Nostalgia wschodu. śladami unitów

Tylko na polskich kresach poczujesz ten nieszablonowy typ nostalgii, który na chwilę przeniesie cię w przeszłość Polskie pogranicze, choć ma bogatą i niezwykle burzliwą historię, wciąż pozostaje nieodkryte.

A to przecież jeden z najmocniej uroczych i różnorodnych zakątków Polski! Miejsce, w którym zachowały się relikty dawnych kresów z całą różnorakością językową, architektoniczną i kulturową. Tu najlepiej widać ślady tego, czym była kiedyś Rzeczpospolita.

Dziś ten rozległy region rozciąga się na ziemiach Ukrainy, Litwy, Białorusi i Polski. Autor zabiera nas na rowerową wycieczkę po tych terenach. Ujrzymy przeurocze miejscowości Zamojszczyzny, Grodów Czerwieńskich i Roztocza, będziemy podziwiać niezwykłe budynki sakralne, zapomniane dwory i atrakcyjne malowidła, ikony czy rzeźby.

To wszystko stanie się także przyczynkiem do opowieści o świecie, którego już nie ma, o historii bolesnej, a równocześnie fascynującej, o wnioskach, jakie płyną z dziejów Kresowian…   Pierwszą podróż po wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej odbyłem dosyć dawno.

Wracałem tam dużo razy przez lata. Przejechałem wschodnią granicę – od drutów kolczastych na jej południowym krańcu, w Siankach, po litewskie wieże strażnicze w Górach Sudawskich. Pierwszy zapis, łapany na gorąco, okazał się powierzchowny.

Nikt z nas, w większości chłopców po trzydziestce, nie wiedział, do jakiego stopnia to pierwsze, beztroskie szusowanie na rowerach zmieni nasz sposób myślenia, wpłynie na uprawiany zawód, w wyniku czego na życie.

Pograniczny cykl reportaży „Z biegiem Bugu" wyrzucił mnie z pola eksperymentalnej prozy, z tropienia śladów Leśmiana w Hrubieszowie i w Zamościu, w reporterkę i dokument – po zaliczeniu trzech gazet, nieoczekiwanie dla siebie, wylądowałem w telewizji, gdzie reportaże, filmy dokumentalne z pogranicza stały się mimo woli, albo i z nią, moją specjalnością.

Adam Wiesław Kulik Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Dziennikarz oraz autor filmów dokumentalnych, edukacyjnych, historycznych, biograficznych i reportażowych.

Pisze zarówno poezję, jak i powieści, opowiadania, reportaże, eseje historyczne i felietony. Za swoją twórczość otrzymał mnóstwo nagród, m.in. Nagrodę Bolesława Prusa, Nagrodę Artystyczną Miasta Lublin, nagrody na międzynarodowych festiwalach filmów telewizyjnych w Łucku i Częstochowie i Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Interesuje go tematyka wschodniego pogranicza i kresów.