PSYCHOLOGIA GRUPY I ANALIZA EGO

Książka "Massenpsychologie und Ich-Analyse" (pol. "Psychologia grupy i analiza ego") autorstwa Sigmunda Freuda, wydana w 1921 roku, jest jednym z kluczowych tekstów analizujących dynamikę psychologiczną grup społecznych i wpływ, jaki wywierają one na jednostki. Freud zagłębia się w mechanizmy, które wywołują, że jednostki tracą swoją indywidualność na rzecz grupy, a ich działania są napędzane poprzez instynkty i emocje grupowe.

Freud w tej książce podejmuje kilka wyraźnych tematów:

1. Identyfikacja i więzi libidinalne w grupach: Freud wskazuje, iż instynkty seksualne, a zwłaszcza te, które są hamowane w swoich celach, odgrywają kluczową rolę w tworzeniu więzi grupowych. Te więzi emocjonalne, nazywane przez niego więzami libidinalnymi, prowadzą do identyfikacji jednostek z liderami, a także z innymi członkami grupy.

2. Porównanie z zakochaniem i hipnozą: Freud zauważa, iż mechanizmy psychologiczne działające w grupie są podobne do tych, które występują w stanie zakochania lub hipnozy. Podobnie jak w hipnozie, jednostki poddane wpływowi grupy rezygnują ze swego indywidualnego ego na rzecz grupowego celu lub lidera. Freud opisuje, jak liderzy stają się obiektami zastępującymi ideał ego.

3. Struktura grupy: Freud uwydatnia, że istotą grupy jest wspólna identyfikacja członków z jednym liderem. Procesy te prowadzą do osłabienia jednostkowych zdolności intelektualnych i emocjonalnych, co przyczynia się do pojawienia się reakcji regresyjnych, jak to obserwuje się w tłumach czy zbiorowych formacjach.

4. Konflikt pomiędzy tendencjami seksualnymi a więzami grupowymi: Freud bada, jak bezpośrednie instynkty seksualne mogą rozbijać grupę, prowadząc do wyłamywania się jednostek z więzi społecznych. Opozycja pomiędzy miłością seksualną a identyfikacją grupową staje się kluczowym punktem w zrozumieniu, dlaczego niektóre grupy, jak Kościół, opierają się na celibacie, który sprzyja integracji grupowej.

Freud łączy swoje wcześniejsze teorie psychoanalityczne, takie jak kompleks Edypa, z analizą struktur społecznych, wytwarzając oryginalne i wpływowe dzieło z pogranicza psychologii i socjologii. Książka ta była nowatorska w zrozumieniu, jak ludzie funkcjonują w tłumach, co ma znaczenie nie tylko dla psychologii grup,dodatkowo dla badań nad społecznymi i politycznymi ruchami masowymi.

Psychologia grupy i analiza ego to dzieło o dużej wartości teoretycznej, które do dziś stanowi punkt odniesienia w badaniach nad psychologią społeczną i dynamiką grupową, proponując narzędzia do zrozumienia jednocześnie zachowań masowych, jak i indywidualnych reakcji w kontekście grupowym.