Opodatkowanie pochodnych instrumentów finansowych podatkiem dochodowym od osób prawnych (Wolters Kluwer Polska SA)

Tytuł Opodatkowanie pochodnych instrumentów finansowych podatkiem dochodowym od osób prawnych Autor Andrzej Dmowski Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-264-7410-1 Rok wydania 2014 ilość stron 672 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów | str. 13

Wykaz schematów | str. 19

Wstęp | str. 23

Rozdział I
Wprowadzenie | str. 27

Rozdział II
Pochodny instrument finansowy jako przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych na tle zróżnicowanych dziedzin prawa | str. 33

1. Przedmiot i podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 33

1.1. Przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 33

1.2. Podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 38

2. Charakter prawny pochodnych instrumentów finansowych | str. 39

2.1. Pojęcie instrumentu finansowego i papieru wartościowego w ujęciu materialnoprawnym i historycznym | str. 39

2.2. Definicja instrumentów finansowych i papierów wartościowych na tle ustawy o obrocie instrumentami finansowymi | str. 44

2.3. Pochodny instrument finansowy a papier wartościowy | str. 57

2.4. Zasada numerus clausus papierów wartościowych a pochodne instrumenty finansowe - podsumowanie | str. 62

2.5. Podstawowe warianty derywatów | str. 70

2.6. Kontrakty terminowe - forward | str. 72

2.7. Kontrakty terminowe - futures | str. 75

2.8. Opcje | str. 81

2.9. Kontrakty swap | str. 87

2.10. Zastosowanie regulacji dotyczących papierów wartościowych do instrumentów finansowych | str. 90

2.11. Warranty subskrypcyjne, warranty opcyjne, prawa do akcji (PDA) | str. 91

2.12. Rozróżnienie instrumentów finansowych i towarów giełdowych | str. 95

3. Kompozycja pochodnych instrumentów finansowych w ujęciu ekonomicznym | str. 96

3.1. Wprowadzenie | str. 96

3.2. Rys historyczny | str. 101

3.3. Klasyfikacja pochodnych instrumentów finansowych | str. 103

3.4. Instrumenty bazowe, a także sposoby rozliczenia derywatu | str. 105

3.5. Szczególne funkcje instrumentów finansowych | str. 108

3.5.1. Spekulacja | str. 109

3.5.2. Zabezpieczenie (hedging | str. 112

3.5.3. Arbitraż | str. 114

3.6. Warianty pochodnych instrumentów finansowych | str. 115

3.6.1. Ujęcie ekonomiczne kontraktu forward | str. 117

3.6.2. Ujęcie ekonomiczne kontraktu futures | str. 120

3.6.3. Ujęcie ekonomiczne opcji | str. 125

3.6.4. Ujęcie ekonomiczne kontraktu swap | str. 132

4. Derywaty na tle prawa bilansowego (ustawy o rachunkowości, rozporządzenia MF z dnia 12 grudnia 2001 i MSR/MSSF) | str. 140

4.1. Pochodne instrumenty finansowe jako aktywa finansowe | str. 142

4.1.1. Rodzaje instrumentów finansowych - ogólna charakterystyka | str. 142

4.1.2. Podział instrumentów finansowych | str. 146

4.1.3. Pozycja zabezpieczana i instrument zabezpieczający | str. 161

4.2. Klasyfikacja instrumentów finansowych | str. 163

4.3. Ujęcie instrumentu finansowego jako zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego | str. 167

4.4. Wycena instrumentów finansowych | str. 169

4.5. Skutki przeszacowania instrumentów finansowych | str. 180

4.6. Wyłączenie instrumentów finansowych z ksiąg rachunkowych | str. 182

4.7. Rachunkowość zabezpieczeń - wycena pozycji zabezpieczanych i zabezpieczających | str. 185

4.7.1. Ryzyko finansowe związane z pochodnymi instrumentami finansowymi | str. 185

4.7.2. Zasady rachunkowości zabezpieczeń | str. 186

4.8. Reklasyfikacja instrumentów finansowych z uwagi na zmianę celu wykorzystania instrumentu | str. 195

4.9. Prezentacja instrumentów finansowych w sprawozdaniu finansowym | str. 197

4.10. Analiza wykorzystania rachunkowości zabezpieczeń w przypadku pochodnych instrumentów finansowych opartych na walucie | str. 210

4.11. Nowa klasyfikacja aktywów i zobowiązań finansowych wg MSR 39 i MSSF 9 obowiązująca od dnia 1 stycznia 2015 r. | str. 212

5. Towarowe instrumenty pochodne | str. 214

5.1. Katalog towarów giełdowych | str. 214

5.1.1. Lista instrumentów cenionych za towary giełdowe | str. 214

5.1.2. Prawa pochodne odnoszące się do towarów | str. 215

5.2. Istota praw pochodnych towarowych | str. 217

5.2.1. Zarys praw pochodnych towarowych | str. 217

5.2.2. Uprawnienia do emisji oraz prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia a prawa pochodne | str. 219

5.3. Katalog instrumentów finansowych a towary giełdowe | str. 224

5.3.1. Zagadnienia wstępne - instrument finansowy a towar giełdowy | str. 224

5.3.2. Rozgraniczenie towarów giełdowych i instrumentów finansowych | str. 230

5.4. Szczególne towary giełdowe | str. 233

5.4.1. Limity wielkości produkcji, a także emisji zanieczyszczeń | str. 233

5.4.2. Świadectwa pochodzenia i prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia | str. 245

6. Obrót instrumentami finansowymi na rynku regulowanym i poza rynkiem regulowanym | str. 248

6.1. Prawne aspekty obrotu instrumentami finansowymi | str. 248

6.1.1. Umowy na rynku regulowanym | str. 248

6.1.2. Zawarcie transakcji na rynku dostosowywanym a cesja | str. 250

6.1.3. Kompensacja wielostronna a tryb zawierania umów | str. 253

6.1.4. Zbycie papierów wartościowych na rynku dostosowywanym | str. 259

6.1.5. Obrót pochodnymi instrumentami finansowymi | str. 263

6.1.6. Nabycie instrumentów pochodnych w wyniku wykonania umowy o świadczenie usług brokerskich | str. 271

6.2. Systemy obrotu instrumentami finansowymi | str. 274

6.2.1. Obrót zorganizowany i prywatny instrumentami finansowymi | str. 274

6.2.2. Rynek regulowany | str. 274

6.2.3. Alternatywny system obrotu | str. 276

6.2.4. Przymus obrotu na wybranych systemach obrotu | str. 279

6.3. Systemy obrotu towarami giełdowymi | str. 282

6.3.1. Giełdy towarowe i systemy obrotu towarami giełdowymi | str. 282

6.3.2. Przymus obrotu na giełdzie towarowej | str. 285

6.3.3. Obrót energią elektryczną | str. 291

7. Różnice kursowe formujące przychody i koszty podatkowe w świetle art. 15a u.p.d.o.p | str. 294

7.1. Wprowadzenie do ustalania różnic kursowych na tle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 294

7.2. Kalkulacja różnic kursowych dla celów podatkowych w oparciu o przepisy obowiązujące do 31 grudnia 2006 r. | str. 296

7.3. Zasady rozliczania różnic kursowych w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 304

7.4. Rozliczenia z kontrahentami a kalkulacja różnic kursowych | str. 312

8. Bilansowa metoda rozliczania różnic kursowych zgodnie z art. 30 u.r | str. 320

8.1. Bilansowa metoda kalkulacji różnic kursowych dla celów podatkowych - art. 9b u.p.d.o.p | str. 320

8.2. Kalkulacja różnic kursowych w świetle art. 30 u.r. | str. 325

8.2.1. Wycena na dzień dokonania transakcji w walucie obcej | str. 328

8.2.2. Prezentacja różnic kursowych w sprawozdaniu finansowym | str. 329

Rozdział III
Model opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych na tle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 331

1. Pojęcie dochodu na transakcji na pochodnych instrumentach finansowych | str. 331

2. Czynniki wpływające na model opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych | str. 335

3. Nierzeczywisty pochodny instrument finansowy na tle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 343

3.1. Definicja pochodnego instrumentu finansowego dla celów podatkowych | str. 343

3.2. Podstawowe zasady opodatkowania nierzeczywistych pochodnych instrumentów finansowych w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 353

3.2.1. Przychód podatkowy będący wynikiem transakcji na pochodnych instrumentach finansowych (instrumenty nierzeczywiste) | str. 353

3.2.2. Koszty podatkowe związane z transakcjami na pochodnych instrumentach finansowych (instrumenty nierzeczywiste) | str. 361

3.3. Podsumowanie - nierzeczywiste pochodne instrumenty finansowe rozliczane na "zasadach ogólnych" | str. 385

4. Rzeczywisty pochodny instrument finansowy w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 387

4.1. Rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na instrument bazowy będący "towarem" | str. 390

4.2. Podsumowanie - rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na instrument bazowy będący "towarem", rozliczane na "zasadach ogólnych" | str. 398

4.3. Rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na walutę | str. 400

4.4. Podsumowanie - rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na walutę, rozliczane na "zasadach ogólnych" | str. 413

5. Cel zawarcia kontraktu determinujący skutki w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 415

5.1. Derywaty rozliczane na zasadach ogólnych - zawarte w celach spekulacyjnych oraz zabezpieczających "ogólną" działalność gospodarczą | str. 415

5.2. Derywaty zawarte w celu zabezpieczenia kosztów nabycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych | str. 418

5.2.1. Derywaty nierzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów nabycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych | str. 420

5.2.2. Derywaty rzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów nabycia środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych | str. 424

5.3. Derywaty zawarte w celu zabezpieczenia kosztów wytworzenia środków trwałych | str. 428

5.3.1. Derywaty nierzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów wytworzenia środków trwałych | str. 430

5.3.2. Derywaty rzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów wytworzenia środków trwałych | str. 432

6. Derywaty zawarte w celu bezpośredniego nabycia papierów wartościowych | str. 437

7. Przepisy prawa bilansowego posiadające wpływ na konsekwencje podatkowe walutowych pochodnych instrumentów finansowych | str. 440

7.1. Instrument pochodny jako pozycja bilansowa czy pozabilansowa | str. 440

7.2. Wycena walutowego instrumentu pochodnego a różnice kursowe - podstawowe wątpliwości | str. 443

7.3. Charakterystyka różnic kursowych na tle pochodnych instrumentów finansowych | str. 447

8. Podstawowe zasady opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych w podatku dochodowym od osób fizycznych | str. 454

8.1. Przychody i koszty podatkowe | str. 454

8.2. Przedmiot opodatkowania w zakresie pochodnych instrumentów finansowych w podatku dochodowym od osób fizycznych | str. 460

8.3. Działalność gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne a rozliczenie transakcji na pochodnych instrumentach finansowych | str. 465

Rozdział IV
Opodatkowanie poszczególnych rodzajów pochodnych instrumentów finansowych - wybrane aspekty | str. 473

1. Opodatkowanie kontraktów forward | str. 473

1.1. Opodatkowanie nierzeczywistych, a także rzeczywistych kontraktów walutowych forward | str. 473

1.2. Przychody i koszty podatkowe związane z kontraktami forward | str. 479

1.3. Kontrakty forward zawarte w celach zabezpieczających | str. 483

1.4. Opodatkowanie procentowych kontraktów terminowych (Forward Rate Agreement - FRA) | str. 488

2. Opodatkowanie kontraktów futures | str. 490

3. Opodatkowanie opcji | str. 493

3.1. Budowa opcji wpływająca na konsekwencje podatkowe | str. 493

3.2. Przychody i koszty związane z premią opcyjną | str. 494

3.3. Przychody i koszty związane z realizacją opcji | str. 501

3.4. Opcje walutowe (rzeczywiste i nierzeczywiste) | str. 504

4. Opodatkowanie kontraktów swap | str. 509

4.1. Kontrakt swap jedno- i dwustrumieniowy | str. 509

4.2. Swapy towarowe | str. 512

4.3. FX swap/IRS/CIRS | str. 514

5. Opodatkowanie instrumentów strukturyzowanych i struktur złożonych (cap/floor/collar) | str. 518

Rozdział V
Opodatkowanie wybranych transakcji z użyciem pochodnych instrumentów finansowych | str. 522

1. Transakcje z zastosowaniem pochodnych instrumentów finansowych realizowane pomiędzy podmiotami powiązanymi - świeże regulacje od dnia 18 lipca 2013 r | str. 522

2. Restrukturyzacja podmiotów z użyciem pochodnych instrumentów finansowych | str. 537

2.1. Derywaty wniesione aportem do spółek prawa handlowego | str. 537

2.1.1. Derywaty wniesione aportem do spółek kapitałowych | str. 537

2.1.2. Derywaty wniesione aportem do spółki osobowej | str. 548

2.2. Rozliczenie pożyczonych środków finansowych wykorzystanych na zakup albo rozliczenie derywatów | str. 554

2.3. Konwersja zadłużenia z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych na kredyt | str. 557

3. Opodatkowanie dochodów uzyskanych z pochodnych instrumentów finansowych w zakresie działalności w Specjalnej Strefie Ekonomicznej | str. 562

4. Niedostateczna kapitalizacja a pochodne instrumenty finansowe | str. 569

Rozdział VI
zarys ekonomicznej wyceny pochodnych instrumentów finansowych a podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 579

1. Kształt ekonomicznych metod wyceny pochodnych instrumentów finansowych | str. 579

2. Wpływ ekonomicznej wyceny pochodnych instrumentów finansowych na przedmiot opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych | str. 586

Rozdział VII
Aktualne regulacje międzynarodowe i krajowe dotyczące obrotu pochodnymi instrumentami finansowymi | str. 589

1. Dyrektywa 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. Oraz zmiany proponowane poprzez Komisję Europejską | str. 589

2. Podatek od transakcji finansowych w ramach usztywnionej współpracy w ramach UE | str. 596

3. Dyrektywa MiFID i Rozporządzenie EMIR (European Market Infrastructure Regulation) | str. 598

Rozdział VIII
Wnioski podsumowujące | str. 604

Schematy modeli opodatkowania transakcji na pochodnych instrumentach finansowych | str. 611

Bibliografia | str. 645

Wykaz aktów prawnych | str. 655

Wykaz wyroków i uchwał sądowych | str. 659