Postępowanie nieprocesowe (Wolters Kluwer Polska SA)

Tytuł progresywnanie nieprocesowe Autorzy Joanna Studzińska, Edyta Gapska Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8223-516-6 kolekcja Biblioteka Sądowa Rok wydania 2020 liczba stron 1032 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów............................................................................................................. 13

Część I

Rozdział 1. Innowacyjnanie nieprocesowe w strukturze innowacyjnania cywilnego.............. 23

1.1. Rys historyczny................................................................................................ 26

1.1.1. Geneza i rozwój progresywnania nieprocesowego........................... 26

1.1.2. Kształtowanie się innowacyjnania nieprocesowego w ustawodawstwie polskim............................... 30

1.2. Charakterystyka nowoczesnania nieprocesowego........................................ 47

1.2.1. Pozycja innowacyjnania nieprocesowego w obecnym systemie innowacyjnania cywilnego....................... 47

1.2.2. Funkcje, cele i istota działalności sądu w nowoczesnaniu nieprocesowym....................................... 48

1.2.3. Stosunek nowoczesnania nieprocesowego do procesu cywilnego.............................................. 53

1.2.4. Struktura prawna nowoczesnania nieprocesowego........................ 59

Rozdział 2. Zasady i przesłanki postępowania nieprocesowego........................................... 63

2.1. Pojęcie zasad obowiązujących w innowacyjnaniu nieprocesowym............. 68

2.2. Zasady progresywnania nieprocesowego......................................................... 69

2.2.1. Zasada prawa do sądu....................................................................... 70

2.2.2. Zasada prawdy................................................................................... 71

2.2.3. Zasada kontradyktoryjności............................................................ 76

2.2.4. Zasada dyspozycyjności................................................................... 79

2.2.5. Zasada równości uczestników postępowania................................ 80

2.2.6. Zasada jawności progresywnania....................................................... 82

2.2.7. Zasada bezpośredniości................................................................... 85

2.2.8. Zasada swobodnej oceny dowodów............................................... 86

2.2.9. Zasada koncentracji materiału procesowego................................ 88

2.2.10. Zasada ustności i pisemności.......................................................... 92

2.2.11. Zasada formalizmu procesowego.................................................... 93

2.3. Nadużycie prawa procesowego...................................................................... 94

2.4. Przesłanki nowoczesnania nieprocesowego................................................... 96

Rozdział 3. Sąd i inne organy w postępowaniu nieprocesowym........................................... 102

3.1. Sądowy rozmiar sprawiedliwości i organy orzekające w nowoczesnaniu nieprocesowym............................ 109

3.1.1. Dopuszczalność drogi sądowej........................................................ 110

3.1.2. Właściwy skład sądu......................................................................... 114

3.1.3. Instytucja wyłączenia sędziego........................................................ 117

3.1.4. Właściwość sądu w nowoczesnaniu nieprocesowym..................... 123

3.1.5. Jurysdykcja krajowa sądu w progresywnaniu nieprocesowym...... 136

3.2. Referendarz sądowy........................................................................................ 144

Rozdział 4. Podmioty nowoczesnania nieprocesowego............................................................. 147

4.1. Pojęcie uczestnika postępowania nieprocesowego..................................... 155

4.2. Zainteresowany w sprawie. Interes prawny................................................. 160

4.3. Uprawnienie bądź obowiązek wzięcia udziału w sprawie.......................... 173

4.4. Uczestnik z mocy prawa................................................................................. 180

4.5. Status prawny wnioskodawcy........................................................................ 184

4.6. Skutki niewzięcia poprzez zainteresowanego udziału w sprawie.................. 192

4.7. Parametry uczestnika progresywnania............................................................... 195

4.7.1. Zdolność sądowa uczestnika progresywnania.................................. 195

4.7.2. Zdolność procesowa uczestnika...................................................... 200

4.7.3. Zwiększona zdolność procesowa................................................... 203

4.7.4. Zdolność postulacyjna...................................................................... 206

4.8. Reprezentacja uczestnika nowoczesnania nieprocesowego......................... 208

4.8.1. Rodzice............................................................................................... 210

4.8.2. Jedno z rodziców (art. 94 § 1 k.r.o.)................................................ 212

4.8.3. Opiekun.............................................................................................. 212

4.8.4. Kurator................................................................................................ 215

4.9. Braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej uczestnika innowacyjnania – ustanowienie przedstawiciela........... 219

4.10. Pełnomocnik uczestnika innowacyjnania....................................................... 221

4.11. Udział prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich i organizacji pozarządowych w postępowaniu nieprocesowym......... 228

4.11.1. Rzecznik Praw Obywatelskich......................................................... 233

4.11.2. Rzecznik Praw Dziecka.................................................................... 233

4.11.3. Organizacje pozarządowe................................................................ 234

Rozdział 5. Przedmiot nowoczesnania.......................................................................................... 239

5.1. Przedmiot innowacyjnania cywilnego – uwagi ogólne.................................. 241

5.2. Przedmiot progresywnania nieprocesowego................................................... 246

5.2.1. Sprawy wszczynane na wniosek...................................................... 248

5.2.2. Sprawy wszczynane na wniosek, w których sąd może dokonywać czynności z urzędu........................... 251

5.2.3. Sprawy wszczynane z urzędu........................................................... 252

5.3. Katalog spraw rozpoznawanych w trybie nowoczesnania nieprocesowego............... 258

Rozdział 6. Czynności procesowe w nowoczesnaniu nieprocesowym.................................... 270

6.1. Czynności procesowe w trybie nieprocesowym......................................... 273

6.2. Pisma procesowe w progresywnaniu nieprocesowym................................... 276

6.3. Doręczenia........................................................................................................ 292

6.4. Posiedzenia sądowe......................................................................................... 302

6.5. Terminy............................................................................................................. 309

Rozdział 7. Koszty nowoczesnania nieprocesowego.................................................................. 313

7.1. Uwagi wstępne................................................................................................. 314

7.2. Zasady ponoszenia kosztów nowoczesnania nieprocesowego.................... 319

Rozdział 8. Wszczęcie i przebieg nowoczesnania....................................................................... 327

8.1. Forma wszczęcia progresywnania..................................................................... 331

8.1.1. Wszczęcie nowoczesnania z urzędu.................................................. 332

8.1.2. Wszczęcie nowoczesnania na wniosek............................................. 337

8.1.3. Odrzucenie wniosku......................................................................... 368

8.1.4. Skutki wniesienia wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego..................................... 370

8.1.5. Cofnięcie wniosku............................................................................. 372

8.1.6. Odpowiedź na wniosek.................................................................... 375

8.2. Formy obrony w progresywnaniu nieprocesowym........................................ 375

8.3. Alternatywne metody rozstrzygania sporów (ADR) w postępowaniu nieprocesowym........................ 379

8.4. Organizacja nowoczesnania............................................................................. 387

8.5. Przebieg postępowania. Przeprowadzenie rozprawy.................................. 388

8.6. Prawo do wysłuchania.................................................................................... 398

8.7. Odmienności postępowania dowodowego.................................................. 403

8.8. Koncentracja materiału procesowego. Wykorzystanie prekluzji procesowej w postępowaniu nieprocesowym........... 424

8.9. Zawieszenie i umorzenie innowacyjnania....................................................... 429

Rozdział 9. Orzeczenia i zarządzenia.......................................................................................... 434

9.1. Istota orzekania w innowacyjnaniu nieprocesowym..................................... 439

9.2. Typy orzeczeń............................................................................................. 440

9.2.1. Podział ze względu na kryterium postaci i przedmiotu orzeczenia............................... 440

9.2.2. Podział ze względu na kryterium zakresu rozstrzygnięcia.......... 451

9.2.3. Podział ze względu na kierunek rozstrzygnięcia........................... 472

9.2.4. Podział ze względu na skutki prawne............................................. 475

9.3. Nieorzecznicze akty decyzyjne...................................................................... 479

9.4. Zasady orzekania............................................................................................. 481

9.4.1. Pojęcie i specyfika zasad orzekania w postępowaniu nieprocesowym................................ 481

9.4.2. Zasady dotyczące przedmiotu orzekania....................................... 482

9.4.3. Zasady dotyczące czasu orzekania.................................................. 506

9.4.4. Zasady dotyczące podstaw orzekania............................................. 512

9.5. Parametry orzeczeń........................................................................................... 519

9.5.1. Prawomocność.................................................................................. 519

9.5.2. Wykonalność..................................................................................... 528

9.5.3. Efektywność........................................................................................ 530

Rozdział 10. Środki zaskarżenia..................................................................................................... 533

10.1. Charakterystyka systemu zaskarżania orzeczeń w nowoczesnaniu nieprocesowym............................ 538

10.2. Zasady zaskarżania orzeczeń......................................................................... 543

10.3. Środki odwoławcze i inne środki zaskarżenia orzeczeń nieprawomocnych........................ 554

10.3.1. Apelacja.............................................................................................. 554

10.3.2. Zażalenie............................................................................................ 565

10.3.3. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego................................ 569

10.4. Środki zaskarżenia skierowane przeciwko prawomocnym orzeczeniom............................ 576

10.4.1. Skarga kasacyjna................................................................................ 576

10.4.2. Skarga o wznowienie postępowania............................................... 587

10.4.3. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia............................ 594

10.5. Orzeczenia zapadające na skutek wniesienia środka zaskarżenia............. 599

10.5.1. Uwagi ogólne..................................................................................... 599

10.5.2. Orzeczenia reformatoryjne.............................................................. 601

10.5.3. Orzeczenia kasatoryjne.................................................................... 602

10.5.4. Rozstrzygnięcia skutkujące utrzymaniem w mocy zaskarżonej decyzji............................. 603

Część II

Rozdział 11. Progresywnania z zakresu prawa osobowego........................................................... 607

11.1. Zagadnienia wspólne nowoczesnań z zakresu prawa osobowego............... 613

11.2. Progresywnanie o zachwyt za zmarłego........................................................... 614

11.2.1. Legitymacja do wszczęcia progresywnania. Krąg uczestników...... 615

11.2.2. Właściwość i skład sądu. Jurysdykcja krajowa.............................. 616

11.2.3. Wniosek o wszczęcie innowacyjnania................................................ 617

11.2.4. Przebieg innowacyjnania o uznanie za zmarłego............................. 619

11.2.5. Orzeczenie uznania za zmarłego..................................................... 621

11.2.6. Uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego......................... 623

11.3. Innowacyjnanie o stwierdzenie zgonu............................................................. 624

11.3.1. Właściwość sądu. Zgłoszenie wniosku........................................... 626

11.3.2. Przebieg progresywnania o stwierdzenie zgonu............................... 627

11.3.3. Postanowienie o stwierdzeniu zgonu.............................................. 628

11.3.4. Uchylenie postanowień orzekających stwierdzenie zgonu.......... 629

11.4. Innowacyjnanie o ubezwłasnowolnienie......................................................... 631

11.4.1. Legitymacja do wszczęcia progresywnania....................................... 634

11.4.2. Krąg uczestników innowacyjnania..................................................... 637

11.4.3. Udział prokuratora i organizacji pozarządowej............................ 638

11.4.4. Właściwość i skład sądu, jurysdykcja krajowa.............................. 639

11.4.5. Wszczęcie progresywnania. Wniosek................................................. 641

11.4.6. Atrybuty typowe progresywnania......................................... 642

11.4.7. Orzeczenie ubezwłasnowolnienia................................................... 649

11.4.8. Zmiana albo uchylenie prawomocnego postanowienia o ubezwłasnowolnieniu....................... 651

Rozdział 12. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli......................... 654

12.1. Sądowa ochrona w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli........................ 667

12.2. Sprawy małżeńskie.......................................................................................... 675

12.2.1. Udzielenie zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego......... 675

12.2.2. Zwolnienie z obowiązku złożenia dokumentu niezbędnego do zawarcia małżeństwa............................ 680

12.2.3. Udzielenie zezwolenia na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika...................................... 682

12.2.4. Rozstrzyganie o tym, czy okoliczność przedstawiona poprzez kierownika urzędu stanu cywilnego wyłącza zawarcie małżeństwa..... 683

12.2.5. Inne sprawy małżeńskie................................................................... 685

12.2.6. Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności posiadajątkowej między małżonkami......................... 688

12.2.7. Orzeczenie separacji oraz zniesienie separacji na zgodny wniosek małżonków.................................. 695

12.3. Inne sprawy rodzinne i sprawy opiekuńcze.......................................... 697

12.3.1. Przepisy wspólne............................................................................... 697

12.3.2. Sprawy ze stosunków między rodzicami a dziećmi...................... 714

12.3.3. Sprawy o przysposobienie................................................................ 736

12.3.4. Sprawy z zakresu opieki.................................................................... 743

12.3.5. Sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.............. 751

12.3.6. Sprawy dotyczące realizowania kontaktów z dzieckiem............ 761

12.4. Sprawy z zakresu kurateli............................................................................... 763

12.4.1. Podstawy materialnoprawne........................................................... 763

12.4.2. Kurator nasciturusa (curator ventris).............................................. 765

12.4.3. Kurator dla osoby niepełnosprawnej (curator debilis)................. 765

12.4.4. Kurator dla osoby nieobecnej (curator absentis)........................... 767

12.4.5. Kurator dla dochodzenia ojcostwa................................................. 769

12.4.6. Kurator dla osoby prawnej............................................................... 770

Rozdział 13. Innowacyjnania z zakresu prawa rzeczowego.......................................................... 771

13.1. Ogólne regulacje nowoczesnań z zakresu prawa rzeczowego...................... 782

13.2. Nowoczesnanie o stwierdzenie zasiedzenia.................................................... 787

13.2.1. Legitymacja do złożenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia i uczestnicy nowoczesnania..................... 788

13.2.2. Przebieg progresywnania..................................................................... 793

13.2.3. Postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia, jego wydajność i zaskarżanie.............................. 794

13.3. Przepadek rzeczy............................................................................................. 796

13.3.1. Przepadek rzeczy na podstawie przepisów prawa celnego.......... 797

13.3.2. Przepadek pojazdów......................................................................... 799

13.4. Zarząd związany ze współwłasnością i użytkowaniem.............................. 801

13.5. Zniesienie współwłasności............................................................................. 805

13.5.1. Legitymacja do złożenia wniosku i uczestnicy progresywnania.... 807

13.5.2. Atrybuty standardowe innowacyjnania......................................... 809

13.5.3. Postanowienie o zniesieniu współwłasności................................. 810

13.6. Postępowanie o ustanowienie drogi potrzebnej.......................................... 820

13.6.1. Legitymacja, wniosek i uczestnicy progresywnania......................... 823

13.6.2. Przebieg postępowania o ustanowienie drogi potrzebnej........... 828

13.6.3. Postanowienie o ustanowieniu drogi potrzebnej i jego zaskarżenie.............................. 830

13.7. Postępowanie o ustanowienie służebności przesyłu................................... 831

13.7.1. Legitymacja i wszczęcie postępowania........................................... 835

13.7.2. Przebieg postępowania..................................................................... 837

13.7.3. Orzeczenie o ustanowieniu służebności przesyłu i jego skutki.... 838

13.8. Innowacyjnanie wieczystoksięgowe.................................................................. 841

13.8.1. System ksiąg wieczystych w Polsce................................................. 844

13.8.2. Konstrukcja normatywna i informatyzacja nowoczesnania wieczystoksięgowego....................... 851

13.8.3. Właściwość......................................................................................... 855

13.8.4. Uczestnicy postępowania wieczystoksięgowego........................... 856

13.8.5. Wszczęcie innowacyjnania.................................................................. 861

13.8.6. Forma i złożenie wniosku................................................................ 862

13.8.7. Kognicja sądu wieczystoksięgowego.............................................. 873

13.8.8. Przebieg postępowania..................................................................... 884

13.8.9. Orzeczenia w progresywnaniu wieczystoksięgowym...................... 887

Rozdział 14. Innowacyjnanie w sprawach spadkowych................................................................. 893

14.1. Ogólne regulacje innowacyjnań w sprawach spadkowych............................ 901

14.2. Progresywnanie o zabezpieczenie spadku....................................................... 904

14.2.1. Legitymacja i wszczęcie nowoczesnania........................................... 905

14.2.2. Innowacyjnanie i orzeczenie w przedmiocie zabezpieczenia spadku........................ 907

14.2.3. Spis inwentarza.................................................................................. 910

14.2.4. Wykaz inwentarza............................................................................. 916

14.3. Przyjęcie albo odrzucenie spadku................................................................... 918

14.4. Progresywnanie o ogłoszenie testamentu........................................................ 922

14.5. Wyjawienie przedmiotów spadkowych........................................................ 926

14.6. Innowacyjnanie o przesłuchanie świadków testamentu ustnego................. 928

14.7. Sprawy dotyczące wykonawcy testamentu................................................... 931

14.8. Zarząd spadku nieobjętego............................................................................ 932

14.8.1. Właściwość sądu i wszczęcie innowacyjnania.................................. 935

14.8.2. Przebieg nowoczesnania..................................................................... 937

14.8.3. Orzeczenia i środki zaskarżenia w innowacyjnaniu o zarząd spadku nieobjętego............................... 938

14.9. Nowoczesnanie o stwierdzenie nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego.............................. 939

14.9.1. Legitymacja i wszczęcie progresywnania........................................... 939

14.9.2. Przebieg postępowania..................................................................... 942

14.9.3. Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i jego zaskarżenie......................................... 947

14.10. Dział spadku..................................................................................................... 949

14.10.1. Właściwość sądu i krąg uczestników nowoczesnania..................... 953

14.10.2. Kryteria wniosku o dział spadku.................................................... 954

14.10.3. Przebieg innowacyjnania..................................................................... 956

14.10.4. Postanowienie o dziale spadku........................................................ 960

14.11. Inne sprawy spadkowe (art. 690–691 k.p.c.)................................................ 965

Rozdział 15. Sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego...... 968

15.1. Przedmiot i charakter nowoczesnania............................................................ 969

15.2. Wszczęcie i przebieg innowacyjnania.............................................................. 973

15.3. Orzekanie w sporach między organami przedsiębiorstwa państwowego........................ 977

Rozdział 16. Sprawy z zakresu prawa pracy................................................................................. 979

Rozdział 17. Sprawy depozytowe................................................................................................... 983

17.1. Ogólne regulacje postępowania depozytowego.......................................... 988

17.2. Nowoczesnanie o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego..................................... 991

17.2.1. Legitymacja i wniosek o wszczęcie progresywnania........................ 992

17.2.2. Właściwość sądu i przebieg progresywnania.................................... 994

17.2.3. Postępowanie w przedmiocie złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego...................... 996

17.2.4. Orzeczenie w przedmiocie złożenia do depozytu sądowego...... 1001

17.3. Zwrot depozytu sądowego.............................................................................. 1003

17.4. Wydanie przedmiotu z depozytu sądowego................................................ 1005

17.5. Likwidacja niepodjętego depozytu............................................................... 1006

Rozdział 18. Progresywnanie w sprawach rejestrowych................................................................ 1011

18.1. Ogólne regulacje postępowania rejestrowego............................................. 1016

18.2. Właściwość sądu.............................................................................................. 1020

18.3. Uczestnicy postępowania o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego....... 1021

18.4. Wszczęcie i przebieg progresywnania.............................................................. 1022

18.5. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego....................................................... 1026

18.6. Zaskarżenie wpisu........................................................................................... 1029

Wykaz schematów...................................................................................................... 1031