Surfaktanty. budowa, właściwości, zastosowania (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu)

Tytuł Surfaktanty. Budowa, cechy, zastosowania Autor Ryszard Zieliński Język polski Wydawnictwo Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu ISBN 978-83-8211-091-3 Rok wydania 2021 Poznań Wydanie 1 liczba stron 1058 Format pdf Spis treści WSTĘP
1. Rozdział
BUDOWA I KLASYFIKACJA SURFAKTANTÓW
1. Budowa surfaktantów
2. Kryteria klasyfikacji surfaktantów
2.1. Klasyfikacja według atrybuty części polarnej cząsteczki
2.2. Klasyfikacja według budowy chemicznej cząsteczki
2.3. Klasyfikacja według liczby składników strukturalnych cząsteczki
2.4. Klasyfikacja według zachowania się cząsteczek w kontakcie z wodą
2.5. Klasyfikacja według źródła bezkompromisowców
2.6. Klasyfikacja według oddziaływania na środowisko
2.7. Klasyfikacja według cechy użytkowych
2.8. Inne klasyfikacje surfaktantów
3. Surfaktanty anionowe
3.1. Konwencjonalne surfaktanty anionowe
3.2. Geminalne surfaktanty anionowe
3.3. Anionowe surfaktanty produkowane z estrów metylowych kwasów tłuszczowych
3.4. Proekologiczne tendencje w grupie surfaktantów anionowych
3.5. Ogólna charakterystyka surfaktantów anionowych
4. Surfaktanty kationowe
4.1. Klasyczne surfaktanty kationowe
4.2. Geminalne surfaktanty kationowe
4.3. Proekologiczne tendencje w grupie surfaktantów kationowych
4.4. Ogólna charakterystyka surfaktantów kationowych
5. Surfaktanty amfoteryczne
5.1. Syntetyczne surfaktanty amfoteryczne
5.2. Niektóre naturalne surfaktanty amfoteryczne
5.3. Ogólna charakterystyka surfaktantów amfoterycznych
6. Surfaktanty mezojonowe
6.1. Budowa surfaktantów mezojonowych
6.2. Przykłady surfaktantów mezojonowych
6.3. Ogólna charakterystyka surfaktantów mezojonowych
7. Surfaktanty katanionowe
7.1. Budowa surfaktantów katanionowych
7.2. Konwencjonalne surfaktanty katanionowe
7.3. Ogólna charakterystyka surfaktantów katanionowych
8. Surfaktanty niejonowe
8.1. Surfaktanty niejonowe pochodzenia naturalnego
8.2. Produkty kondensacji polioli ze związkami hydrofobowymi
8.3. Produkty polioksyalkilenowania rozmaitych związków
8.4. Związki o strukturze kopolimerów blokowych tlenków alkenów
8.5. Proekologiczne tendencje w grupie surfaktantów niejonowych
8.6. Ogólna charakterystyka surfaktantów niejonowych
9. Nietypowe typy surfaktantów
9.1. Polimeryzowalne surfaktanty
9.2. Surfaktanty w wieloma grupami polarnymi
9.3. Surfaktanty pseudogeminalne
10. Surfaktanty z łańcuchem niewęglowodorowym
10.1. Fluorowane surfaktanty
10.2. Surfaktanty silikonowe
Literatura

2. Rozdział
parametry FIZYCZNE WODNYCH ROZTWORÓW SURFAKTANTÓW
1. Pojęcie struktury wody w stanie ciekłym
2. Rozpuszczalność surfaktantów w wodzie
2.1. Oddziaływania międzycząsteczkowe w roztworach
2.2. Oddziaływania hydrofobowe
3. Równowagi fazowe w wodnych roztworach surfaktantów
3.1. Temperatura Kraffta
3.2. Niektóre formy występowania surfaktantów w roztworach
3.3. Wykresy fazowe dla wodnych roztworów surfaktantów
4. Wybrane cechy fizyczne wodnych roztworów surfaktantów
4.1. Gęstość roztworów surfaktantów
4.2. Ściśliwość roztworów surfaktantów
4.3. Rozszerzalność termiczna surfaktantów w roztworze
4.4. Przewodnictwo elektryczne roztworów surfaktantów
4.5. Cechy magnetyczne roztworów surfaktantów
4.6. Lepkość roztworów surfaktantów
4.7. Współczynnik dyfuzji roztworów surfaktantów
Literatura

3. Rozdział
ASOCJACJA MICELARNA W WODNYCH ROZTWORACH SURFAKTANTÓW
1. Rodzaje mas cząsteczkowych asocjatów micelarnych
2. Micele kuliste
2.1. Czynniki określające wartość CMC
2.2. Asocjacja micelarna w wodnych roztworach surfaktantów w ujęciu termodynamicznym
2.3. Asocjacja micelarna w wodnych roztworach surfaktantów w ujęciu kinetycznym
3. Micele niesferyczne
3.1. Czynniki określające zarys i wielkość micel
3.2. Micele cylindryczne
3.3. Micele usieciowane
3.4. Agregaty warstwowe
4. Zjawiska mętnienia w wodnych roztworach niejonowych surfaktantów
4.1. Oddziaływania: surfaktant – rozpuszczalnik
4.2. Oddziaływania: surfaktant – substancja obca
5. Model wodnych roztworów surfaktantów
5.1. Założenia modelu
5.2. Przewidywania modelu
Literatura

4. Rozdział
atrybuty wodnych roztworów surfaktantów na granicach faz: roztwór – gaz
1. Napięcie powierzchniowe na granicy faz: ciecz – gaz
1.1. Napięcie powierzchniowe wody
1.2. Napięcie powierzchniowe wodnych roztworów elektrolitów
2. Cechy powierzchniowe roztworów surfaktantów
2.1. Reguła Traubego
2.2. Modele adsorpcji surfaktantów na granicy faz: roztwór – gaz
2.3. Czynniki określające napięcie powierzchniowe wodnych roztworów sur­faktantów
2.4. Nasycone warstwy adsorpcyjne na granicy faz: wodny roztwór sur­faktantu – powietrze
3. Atrybuty pianotwórcze roztworów surfaktantów
3.1. Pojęcie piany
3.2. Zdolność pianotwórcza
3.3. Odporność piany
3.4. Elastyczność pian
3.5. Destabilizacja piany
3.6. Wskaźniki trwałości piany
3.7. Empiryczne reguły dotyczące parametry pianotwórczych wodnych roztworów surfaktantów
Literatura

5. Rozdział
atrybuty SURFAKTANTÓW W UKŁADACH MIKROHETEROGENICZNYCH
1. Rola surfaktantów w kształtowaniu konsystencji wyrobów
2. Adsorpcja surfaktantów na granicy faz: ciecz – ciecz
2.1. Izoterma adsorpcji surfaktantów na granicy faz: ciecz – ciecz
2.2. Zjawisko Marangoniego
3. Emulsje
3.1. Definicja i podział emulsji
3.2. Metody wytwarzania emulsji
3.3. Współczynnik SAD emulsji
3.4. Wybrane parametry emulsji
3.5. Stabilność emulsji i procesy rozkładu emulsji prostych
3.6. Metody zmieniające stabilność emulsji
3.7. Metody przeciwdziałania tworzeniu się emulsji
3.8. Wybrane metody badania emulsji
3.9. Atrybuty korzystnego emulgatora
4. Mikroemulsje
4.1. Pojęcie mikroemulsji
4.2. Podział mikroemulsji według Winsora
4.3. Model CIT mikroemulsji
4.4. Równowaga fazowa w układach mikroemulsyjnych
4.5. Czynniki wpływające na przemiany fazowe mikroemulsji
5. Nanoemulsje
5.1. Pojęcie nanoemulsji
5.2. Metody wytwarzania nanoemulsji
5.3. Porównanie parametry mikroemulsji, nanoemulsji i makroemulsji
6. Parametry solubilizujące
6.1. Typy procesów solubilizacyjnych
6.2. Mechanizm solubilizacji micelarnej
6.3. Wykorzystania zjawiska solubilizacji
Literatura

6. Rozdział
atrybuty WODNYCH ROZTWORÓW SURFAKTANTÓW NA GRANICY FAZ: ROZTWÓR – CIAŁO STAŁE
1. Parametry zwilżające
1.1. Klasyfikacja procesów zwilżania
1.2. Energetyczne aspekty zjawiska zwilżania
1.3. Rola surfaktantów w zwilżaniu powierzchni ciał stałych
1.4. Wybrane metody pomiaru cechy zwilżających
1.5. Zwilżalność a struktura surfaktantów
2. Adsorpcja na granicy faz: roztwór – ciało stałe
2.1. Podwójna powłoka elektryczna na granicy faz: ciało stałe – wodny roztwór surfaktantu
2.2. Warstwy adsorpcyjne Langmuira-Blodgetta
2.3. Warstwy adsorpcyjne Langmuira-Schaeffera
3. Surfaktanty a stabilność zawiesin
4. Asocjacja surfaktantów na powierzchniach ciał stałych
4.1. Asocjacja na powierzchniach niepolarnych
4.2. Asocjacja na powierzchniach polarnych
4.3. Ochrona przed korozją
5. Cechy piorące
5.1. Zdolność piorąca
5.2. Mechanizm prania
6. Właściwości antyelektrostatyczne surfaktantów
7. Atrybuty zmiękczające surfaktantów
7.1. Metody oceny efektu zmiększającego
7.2. Wpływ budowy surfaktantu na parametry zmiękczające
8. Inne przykłady zastosowania zjawiska adsorpcji surfaktantów
8.1. Atrybuty przeciwzbrylające
8.2. Atrybuty przeciwzatarciowe
8.3. Rozdrabnianie ciał stałych
8.4. Flotacja minerałów
8.5. Hydrofobizacja powierzchni
8.6. Eksploatacja złóż ropy naftowej
8.7. Wiązanie asfaltu z kruszywem
Literatura

7. Rozdział
atrybuty BIOLOGICZNE SURFAKTANTÓW
1. Mechanizm solubilizacji błon biologicznych w wodnych roztworach surfaktantów
2. Aktywność biostatyczna surfaktantów
2.1. Aktywność bakteriostatyczna
2.2. Aktywność drożdżostatyczna
2.3. Aktywność grzybostatyczna
2.4. Aktywność algostatyczna
3. Aktywność biobójcza surfaktantów
3.1. Aktywność bakteriobójcza
3.2. Aktywność grzybobójcza
3.3. Aktywność algobójcza
3.4. Aktywność wirusobójcza
3.5. Aktywność biobójcza surfaktantów a niepodatność mikroorganizmów
4. Toksyczność surfaktantów
4.1. Toksyczność w stosunku do roślin uprawnych
4.2. Toksyczność w stosunku do organizmów wodnych
4.3. Toksyczność w stosunku do człowieka
5. Parametry dermatologiczne surfaktantów
5.1. Właściwości drażniące surfaktantów – wyniki doświadczalne
5.2. Parametry drażniące surfaktantów – podejście molekularne
6. Inne parametry biologiczne surfaktantów
7. Surfaktanty w ochronie przed drobnoustrojami
7.1. Wybrane wykorzystania aktywności biobójczej surfaktantów
7.2. Ochrona kosmetyków
7.3. Ochrona drewna
Literatura

8. Rozdział
WYBRANE METODY PROGNOZOWANIA cechy SURFAKTANTÓW
Wprowadzenie
1. Metody sumowania udziałów części strukturalnych
1.1. Wielkość cząsteczek surfaktantów
1.2. Rozpuszczalność surfaktantów
2. Wybrane parametry użytkowe surfaktantów
2.1. Równowaga hydrofilowo-lipofilowa surfaktantów
2.2. Równowaga nieorganiczno-ekologiczna surfaktantów
2.3. Równowaga w układach mikroheterogenicznych zawierających sur­faktanty
3. Wybrane metody modelowania cechy surfaktantów
3.1. Indeksy topologiczne
3.2. Metody komputerowego prognozowania parametry surfaktantów
3.3. Przykłady użycia symulacji komputerowych
Literatura

9. Rozdział
METODY OZNACZANIA SURFAKTANTÓW
1. Metody analizy jakościowej surfaktantów
1.1. Próba rozpuszczalności surfaktantów w różnych rozpuszczalni­kach
1.2. Oznaczanie pierwiastków
1.3. Wagowe oznaczanie surfaktantów i towarzyszących im części
1.4. Identyfikacja części niesurfaktantowej substancji ekologicznej
1.5. Proste metody określania klasy surfaktantów
2. Rozdzielanie mieszanin surfaktantów
3. Metody ilościowego oznaczania surfaktantów
3.1. Metody wagowe
3.2. Metody miareczkowe
3.3. Metody spektrofotometryczne
3.4. Metody elektroanalityczne
3.5. Metody chromatograficzne
Literatura

10. Rozdział
WPŁYW SURFAKTANTÓW NA ŚRODOWISKO NATURALNE
Wprowadzenie
1. Surfaktanty chemodegradowalne
1.1. Surfaktanty z ugrupowaniem estrowym
1.2. Surfaktanty z ugrupowaniem acetalowym
2. Surfaktanty biodegradowalne
2.1. Sulfonowane estry kwasów tłuszczowych
2.2. Pochodne węglowodanów
3. Eliminowanie surfaktantów ze ścieków
3.1. Wypienianie
3.2. Metody sorpcyjne
3.3. Likwidowanie surfaktantów hydrożelami
4. Biodegradacja surfaktantów
4.1. Mydła
4.2. Pierwszorzędowe siarczany alkilowe
4.3. Drugorzędowe siarczany alkilowe
4.4. Alkilobenzenosulfoniany
4.5. Surfaktanty kationowe
4.6. Surfaktanty alkilobetainowe
5. Biodegradacja surfaktantów w środowisku naturalnym
5.1. Metody badania postępu cyklu biodegradacji surfaktantów
5.2. Biorozkładalność surfaktantów w przepisach Unii Europejskiej
5.3. Bioakumulacja surfaktantów
5.4. Empiryczne reguły dotyczące biodegradacji surfaktantów
6. Bilans naturalny produkcji wybranych surfaktantów
6.1. Mydła
6.2. Liniowe alkilobenzenosulfoniany
6.3. Siarczany alkilowe
6.4. Oksyetylenowane siarczany alkilowe
6.5. Drugorzędowe alkanosulfoniany
6.6. Oksyetylenowane alkohole
6.7. Alkilopoliglukozydy
Literatura

11. Rozdział
WYBRANE zastosowania SURFAKTANTÓW
1. Stabilność surfaktantów
1.1. Wrażliwość na zmiany pH środowiska
1.2. Stabilność chemiczna
1.3. Stabilność termiczna
2. Niekonwencjonalne metody rozdzielania substancji
2.1. Elektroforeza micelarna
2.2. Użycia zawiesin: surfaktant – naftalen
2.3. Wykorzystanie ciekłych membran
2.4. Ekstrakcja micelarna
2.5. Ultrafiltracja roztworów micelarnych
3. Użycia w syntezie chemicznej
3.1. Surfaktanty jako reagenty
3.2. Surfaktanty jako rozpuszczalniki
3.3. Surfaktanty jako katalizatory
4. Użycia w procesach technologicznych
4.1. Właściwości dyspergujące
4.2. Zdolność do tworzenia nici
4.3. Wykorzystania we włókiennictwie
4.4. Redukcja oporów przepływu
4.5. Technologie wytwarzania niektórych tworzyw
4.6. Inne technologie z wykorzystaniem surfaktantów
5. Użycia w przemyśle rolno-spożywczym
5.1. Wykorzystania w wytwarzaniu rolnej
5.2. Wykorzystania w technice żywności
6. Zastosowania w ochronie zdrowia
6.1. Kosmetyki i środki utrzymania higieny
6.2. Oddziaływania z flawonoidami
6.3. Wykorzystania w medycynie i weterynarii
Literatura

SKRÓTY NAZW NIEKTÓRYCH SURFAKTANTÓW
SKRÓTY NAZW NIEKTÓRYCH surowCÓW