Wielki śmiech po żydowsku, czyli wczorajszy i dzisiejszy świat w tysiącach dowcipów i dykteryjek żydowskich

Jeden z największych na świecie zbiorów dowcipów żydowskich zebrany i opatrzony komentarzem przez wybitnego judaistę, tłumacza oraz poliglotę – Roberta Reuvena Stillera.

Któż jest bardziej uosobieniem dowcipu niż Żydzi? pomiędzy innymi poprzez to, iż potrafią, jak żaden inny naród na świecie, pokpiwać i czasem choćby bezlitośnie drwić także z samych siebie. Nawet ta okoliczność jest świadectwem nieszablonowego poczucia dystansu oraz inteligencji, która i poza tym wyróżnia dowcip żydowski.

Jego dzieje obejmują kilka tysięcy lat.

Dużo więcej niżeli historia zbierania i publikacji tych dowcipów. To zaczęło się dopiero pod koniec XIX wieku.

Ale szczyt swój osiągnęła ta mocna i wzbierająca fala dopiero po drugiej wojnie światowej, kiedy żydostwo europejskie, będące głównym twórcą i nosicielem tej odmiany dowcipu, przypisywanego całemu narodowi, nagle i w większości przestało istnieć. Zderzyły się więc humor i tragedia, dwa zjawiska od wieków istniejące obok siebie i najściślej zrośnięte w dziejach tego ludu, jak żadnego innego narodu świata. Omal nie metafizycznych wymiarów nabiera fakt, iż tak ogromny fenomen kulturowy, jak dowcip żydowski, w pełni dojrzał do poważnych badań i publikacji dopiero w kilkanaście lat po zagładzie budujejącej go formacji.

Robert Stiller