Grażyna

Grażyna. Powieść litewska – klasycystyczny poemat epicki Adama Mickiewicza wydany po raz pierwszy w drugim tomie Poezyj z 1823 roku; niejednokrotnie określany jeszcze jako powieść poetycka. Fabuła Grażyny − pod względem tematyki i realiów historycznych pokrewna wydanemu w pięć lat później Konradowi Wallenrodowi − oparta jest na motywie zaczerpniętym z Iliady Homera: pierwowzorem zagniewanego Litawora jest Achilles, zaś Grażyny – Patroklos. Tematem dzieła jest waleczny czyn „niewiasty z wdzięków, a bohatera z ducha", dokonany w imię wyższości racji ogólnej nad jednostkową oraz tragiczne dzieje małżeństwa Grażyny i Litawora. Grażyna porusza ponadto problem „pamięci o przeszłości i tradycji", co zbliża powieść do drugiej części Dziadów. Powstanie Grażyny bezpośrednio łączy się z rosnącą w pierwszej połowie XIX wieku popularnością eposów w stylu Torquatoa Tassa, a także ze skrzętnymi studiami autora nad obyczajowością i tradycją pogańskiej Litwy (zwłaszcza rodzimego Nowogródka), co czyni z utworu swoisty „poemat archeologiczny". Forma dzieła została dodatkowo stylizowana na język staropolski. Grażyna, równocześnie treścią, jak i szesnastowieczną formą, stanowi swego rodzaju kontynuację napisanej wcześniej poprzez Mickiewicza powiastki Żywila (1819). (Za Wikipedią).