Od edukacji sportowej do olimpijskiej (Impuls)

Niniejsze opracowanie traktuje o człowieku zmagającym się z wyzwaniami w aktywności cielesnej, jaką jest sport. Przy tym sport – w przeciwieństwie do pracy fizycznej, mającej z reguły charakter rutyny – przez zawartą w nim niepewność i nieustanną konieczność podejmowania wyzwań jak żadna inna forma aktywności cielesnej otwiera człowieka na jego ciało, uczy go ciała. Sport jest więc formą wychowania do ciała, lecz też wychowania człowieka cielesnego. Nie chodzi tu oczywiście o redukcję bytu ludzkiego do poziomu cielesnego, ale o pełny rozwój potencjału cielesnego człowieka i kształtowanie zdolności stosowania go. Celem prezentowanej monografii nie jest opis rozwiązań wszelkich problemów, które pedagogika i pedagogika sportu mogłyby stawiać przed edukacją sportową i olimpijską. Stanowi ona jedynie próbę antropologicznego uzasadnienia sensu edukacji sportowej i olimpijskiej, próbę nienaruszalnego ujęcia problematyki przez pokazanie jedności doświadczenia (którego podział zarysowany w książce ma charakter czysto teoretyczny, porządkujący) i podkreślonie znaczenia aktywności sportowej dla nierozłącznego rozwoju człowieka. Choćby jeśli sportowiec doznaje różnych stanów w trakcie aktywności sportowej: cielesnych, psychicznych, duchowych, to każde to skoncentrowane doświadczenie promieniuje na pozostałe sfery przeżywania. Sportowiec, wykonując jakąś trudną próbę, doznaje cielesnej radości z pokonania kolejnego progu technicznego, czuje ponadto psychiczną satysfakcję z należycie wytwarzanego zadania oraz jakąś formę duchowego spełnienia w związku z przekroczeniem samego siebie, bo dokonał tego, co wydawało się niewykonalne. Założeniem zastosowanej metody jest nie systematyczny ogląd sportu, lecz raczej próba refleksji w głąb fenomenów sportu. Intencję, która mi przyświecała, trafnie wyjaśnia cytat z pracy Michała Hellera Wszechświat jest tylko drogą. Kosmiczne rekolekcje: Nie chcę przez to twierdzić, iż moje myśli są rzeczywiście głębokie. „W głąb" jest kierunkiem moich intencji, a niekoniecznie wykonania. I z podobnymi intencjami Czytelnik powinien nachylać się nad tymi stronicami. Bo jedno jest pewne – błądząc po powierzchni, niczego nie da się usprawiedliwić. Taki wysiłek spojrzenia w głąb w celu ulepszonego i głębszego rozumienia sportu, czyli jego „usprawiedliwienia", powinien być udziałem każdego, kto zajmuje się sportem: nauczycieli, trenerów, zawodników, menedżerów, psychologów, dziennikarzy, kibiców i wreszcie badaczy, którzy chcieliby wyjść poza empiryzm i wąski pragmatyzm. I to przeważnie do nich adresowana jest ta monografia. Autor

Tytuł Od edukacji sportowej do olimpijskiej Podtytuł Studium antropologiczne Autor Piotr Błajet Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7850-149-7 Rok wydania 2012 Kraków Wydanie 1 liczba stron 250 Format epub Spis treści Spis treści
Od autora 9

Część I
Wprowadzenie teoretyczno-metodologiczne
Rozdział 1
Konteksty edukacyjne sportu 13
Czy sport wychowuje? 13
Humanizm sportu – rewalidacja doświadczenia 18
Sport, czyli co? 20

Rozdział 2
Edukacja sportowa a edukacja olimpijska 27
Pedagogika sportu 27
Idea olimpijska w edukacji 30

Rozdział 3
Charakterystyka zaimplementowanej perspektywy poznawczej 35
Znaczenie wiedzy antropologicznej dla pedagogiki 35
Pedagogika antropologiczna 39
Poznanie humanistyczne i hermeneutyczne 42
Doświadczenie wewnętrzne jako przedmiot badania
pedagogiki antropologicznej (hermeneutycznej) 48
Typy doświadczenia wewnętrznego – stany fenomenalne 49
Doświadczenie a rozwój 54

Część II
Ciało
Rozdział 4
Ruch 61
Ruch a konstruowanie relacji w czasoprzestrzeni 61
Ruch a ucieleśnienie w świecie?64

Rozdział 5
Ćwiczenie 71
Doświadczanie wolności 71
Apologia trudności 73

Rozdział 6
Zabawa 77
Zabawa i gra 77
Karnawalizacja trudności?78
Zabawa jako cykl darwinowski 81

Część III
Umysł
Rozdział 7
Niepewność 87
Niepewność jako cecha postępowości 87
Sport jako kultura wysokiej tolerancji niepewności 90

Rozdział 8
Zaufanie 93
Zaufanie i fair play 93
Edukacja w kulturze zaufania (w duchu fair play) przez sport 102

Rozdział 9
Cierpienie 109
Doświadczanie cierpienia jako konstytutywna cecha sportu 109
Cierpienie i radość 112
Sport jako wychowanie do cierpienia 115


Część IV
Duch
Rozdział 10
Doświadczenie graniczne 121
Podzielona rzeczywistość 121
poprzez doświadczenie graniczne w sporcie ku integracji 123
Wyznaczniki sportu jako doświadczenia granicznego 127

Rozdział 11
Doświadczenie inicjacyjne 131
Sport jako obszar ryzyka zinstytucjonalizowanego 131
Łowiecka geneza sportu 132
Zawody sportowe jako rytuał przejścia 134
Markery somatyczne – strojenie poprzez aktywność sportową 138
Widowisko sportowe jako rytuał przejścia 141

Rozdział 12
Uniesienie – przepływ 145
Tłumienie impulsów i rutynizacja 145
Sport jako rewitalizacja emocjonalna 150
Doświadczenie przepływu 154

Część V
Refleksyjność
Autokreacja w sporcie
Rozdział 13
Ciało jako fundament kreatywności człowieka 163
Przyrodniczy fundament kreatywności 164
Ciało jako kontekst dla umysłu 167

Rozdział 14
Znaczenie refleksji w sporcie 173
Refleksja. Personalizacja. Indywidualizacja 173
Dwa aspekty świadomości 176
Refleksja i transgresja 178
Podejście metapsychologiczne 181

Rozdział 15
Refleksyjność a efektywność aktywności sportowej 185
Uwarunkowania refleksyjności 185
Podmiotowość a regulacja emocji 189

Rozdział 16
Refleksyjność jako warunek autokreacji 195
Rozwój refleksji 197
Dynamika spiralna – koncepcja rozwoju refleksji człowieka 199

Rozdział 17
Czynniki warunkujące mistrzostwo sportowe – konteksty rozwojowe 207
Wspomaganie rozwoju refleksji (kodów)
w procesie treningu sportowego 207
Metapsychologiczna dekonstrukcja czynników
warunkujących mistrzostwo sportowe 210
Odkrywanie i rozumienie sensów sportu 214

Rozdział 18
Lider jako animator rozwoju 217
kształt modelu AQAL 218
Lider z perspektywy kwadrantów 221
Lider w perspektywie wszelkich stopni 223
Lider w perspektywie kwadrantów i stopni a zmiany w organizacji 229

Zakończenie 235

Bibliografia 239