Bóg adama (Żywosłowie)

Krzysztof Rutkowski, pisarz, tłumacz, badacz romantyzmu, do niedawna profesor Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, od lat zajmuje się zagadnieniami związanymi z szeroko rozumianą duchowością Adama Mickiewicza, w szczególności jego enigmatycznym dla wielu związkiem z Andrzejem Towiańskim i jego kręgiem.

Poświęcił tym zagadnieniom tak znane swoje prace jak „Braterstwo albo śmierć. Zabijanie Mickiewicza w Kole Sprawy Bożej" (1988), „Stos dla Adama albo Kacerze i kapłani" (1994) czy „Xsiężniczka.

Miejsce Xawery Deybel w rodzinie Mickiewiczów" (1998). Także w jego twórczości pisarskiej niezwiązanej bezpośrednio i wyłącznie z Mickiewiczem (np. W „Paryskich pasażach", „Raptularzu na koniec wieku", „Zakochanym Stendhalu" czy „Ostatnim pasażu") powracają wielokrotnie wątki rozwijające pytania dotyczące sztuki, wiary i praktyk duchowych, stawiane w kontekście krytycznej refleksji nad współczesną kulturą i cywilizacją europejską.

Krzysztof Rutkowski od wielu lat zapowiadał książkę, która będzie starała się odpowiedzieć na pytanie, „w jakiego Boga wierzył Adam Mickiewicz?", jednocześnie formułując typ syntetycznej diagnozy dotyczącej polskiej kultury i jej niepowtarzalnego miejsca w kulturze europejskiej.

Tą książką jest właśnie „Bóg Adama". W doskonałym literackim stylu Krzysztof Rutkowski formuje prawdziwy labirynt ze stosunkowo niewiele znanych dzieł, zapisków, świadectw i faktów z życia Adama Mickiewicza, aby wprowadzając weń i wiodąc jego krętymi korytarzami czytelnika, pozwolić mu na osobiste odkrycie słabo uświadamianej strony polskiego romantyzmu w jego najistotniej podstawowym, Mickiewiczowskim wydaniu i podjąć refleksję nad tym, czy Polacy dość głęboko przemyśleli program, wizje, projekty i usiłowania swojego „narodowego wieszcza" i czy nie zafałszowali jego dziedzictwa.

między powierzchownym kultem a tak samo powierzchownym odrzuceniem, Rutkowski wytycza zupełnie inną drogę, wskazując na nieodkryte i nieodczytane posłanie romantyzmu, które może w czasach zamętu i niepewności stać się inspiracją do głębokiej odnowy żywej relacji pomiędzy nim a współczesnością.

Książka ukazała się starannie 4 kwietnia 2021, w rocznicę popularnej „lekcji teatralnej" (wykład XVI kursu trzeciego „Literatur słowiańskich" wygłoszony 4 kwietnia 1843 roku). Wybraliśmy tę datę, bo chcemy, by ta publikacja (podobnie jak tamto, bardzo ważne dla polskiego teatru wystąpienie) stanowiła symboliczne wprowadzenie w okres swoistych rekolekcji przed zbliżającym się jubileuszem romantyzmu, przypadającym w roku 2022, gdy minie już dwieście lat od publikacji pierwszego tomu poezji Adama Mickiewicza zawierającego „Ballady i romanse".

Żywosłowie. Wydawnictwo chce przyczynić się do twórczego odnowienia i reinterpretacji romantyzm w kontekście współczesności. Książka Krzysztofa Rutkowskiego jest dla nas wręcz wymarzonym początkiem realizacji tego zadania.