Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania

Inspiracją do napisania tej pracy był interesujący Autora od początku jego pracy naukowej problem samowychowania jako kategorii pedagogicznej, która wciąż jest traktowana marginalnie. Autor zwrócił uwagę na to, iż ta problematyka nie doczekała się tak w naszym kraju jak i poza jego granicami należytego opracowania.Pierwsza część niniejszej pracy jest poświęcona ekonstrukcji logicznej definicji samowychowania, jakie sformułowali na użytek własnych badań empirycznych równocześnie polscy, jak i zagraniczni naukowcy.

Dorobek empiryczny nauk społecznych w odniesieniu do tego zagadnienia obejmuje prace, które były podejmowane w zróżnicowanym okresie czasu, miejscu i poprzez przeróżnych autorów. Autor zwrócił uwagę na bariery i trudności, które utrudniają nadawanie sensu empirycznego, a co za tym idzie i możliwości badania, samowychowania.

Interesowało go zatem to, jakie czynniki zdeterminowały w potężnych badaniach określony sposób operacjonalizacji pojęcia samowychowanie i jakie były przyjęte poprzez autorów założenia teoretyczne. W drugiej części niniejszej rozprawy przedstawiono dociekania nad istotą samowychowania, bazujące na refleksji filozoficzno – pedagogicznej.

Kryterium porządkującym je uczyniono trzy rodzaje sytuacji, w jakich może przebiegać samowychowanie. Każdej z nich poświęcono odrębny rozdział, gdyż rozpatrywanie samowychowania w kategorii intraakcji, samosprzężenia, w relacjach interpersonalnych i w interakcjach grupowych może stanowić właściwy punkt wyjścia do opisywania i wyjaśniania tego pojęcia.

Główną intencją niniejszej rozprawy było podjęcie się próby wyjaśnienia sensu pojęcia samowychowanie przez krytyczną analizę jakże bogatego dorobku wielu naukowych pokoleń. Autor nie zamierzał jednak surową w niektórych miejscach krytyką usuwać określonych prac badawczych z kumulowanej w naukach społecznych wiedzy o samowychowaniu, nadając im tam, gdzie to było możliwe i konieczne nową interpretację i zwiększając punkty widzenia.

Być może takie właśnie podejście do tego zagadnienia sprawiło, iż trudno jest o sformułowanie wniosków natury ogólnej.Stosunkowo mnóstwo miejsca poświęcił Autor w rozważaniach semantycznemu aspektowi samowychowania, starając się nie tyle dopracować własnej definicji, ile wykazać rozmaite znaczenia tego wyrazu, w jakich mniej lub bardziej powszechnie jest wykorzystywany.