De hiis malis que aguentur in hoc mundo o niedolach, które rządzą na tym świecie, de curie miseria

Mikołaj Oloch z Szamotuł, mistrz Uniwersytetu Krakowskiego (wypromowany w 1459 r.), był wieloletnim kaznodzieją i altarzystą katedry w Poznaniu. Spod jego pióra wyszły dwa wierszowane łacińskie dziełka, zatytułowane "De hiis malis que aguntur in hoc mundo" (O niedolach, które rządzą na tym świecie), a także "De curie miseria" (O marności życia dworskiego).

Pierwsze należy do tzw. Form sentencjonalnych – czyli zbiorów przysłów i sentencji, lubianych nad wyraz w średniowiecznej dydaktyce szkolnej. Oloch zebrał pouczenia dotyczące chciwości, gadatliwości i obmowy, kłamstwa, nieuczciwości w handlu, nieobyczajnści.

Ze względu na treść można "De hiis malis" przypisać do nurtu literatury poświęconej krytyce ludzkich ułomności i grzechów w typu satyry stanowej (Standessatire). Natomiast "De curie miseria" jest wierszowanym minitraktatem poświęconym krytyce życia dworskiego.

Autor demonstruje w krzywym zwierciadle życie na dworze, nędzne warunki, w jakich dworzanie i pachołkowie mieszkają, jak się źle odżywiają, przede wszystkim jednak jest to krytyka stosunków społecznych tam panujących.

Oloch wskazuje zatem antywartości, jakim służą dworzanie: pochlebstwo, zdrada, chciwość, nielojalność, brutalność, a więc przywary będące zaprzeczeniem dworskości i łączącej się z nią rycerskości (curialitas).

Obie prace stanowią rzadki w Polsce przykład literatury szkolnej XV w. Edycji krytycznej obu dziełek towarzyszą przekład na język polski, a także objaśnienia.