Estoński cit w praktyce (Wolters Kluwer Polska SA)

Tytuł Estoński CIT w praktyce Autorzy Maciej Guzek, Piotr Wysocki, Michał Guzek, Mariusz Stefaniak, Jakub Nowacki, Marcin Wądołek Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8286-356-7 kolekcja Poradniki LEX Rok wydania 2022 ilość stron 336 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów.............................................................................................................. 13

Wstęp............................................................................................................................... 15

Część I. Zagadnienia wprowadzające

Rozdział 1

Wzorce zagraniczne: Estonia, Gruzja – krótkie omówienie................................ 19

1.1. Wstęp...................................................................................................................... 19

1.2. System opodatkowania osób prawnych w Estonii............................................ 20

1.2.1. Uwagi wprowadzające............................................................................. 20

1.2.2. Zakres podmiotowy................................................................................ 20

1.2.3. Przedmiot opodatkowania..................................................................... 21

1.2.4. Stawka podatkowa................................................................................... 22

1.2.5. Obowiązki sprawozdawcze..................................................................... 23

1.3. System opodatkowania osób prawnych w Gruzji............................................. 23

1.3.1. Wstęp........................................................................................................ 23

1.3.2. Zakres podmiotowy................................................................................ 23

1.3.3. Przedmiot opodatkowania..................................................................... 24

1.3.4. Stawka podatkowa................................................................................... 24

1.3.5. Obowiązki sprawozdawcze..................................................................... 25

Rozdział 2

Wstępny opis mechaniki działania systemu............................................................ 26

Część II. Szczegółowy opis rozwiązań

Rozdział 1

Podmioty, które mogą skorzystać z ryczałtu: omówienie zakresu

podmiotowego wprowadzanej preferencji – art. 28j u.p.d.o.p............................ 31

Stan prawny obowiązujący od 1.01.2021 r. Do 31.12.2021 r.

1.1. Uwagi wprowadzające.......................................................................................... 33

1.2. Kryterium przychodowe – art. 28j ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p................................. 35

1.3. Warunek dotyczący limitu przychodów pasywnych – art. 28j ust. 1

pkt 2 u.p.d.o.p........................................................................................................ 41

1.4. Warunek zatrudnienia – art. 28j ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p..................................... 44

1.5. Warunek dotyczący formy prawnej podatnika i struktury jego

udziałowców – art. 28j ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p..................................................... 52

1.6. Warunek dotyczący braku udziałów w kapitale innych spółek – art. 28j

ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.p.............................................................................................. 56

1.7. Warunek sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą

o rachunkowości – art. 28j ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.p.............................................. 56

1.8. Warunek dotyczący zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego –

art. 28j ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p................................................................................ 58

1.9. Podsumowanie warunków z art. 28j u.p.d.o.p. – tabelka................................... 58

Stan prawny obowiązujący od 1.01.2022 r.

1.10. Wprowadzenie....................................................................................................... 63

1.11. Warunek dotyczący limitu przychodów pasywnych – art. 28j ust. 1

pkt 2 u.p.d.o.p........................................................................................................ 64

1.12. Warunek zatrudnienia – art. 28j ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p..................................... 67

1.13. Warunek dotyczący formy prawnej podatnika i struktury jego

udziałowców – art. 28j ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p..................................................... 76

1.14. Warunek dotyczący braku udziałów w kapitale innych spółek – art. 28j

ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.p.............................................................................................. 78

1.15. Warunek sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą

o rachunkowości – art. 28j ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.p.............................................. 79

1.16. Warunek dotyczący zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego –

art. 28j ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p................................................................................ 80

1.17. Podsumowanie warunków z art. 28j u.p.d.o.p. – tablica................................... 81

Rozdział 2

Podmioty wyłączone z możliwości użycia ryczałtu –

art. 28k u.p.d.o.p........................................................................................................... 84

2.1. Uwagi wprowadzające.......................................................................................... 85

2.2. Przedsiębiorstwa finansowe i instytucje ubezpieczeniowe – art. 28k ust. 1

pkt 1 u.p.d.o.p........................................................................................................ 87

2.3. Podatnicy uzyskujący dochody na terenie SSE / na podstawie decyzji

o wsparciu – art. 28k ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p........................................................ 88

2.4. Podatnicy postawieni w stan upadłości albo likwidacji.................................... 89

2.5. Podatnicy utworzeni w wyniku połączenia, podziału, do których został

wniesiony aport..................................................................................................... 89

2.6. Podatnicy, którzy dokonali podziału, aportu przedsiębiorstwa /

zorganizowanej części przedsiębiorstwa............................................................ 92

Rozdział 3

Sposób opodatkowania – przedmiot i podstawa opodatkowania ryczałtem

(dystrybucja zysków, inne kategorie dochodów).................................................... 94

3.1. Przedmiot opodatkowania – dochód................................................................. 99

3.1.1. Uwagi ogólne............................................................................................ 99

3.1.2. Zysk podzielony i przeznaczony na pokrycie straty............................ 101

3.1.2.1. Zasady podziału zysku spółek kapitałowych......................... 101

3.1.2.2. Zasady podziału zysku spółek osobowych objętych

ryczałtem.................................................................................... 104

3.1.2.3. Ustalenie wysokości zysku do podziału................................. 105

3.1.2.4. Problematyczność ustalenia kwoty zysku netto

w przypadku spółki opodatkowanej ryczałtem.................... 107

3.1.2.5. Zryczałtowany podatek od dochodów spółek jako podatek

bieżący za okres sprawozdawczy, w którym wygenerowano

następnie podzielony wynik finansowy netto....................... 109

3.1.2.6. Zryczałtowany podatek od dochodów spółek jako

podatek odroczony za okres sprawozdawczy, w którym

wygenerowano następnie podzielony wynik finansowy

netto............................................................................................ 113

3.1.2.7. Zryczałtowany podatek od dochodów spółek jako podatek

bieżący w okresie sprawozdawczym podziału wyniku

finansowego netto..................................................................... 117

3.1.3. Optymalne wykorzystywanie przepisów w zakresie zaliczki na poczet

dywidendy................................................................................................ 126

3.1.3.1. Pierwotny stan prawny............................................................. 126

3.1.3.2. Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą......................... 130

3.1.4. Dochód z tytułu ukrytych zysków......................................................... 131

3.1.4.1. Pierwotny stan prawny............................................................. 131

3.1.4.2. Kwota udzielonej przez podatnika pożyczki......................... 133

3.1.4.2.1. Pierwotny stan prawny........................................ 133

3.1.4.2.2. Zmiany wprowadzone ustawą zmieniającą....... 136

3.1.4.3. Świadczenia na rzecz fundacji/trustu..................................... 136

3.1.4.4. Nadwyżka wartości rynkowej transakcji ponad ustaloną

cenę tej transakcji...................................................................... 138

3.1.4.5. Nadwyżka zwróconej kwoty dopłaty ponad kwotę

wniesionej dopłaty.................................................................... 138

3.1.4.6. Wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia

udziału (akcji) lub ze zmniejszenia wartości udziału

(akcji).......................................................................................... 139

3.1.4.7. Wypłacone z zysku wynagrodzenie z wystąpienia

wspólnika ze spółki lub ze zmniejszenia udziału

kapitałowego wspólnika w spółce........................................... 141

3.1.4.8. Równowartość zysku asygnowanego na podwyższenie

kapitału zakładowego............................................................... 142

3.1.4.9. Darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju...... 143

3.1.4.10. Wydatki na reprezentację......................................................... 143

3.1.4.11. Przykładowe kategorie ukrytych zysków wprowadzone

ustawą nowelizującą................................................................. 145

3.1.4.11.1. Uwagi wprowadzające.......................................... 145

3.1.4.11.2. Dopłaty wypłacone w sytuacji połączenia

lub podziału podmiotów..................................... 145

3.1.4.11.3. Odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane

na rzecz wspólnika poprzez spółkę......................... 147

3.1.4.11.4. Zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału

kapitałowego wspólnika spółki........................... 147

3.1.4.11.5. Świadczenia wypłacone w przypadku

zmniejszenia udziału kapitałowego.................... 148

3.1.5. Wydatki niestanowiące ukrytych zysków............................................. 149

3.1.5.1. Wynagrodzenia z określonych tytułów i do określonego

limitu........................................................................................... 149

3.1.5.2. Wydatki eksploatacyjne dotyczące części majątku

spółki.......................................................................................... 151

3.1.5.3. Pożyczka (kredyt) zwrócona udziałowcowi/

akcjonariuszowi/wspólnikowi................................................. 152

3.1.6. Dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością

gospodarczą.............................................................................................. 152

3.1.7. Dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku..................... 154

3.1.8. Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą........................................ 157

3.1.9. Dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych................ 158

3.1.10. Dochód u podatnika, który zakończył użytkowanie opodatkowania

ryczałtem – pierwotny stan prawny...................................................... 159

3.2. Podstawa opodatkowania.................................................................................... 162

3.2.1. Uwagi ogólne............................................................................................ 162

3.2.2. Suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu

zysku przeznaczonego na pokrycie strat.............................................. 163

3.2.3. Dochód z tytułu ukrytych zysków i wydatków niezwiązanych

z działalnością gospodarczą................................................................... 164

3.2.4. Dochód z tytułu zmiany wartości komponentów majątku..................... 165

3.2.5. Dochód z tytułu zysku netto.................................................................. 166

3.2.6. Kontynuacja rozliczeń podatkowych.................................................... 168

3.2.7. Opodatkowanie podatnika osiągającego przychody (dochody)

poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.......................................... 169

3.2.8. Adekwatne wykorzystywanie metod dotyczących zagranicznego

przychodu (dochodu) do różnicy między zyskiem netto a sumą

dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku

przeznaczonego na pokrycie strat......................................................... 171

Rozdział 4

Stawki podatku zryczałtowanego i możliwość ich zmniejszenia................. 173

Rozdział 5

Okres wykorzystywania ryczałtu i utrata prawa do ryczałtu – warunki, sytuacje...... 183

5.1. Uwagi wprowadzające.......................................................................................... 183

5.2. Utrata prawa do opodatkowania ryczałtem...................................................... 187

5.3. Naruszenie warunków użytkowania ryczałtu...................................................... 190

5.4. Rozliczenia podatkowe w związku z utratą prawa do opodatkowania

ryczałtem / zakończenia opodatkowania ryczałtem........................................ 196

5.5. Przychody podatkowe związane z utratą prawa do opodatkowania

ryczałtem / zakończenia opodatkowania ryczałtem........................................ 196

5.6. Koszty uzyskania przychodów związane z utratą prawa do opodatkowania

ryczałtem / zakończenia opodatkowania ryczałtem........................................ 198

5.7. Odpisy amortyzacyjne po utracie prawa do opodatkowania ryczałtem /

zakończeniu opodatkowania ryczałtem............................................................. 200

Rozdział 6

Opodatkowanie ryczałtem a inne preferencje podatkowe (ulgi podatkowe)..... 201

Rozdział 7

Obowiązki informacyjne i sprawozdawcze w ramach ryczałtu........................... 203

7.1. Uwagi wprowadzające.......................................................................................... 203

7.2. Obowiązki informacyjno-sprawozdawcze przy rozpoczęciu

opodatkowania ryczałtem................................................................................... 203

Złożenie zawiadomienia o wyborze opodatkowania ryczałtem..................... 203

7.3. Obowiązki informacyjno-sprawozdawcze przy rozpoczęciu

opodatkowania ryczałtem i kontynuowane w okresie opodatkowania

ryczałtem................................................................................................................ 207

7.3.1. Obowiązek sprawozdawczy – wyodrębnienie zysków i strat............. 207

7.3.2. Obowiązek informacyjny udziałowców/akcjonariuszy/

wspólników............................................................................................... 209

7.3.2.1. Wstęp.......................................................................................... 210

7.3.2.2. Obowiązek złożenia oświadczenia.......................................... 212

7.3.2.3. Wyłączenia podmiotów............................................................ 213

7.3.2.4. Przekazanie oświadczenia........................................................ 214

7.3.2.5. Skutki niezłożenia oświadczenia............................................. 214

7.4. Obowiązki informacyjno-sprawozdawcze w okresie opodatkowania

ryczałtem................................................................................................................ 216

7.4.1. Obowiązki sprawozdawcze w okresie opodatkowania ryczałtem..... 216

7.4.2. Dodatkowe obowiązki sprawozdawcze................................................. 218

7.4.3. Składanie deklaracji................................................................................. 218

7.5. Obowiązki informacyjno-sprawozdawcze przy zakończeniu

opodatkowania ryczałtem................................................................................... 222

7.5.1. Zakończenie opodatkowania ryczałtem............................................... 222

7.5.2. Zakończenie opodatkowania ryczałtem w pierwszym okresie

obowiązywania systemu estońskiego CIT............................................ 223

7.6. Wzory informacyjno-sprawozdawcze (regulacja historyczna posiadająca skutki

prawne do 30.09.2022 r.)...................................................................................... 224

Rozdział 8

Moment opodatkowania – powstanie zobowiązania podatkowego................... 227

Rozdział 9

Opodatkowanie wspólników spółek opodatkowanych ryczałtem –

omówienie zmian w PIT.............................................................................................. 231

9.1. Wstęp...................................................................................................................... 231

9.2. Zasady opodatkowania dywidend w PIT.......................................................... 232

9.3. Odliczenie zryczałtowanego CIT przez wspólników spółki opodatkowanej

ryczałtem................................................................................................................ 234

9.3.1. Wstęp........................................................................................................ 236

9.3.2. Zasady używania odliczenia................................................................ 237

9.4. Obowiązek płatnika uwzględnienia odliczenia przy poborze

zryczałtowanego PIT z tytuły wypłaty dywidendy........................................... 241

Rozdział 10

Rozpoczęcie stosowania opodatkowania ryczałtem – konieczność

rozliczenia wyniku podatkowego przed wejściem w ryczałt, okresy

przejściowe..................................................................................................................... 242

10.1. Rozpoczęcie opodatkowania ryczałtem – obowiązki i konsekwencje

podatkowe.............................................................................................................. 247

10.1.1. Uzgodnienie wyniku podatkowego do wyniku rachunkowego

(tzw. Korekta wstępna)............................................................................ 247

10.1.1.1. Pierwotny stan prawny............................................................. 247

10.1.1.2. Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą......................... 249

10.1.2. Dochód z przekształcenia....................................................................... 250

10.1.2.1. Zakres obowiązku – pierwotny stan prawny......................... 250

10.1.2.2. Wysokość dochodu z przekształcenia – pierwotny stan

prawny........................................................................................ 253

10.1.2.3. Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą......................... 255

10.1.3. Obowiązki sprawozdawcze..................................................................... 256

10.1.4. Możliwość zapłaty zobowiązania podatkowego w częściach –

pierwotny stan prawny............................................................................ 258

10.1.5. Przekształcenie jednoosobowej działalności i spółki niebędącej

osobą prawną........................................................................................... 260

10.1.5.1. Spółki niebędące osobą prawną – pierwotny stan prawny....... 260

10.1.5.2. Jednoosobowa działalność gospodarcza

– pierwotny stan prawny.......................................................... 262

Rozdział 11

Strata podatkowa sprzed opodatkowania ryczałtem – konsekwencje

podatkowe (zawieszenie straty – art. 7 ust. 7 u.p.d.o.p.)....................................... 265

Rozdział 12

Przedawnienie zobowiązań podatkowych z tytułu opodatkowania

ryczałtem – okresy przedawnienia – art. 70 § 1a o.p............................................. 268

Rozdział 13

Opodatkowanie ryczałtem a obowiązek dokonywania zgłoszeń w zakresie

informowania o schematach podatkowych............................................................. 272

13.1. Ryczałt od dochodów spółek a obowiązek informowania o schematach

podatkowych......................................................................................................... 272

13.1.1. Wybór opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek

a obowiązek informowania o schematach podatkowych................... 272

13.1.2. Czynności dodatkowe, zezwalające na dobór opodatkowania

w formie ryczałtu od dochodów spółek, a obowiązek

informowania o schematach podatkowych.......................................... 274

Rozdział 14

Opodatkowanie ryczałtem a klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania –

przekształcenie pozwalające na uzyskanie statusu podatnika estońskiego CIT..... 276

14.1. Ryczałt od dochodów spółek a klauzula przeciwko unikaniu

opodatkowania...................................................................................................... 276

14.1.1. Uwagi wprowadzające............................................................................. 276

14.1.2. Dobór opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.................... 277

14.1.3. Inne sytuacje związane z wyborem ryczałtu od spółek a klauzula

przeciwko unikaniu opodatkowania..................................................... 279

Rozdział 15

Opodatkowanie ryczałtem a Kodeks karny skarbowy.......................................... 282

Rozdział 16

Alternatywna preferencja – specjalny fundusz inwestycyjny: omówienie

zasad działania.............................................................................................................. 284

16.1. Specjalny fundusz inwestycyjny – informacje ogólne..................................... 289

16.2. Specjalny fundusz inwestycyjny – zakres podmiotowy................................... 289

16.3. Wyodrębnienie funduszu na cele inwestycyjne – pierwotny stan prawny.... 291

16.4. Utrata prawa do korzystania z funduszu........................................................... 294

12 Spis treści

16.5. Naruszenie zasad korzystania z funduszu a dodatkowy przychód –

pierwotny stan prawny......................................................................................... 296

16.6. Odpis na fundusz a pomoc de minimis – pierwotny stan prawny.................. 297

16.7. Specjalny fundusz inwestycyjny a wyłączenia z kosztów uzyskania

przychodów – pierwotny stan prawny............................................................... 299

16.8. Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą..................................................... 300

Rozdział 17

Estoński CIT – próba oceny regulacji....................................................................... 302

Część III. Regulacje historyczne

Rozdział 1

Warunki stosowania ryczałtowego opodatkowania – inwestycje w środki

trwałe (regulacja historyczna).................................................................................... 307

1.1. Wstęp...................................................................................................................... 308

1.2. Nakłady na wybrane środki trwałe..................................................................... 309

1.3. Koszty wynagrodzeń............................................................................................ 315

Rozdział 2

Omówienie instytucji domiaru (regulacja historyczna)....................................... 320

2.1. Wstęp...................................................................................................................... 320

2.2. Używanie domiaru zobowiązania podatkowego............................................ 321

2.3. Wątpliwości dotyczące stosowania domiaru podatkowego do końca okresu

opodatkowania ryczałtem................................................................................... 322

2.4. Stawka domiaru zobowiązania podatkowego................................................... 327

2.5. Obliczenie domiaru zobowiązania podatkowego............................................. 328

2.6. Przykładowe kalkulacje domiaru zobowiązania podatkowego...................... 328

2.7. Płatność zobowiązania podatkowego z tytułu domiaru.................................. 333

Rozdział 3

Stawka podatku dla instytucji domiaru (regulacja historyczna)........................ 334

Autorzy........................................................................................................................... 335