Dziecko w świecie zabawy (Impuls)

Tytuł Dziecko w świecie zabawy Podtytuł O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji XVI tom serii: Nauczyciele - Nauczycielom Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7850-340-8 Rok wydania 2009 Kraków Wydanie 1 liczba stron 476 Format pdf Spis treści Wstęp 17 Introduction 20 Część pierwsza. Żywioł, radość i kultura zabawy – poszukiwanie zagubionej istoty ludycznej edukacji 27 Jerzy Dymara; O kształtowaniu kultury zabawy 27 Zabawa jako potrzeba egzystencjalna 27 Zabawa jako wartość, parametry należycie zorganizowanej zabawy 28 Kultura ludycznej edukacji 29 mnogość i różnorodność projektujących działań uczniów 30 Przeżycie, radość i kultura współbycia – homo ludens i homo creator 32 Bronisława Dymara; Żywioł i radość zabawy, czyli o zagubionych wartościach ludycznej edukacji 35 Wokół wybranych znaczeń żywiołu 35 Zabawa, gra i taniec – radość bawienia się i istnienia w zabawie 37 Zagubienie wartości ludycznej edukacji – „zmęczenie zabawą" 39 Miejsce zabawy w kolekcji „Nauczyciele – Nauczycielom" i pedagogice twórczego współbycia 43 Sztuka bycia nauczycielem, wychowawcą i inspiratorem prawidłowej zabawy 45 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 47 Streszczenie – Summary 48 Jerzy Oszelda; Zabawa z naturą istnienia 49 Uwagi wstępne 49 Na początku było słowo 50 Duchowe korzenie zabawy 51 Jesteśmy Jednym z... 52 W stronę wychowania i edukacji integralnej 55 Aneks 1 57 Aneks 2 59 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 66 Streszczenie – Summary 66 Danuta Waloszek; Zabawa jako stan istnienia dziecka 67 Tło problemu 67 Uszczegółowienie 69 Semantyka zabawy 75 Interpersonalizm zabawy 77 Zadaniowy kontekst zabawy 80 Kulturowy kontekst zabawy 82 Uogólnienie – podsumowanie 84 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 85 Streszczenie – Summary 86 Agnieszka Olczak; Zabawy w role jako sposób uczenia się przez dzieci zachowań demokratycznych 89 Wprowadzenie 89 Kilka słów o specyfice zabaw w role 90 Zabawy w role źródłem wiadomości o ludziach i sobie 94 Zabawy w role uczą działania wspólnotowego 97 Postawy nauczycieli wspierające dziecięce zabawy w role 98 zalety zabaw w role – niedługie podsumowanie 100 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 101 Streszczenie – Summary 101 Genowefa Koć-Seniuch; Przeżycie symboliczne dziecka w zabawie tematycznej 103 Symbol w zabawie dziecięcej 103 Wyobraźnia dziecka jako forma aktywności w zabawach tematycznych 106 Potrzeba badań symboliki dziecięcej 107 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 109 Streszczenie – Summary 109 Ewa Kochanowska; Zabawy ze słowem – o twórczości poetyckiej dzieci w młodszym wieku szkolnym 111 Rozważania wstępne, czyli o istocie zabaw ze słowem 111 Twórcze aspekty dziecięcych zabaw w poetyzowanie 113 Zabawy w „rym dany" 114 Dziecko jako odbiorca i twórca „naopaków" – wierszyków „wywracanek" 118 Jak stymulować potrzeby i rozwój dziecka do zabaw ze słowem? Refleksje końcowe 120 Aneks 122 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 124 Streszczenie – Summary 124 Barbara Bogołębska; Tuwimowskie inspiracje intelektualno-twórczych zabaw uczniowskich 125 Ludyczne formy poezjowania 125 Tuwim – zbieracz osobliwości 129 Tuwima i Słonimskiego formy nonsensowe i absurdalne 131 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 132 Streszczenie – Summary 132 Katarzyna Marcol; Zabawy słowne dzieci na Śląsku Cieszyńskim 133 W co się bawią dzieci? 133 Tradycja i postępowość w dziecięcych tekstach 134 Źródła inspiracji współczesnych zabaw słownych 136 Dziecięce poczucie błyskotliwa 138 Specyfika zabaw słownych na Śląsku Cieszyńskim 139 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 140 Streszczenie – Summary 141 Małgorzata Iwanowicz; Zabawy i gry językowe w szkole 143 Wprowadzenie 143 Rola zabaw i gier językowych w szkolnym kształceniu polonistycznym 144 Typy zabaw językowych 145 Krzyżówki i labirynty 146 Szarady, rebusy, łamigłówki 146 Zabawy wyrazami i dowcipy słowne 148 Gry językowe 148 Rola grafiki w zabawach i grach językowych 149 Przykłady użycia zabaw i gier w kształceniu językowym 150 Podsumowanie 150 Aneks 152 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 155 Streszczenie – Summary 155 Anna Kurzeja; Dziecko w świecie bajek i baśni. Baśń i bajka – źródłem radości i zabawy 157 Czym jest baśń? 157 Uwagi o historii baśni 159 Dom, w którym dzieciom opowiada się bajki – radość słuchania 160 Rola baśni w wychowywaniu dzieci – radość tworzenia 162 Symbolika i jej poznawanie jako droga do rozwoju wyobraźni dziecka 163 Bajka terapeutyczna – podstawą do zabawy i samopoznania 165 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 168 Streszczenie – Summary 168 Barbara Pierzchała; Zabawa jako podstawa rozwoju wyobraźni 171 Rozważania o cechach wyobraźni 171 Wyobraźnia i jej „typy" u dziecka 172 Dziecko jako osoba wrażliwa 174 Zajęcia modelujące wyobraźnię 175 Dziecko a twórcza moc słowa 176 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 177 Streszczenie – Summary 177 Krzysztof Szczepański; Zabawa jako źródło i podstawa twórczości 179 Człowiek w „pułapce radości" 179 Stać się twórcą 180 Dziecko w pustym pokoju 182 Czym właściwie jest zabawa? 182 Żywioły – zabawa twórcza 184 Podsumowanie 187 Aneks 189 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 191 Streszczenie – Summary 191 Szczepan Kutrowski; Zabawa – wyuzdanie czy sprawianie dobra? 193 Zabawa – zamówienie na pokorę i troskę 193 Zabawa – szansa czy bariera dla wspólnego języka? 194 Zabawa – w obliczu argumentów siły czy siły argumentów? 195 Zabawa – plan technosfery 196 Jak daleko (zabawie) do przeciętniactwa, a jak blisko do sztuki? 196 Zabawa contra subiektywizm 197 Zabawa – inspiracje dziecięce 197 Aneks 199 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 201 Streszczenie – Summary 201 Część druga. Społeczne, indywidualne i kulturowe wartości zabawy. Parametry, formy, funkcje 205 Jadwiga Bińczycka; Janusz Korczak o zabawie – dobór tekstów 205 Czym jest zabawa? 205 Prawidła zabawy 209 Antoni Gwizdak; Zabawa w pedagogice Aleksandra Kamińskiego 213 Psychologiczne uwarunkowania zabawy 213 Eksperyment mikołowski – zarys problemu 214 Zabawa jako komponent eksperymentu mikołowskiego w ujęciu Aleksandra Kamińskiego 216 Zabawa w nauczaniu szkolnym w ujęciu Aleksandra Kamińskiego 218 Zakończenie 219 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 220 Streszczenie – Summary 220 Beata Oelszlaeger; Zabawa i praca. Kilka uwag o uczeniu się dzieci w klasie freinetowskiej 221 Zabawa i praca w koncepcji Celestyna Freineta 221 Związek pracy z zabawą – swoistość poglądów 222 luźne teksty jako praca i zabawa 224 Wybieranie jako poczucie wolności i zabawa 225 Swoboda tworzenia i współbycia w interpersonalnej przestrzeni 226 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 227 Streszczenie – Summary 227 Lidia Wollman; zasobność i znaczenie dziecięcych zabaw w kontaktach z przyrodą 229 Zabawy tematyczne 230 Zabawy odkrywcze (badawcze) 231 Zabawy ruchowe i skutecznościowe w świecie przyrody 232 Zabawy terapeutyczne – znaczenie ciszy 233 Zabawy w kontakcie z dorosłymi 234 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 236 Streszczenie – Summary 236 Ewa Ogrodzka-Mazur; Nabywanie przez dziecko kompetencji komunikatywnych w czasie zabaw tematycznych 239 Wstęp 239 Kulturowo-społeczny kontekst zabaw tematycznych w okresie późnego dzieciństwa 240 Język w komunikowaniu się dzieci w zabawach tematycznych 243 Mimika 245 Gesty i inne ruchy ciała 245 Postawa ciała 246 Dotyk 246 Wygląd i ubiór 246 Wokalizacja 247 Wyznaczniki cyklu komunikowania się w zabawach tematycznych 247 Język rodzinny – językiem dziecka 247 Wzór językowy nauczyciela wychowawcy 249 Współczesne technologie komunikacyjne 251 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 253 Streszczenie – Summary 253 Adam Adamski; Ruch, zabawa i muzyka jako czynniki aktywizujące osobowość dziecka 255 Wstęp 255 Wpływ ruchu na rozwój psychofizyczny dziecka 255 Zabawa jako główna forma aktywności i działalności dziecka 257 Wpływ muzyki i tańca na kształtowanie osobowości dziecka 259 Terapeutyczne funkcje zabaw muzycznych 262 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 263 Maria Noga; Zabawa jako źródło twórczych działań dziecka 265 Wstęp 265 Twórcze zabawy ze słowem 266 Zabawa jako podstawowa forma działalności dziecka – aspekt społeczny 267 Zabawa jako źródło aktywności twórczej dziecka w wieku przedszkolnym 269 Zabawy i gry dydaktyczne jako szczególny typ aktywności dziecka 270 Rola nauczyciela w swobodnych zabawach dzieci 271 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 272 Streszczenie – Summary 273 Małgorzata Znaj; Tworzenie więzi w klasie szkolnej przez zabawę i pracę 275 Związki pomiędzy zabawą i pracą dziecka w kontekście wybranych teorii zabawy 275 Klasa szkolna jako źródło inspiracji, poszukiwań i aktywności 276 Współudział dzieci i wychowawcy w przygotowaniu przedstawień teatralnych 278 Terapeutyczne i rozwojowe funkcje bawienia się w teatr 280 Artystyczne, społeczne i jednostkowe rezultaty wspólnych działań 281 Przejawy radości i ich wartość istotą rozwoju osobowości dzieci 283 Aneks 1 285 Aneks 2 293 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 296 Streszczenie – Summary 296 Wacław Korzeniowski; Zabawka mechaniczna w świecie dziecka. Szkic z dziejów bawienia się i wychowania 297 Wprowadzenie: homo ludens, faber i creator 297 Zabawy i zabawki w ciągu wieków 298 Zabawki mechaniczne w kulturze ludowej 300 Zabawki mechaniczne w kulturze industrialnej 301 Podsumowanie 304 Aneks 305 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 306 Streszczenie – Summary 306 Katarzyna Moroz; Bliżej edukacji ludycznej – zabawy i zabawki naszych dzieci 307 najpiękniejsze są zabawy z rodzicami 307 W świecie pluszowego misia, czyli o potrzebie zabawek w życiu dziecka 309 O wspólnej zabawie dzieci w grupach 311 Problematyka zabawy w edukacji wczesnoszkolnej 314 Scenariusz zajęć w klasie III pt. „pokaźna zabawa", nawiązujący do uczenia się – nauczania kompleksowego 316 Uwagi końcowe 321 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 321 Streszczenie – Summary 322 Edyta Łobaziewicz-Jania; Zabawy i zabawki naszych matek, babek i dzieci. Ich zasobność i znaczenie dla rozwoju 323 Rozważania wstępne 323 Zabawy i zabawki w latach 1930–1949 324 Zabawy i zabawki naszych matek w latach 1950–1969 326 Zabawki i zabawy w latach 1970–1989 327 Najnowsze zabawki i zabawy (1990–2004) 329 różnorodność zabaw i zabawek – ich znaczenie dla rozwoju dziecka 330 Międzypokoleniowe przekazy – refleksje końcowe 333 Aneks 1 335 Aneks 2 336 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 337 Streszczenie – Summary 337 Leonia Wałczyk; poprzez zabawę do esperanto. Per ludado al esperanto 339 Uwagi wstępne 339 Sposoby powstawania grup wspólnotowych 340 Baw się z nami (ludu kun ni), czyli główne metody i formy pracy 341 Gry i zabawy z papierem – origami drogą do poznania języka 343 Rezultaty uczenia się języka 344 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 344 Streszczenie – Summary 345 Wiesław Kluz; Gry komputerowe w życiu dziecka – korzyści i zagrożenia 347 Współbycie dziecka z komputerem 347 Kategorie i warianty gier komputerowych 349 Wpływ gier komputerowych na rozwój fizyczny i emocjonalno-psychiczny dzieci 351 użycie gier komputerowych w edukacji i wychowaniu 353 Wnioski końcowe 355 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 355 Streszczenie – Summary 355 Część trzecia. Znaczenie zabawy i zabawek w rozwoju i społecznej integracji dziecka niepełnosprawnego 359 Ryszard Cibor; Patologia zabawy 359 Dwa oblicza zabawy 359 Zabawki – jako źródło zagrożeń 360 Zabawy ekstremalne 361 Gry komputerowe – szczególny rodzaj zagrożenia 361 Zabawy uzależniające 362 Agresja – przemoc – okrucieństwo 363 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 364 Streszczenie – Summary 364 Elżbieta Maria Minczakiewicz; Zabawa symboliczna w rozwijaniu aktywności komunikacyjnej u dzieci ze sprzężonymi zaburzeniami rozwoju 367 Wstęp 367 Założenia teoretyczne i pragmatyczne podstawy rozwoju zabawy symbolicznej 368 Dialog matki z dzieckiem źródłem doznań inspirujących rozwój zabawy symbolicznej 369 Rozwój funkcji semiotycznej w zabawie dziecka 374 Obiekt przejściowy i jego funkcja w zabawie dzieci o zróżnicowanych potrzebach i możliwościach rozwoju 379 Zabawa symboliczna formą dialogu dziecka z otoczeniem 383 Poznawczo-komunikacyjny aspekt rozwoju zabawy symbolicznej 385 Próba podsumowania i wnioski końcowe 387 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 389 Streszczenie – Summary 389 Aneta Soroka-Fedorczuk; Zabawy badawcze dzieci jako podstawa spostrzegania inności 391 Zabawy badawcze w poznawaniu świata poprzez dzieci 391 Uczenie się przez dzieci spostrzegania inności w zabawach badawczych 396 Warunki sprzyjające aktywności dzieci w zabawie badawczej 397 Podsumowanie 398 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 399 Streszczenie – Summary 399 Aleksandra Miklewska, Agnieszka Miklewska; Oswoić świat. Kilka słów o zabawie dzieci „niełatwych" 401 Wprowadzenie 401 niełatwe dzieci? Znaczenie temperamentu w dostosowaniu do wymagań stawianych przez otoczenie 402 Zabawy niewiele znaczących dzieci jako sposób na radzenie sobie w świecie i ze światem 405 Czy w szkole można się bawić? 408 Zakończenie 410 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 410 Streszczenie – Summary 411 Zenon Gajdzica; O integrującej funkcji zabawy w kształceniu dziecka niepełnosprawnego 413 W świecie ograniczeń, czyli o rozwoju dziecka niepełnosprawnego 413 Portret Piotrka i Kasi 414 Zabawa a rytuały marginalizujące i stygmatyzujące 415 Zabawa a rytuały sprzyjające integracji 417 Zamiast zakończenia 418 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 419 Streszczenie – Summary 420 Beata Wojtal; Rozwojowe i terapeutyczne znaczenie zabawy w życiu dziecka niepełnosprawnego 421 Klasa integracyjna a pojęcie integracji 421 Piękno i pożytek korzystnej zabawy 423 Ogólnorozwojowe i terapeutyczne funkcje zabawy 424 Rola nauczyciela i rodziców w kształtowaniu związku dziecka z prawidłową zabawą 426 Dynamika i harmonia korzystnej zabawy – przykłady 427 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 433 Streszczenie – Summary 433 Anna Zielińska; „Fikołki". Zabawowe formy stymulacji rozwoju nieznacznego dziecka w Pszczyńskim Ośrodku Rehabilitacyjno-Terapeutycznym 435 Problemy 436 Rozwiązaniem jest zabawa 436 Sytuacje 440 Przykładowy scenariusz zajęć w minimalnej grupie 441 Przykładowy scenariusz zajęć z dominacją pląsów 443 Zakończenie 446 Rezultaty 447 Podsumowanie 448 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 449 Streszczenie – Summary 449 Karolina Kmiecik; Znaczenie zabawy w zajęciach hipoterapeutycznych 453 Podstawowa wiedza o hipoterapii 453 Jeździectwo jako praca, zabawa i terapia 456 Ćwiczenia na koniu jako forma zabawy 458 Rajdy konne i inne formy zabawy 460 Wpływ kontaktów dziecka z koniem na naukę i wychowanie 461 Aneks 463 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 466 Streszczenie – Summary 466 Krystyna Dmyterko; Współbycie z dzieckiem w zabawie. Refleksja z praktyki współbycia w Pszczyńskim Ośrodku Rehabilitacyjno-Terapeutycznym 467 Wstęp 467 Rozwój dziecka jak „górski potok" 467 Poszukiwanie źródeł motywacji dla zabawowych działań dziecka 468 Teoria relacji z obiektem a potrzeba więzi 469 Zabawa jako romans dziecka ze światem 470 skomplikowana sztuka współodczuwania i współbycia dorosłego z dzieckiem 471 Zabawa jako forma poznawania, współbycia i rozwoju 472 Problemy – Poszukiwania – Inspiracje 474 Streszczenie – Summary 474