykulacja doświadczenia w poezji Jerzego Ficowskiego jest pierwszą książkową publikacją poświęconą kompletnie jego twórczości poetyckiej. Kluczem do lektury poezji Ficowskiego jest w niej kontekst filozoficzny, antropologiczny i literaturoznawczy, jaki stanowią przemiany pojmowania doświadczenia w humanistyce, a zwłaszcza kryzys doświadczenia w dobie nowoczesności i zwrot doświadczeniowy w literaturoznawstwie. Praca demonstruje centralną rolę ekwiwalentyzacji doświadczenia, zwłaszcza zmysłowego i pamięciowego, w badanej poezji. Dużej analizie poddany jest w niej oryginalny projekt poetycki Ficowskiego – tomOdczytanie popiołów, próba oddania traumatycznego doświadczenia ofiar Zagłady. Umieszczenie go na tle dyskusji o wyrażalności Holokaustu zezwala na omówienie pozycji podmiotu-świadka, który stara się dać wyraz nie tylko własnemu doświadczeniu, ale i, wiedziony etycznym zobowiązaniem stawiania oporu niepamięci, zbliżyć się do przeżycia milczącego Innego. Równocześnie zaakcentowane zostają swoiste zdobycze poetyckie Ficowskiego, standardowe motywy i metafory wyrażające i reaktywujące pamięć, głównie figury pisma i śladu. W ostatniej części pracy omówione są dwa ostatnie tomy Ficowskiego – nieszablonowe świadectwo intensyfikacji dynamiczności twórczej w ostatnim okresie życia poety, przetwarzające specyficzne dla późnej poezji motywy starości i pożegnania.