WYBRANE ASPEKTY JAKOŚCI ŻYCIA KOBIET W STARSZYM WIEKU (PO 60. ROKU ŻYCIA)

Zmiany w strukturze demograficznej społeczeństw obserwowane są wszędzie tam, gdzie odsetek osób powyżej 65. Roku życia znacznie wzrasta. Wraz z wydłużaniem się trwania życia interesującym zagadnieniem staje się zachowanie optymalnej jego jakości, wydajności funkcjonalnej, a tym samym niezależności i zadowolenia z niego.

Celem niniejszej publikacji było przedstawienie przeprowadzonych badań, dotyczących czynników wpływających na jakość życia kobiet w okresie późnej dorosłości (jakość życia oceniana w czterech domenach – somatycznej, psychologicznej, społecznej i środowiskowej), a także określenie zależności między jakością życia a efektywnością praktyczną.

Oprócz tego skupiono się także na zbadaniu i zaprezentowaniu postaw rozmaitych grup wiekowych względem grupy osób 60+. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując kwestionariusze: WHOQol-bref (ocena jakości życia), Ambivalent Ageism Scale (ocena ambiwalentnego podejścia do wieku), a także skrócony kwestionariusz postaw wobec starości, oparty o „Skalę Postaw Wobec Starości" i test skojarzeń i test otwartych skojarzeń.

Do oceny poziomu wydajności ergonomicznej posłużono się próbami skutecznościowymi, składającymi się na Senior Fitness Test (ocena efektywności funkcjonalnej w wybranych obszarach). Łącznie przebadano 2681 kobiet i mężczyzn, w tym 1191 kobiet w wieku powyżej 60.

roku życia. W ocenie skuteczności funkcjonalnej badane kobiety uzyskały wyniki poniżej przeciętnych, wyjątkowo w próbach oceniających gibkość dolnej części ciała (próba CSRT), a także gibkość górnej części ciała (próba BST).

Pozostałe wyniki prób produktywnościowych (AC, 30SCS, TUG oraz 2MWT) mieściły się w normach przypisanych do wieku badanych lub były nieco powyżej. Wśród czynników współbrzmiących ze produktywnością funkcjonalną wyszczególniono: wiek, wykształcenie, sytuację materialną i stan cywilny.

Uczestniczki badania oceniały jakość swego życia oraz stan zdrowia głów-nie jako dobry przeciętny. Wyniki samooceny jakości życia (mediana; uwzględniając aspekty całościowej oceny jakości życia, samooceny stanu zdrowia i oceny w czterech domenach) były równe 91 na 130 możliwych punktów.

Stwierdzono dodatnie korelacje między wybranymi próbami SFT a jakością życia. Analizując postawy względem osób starszych wykazano, iż osoby z grupy wiekowej 15-19 lat, a także 20-24 lata prezentowały bardziej przyjazne postawy względem osób 60+.

w przypadku podskali wrogości badani w wieku 15-19 lat uzyskiwali nad wyraz wyższe wyniki niżeli pozostałe grupy wiekowe. Analiza uzyskanych informacji dała obraz znacznego nasilenia negatywnych postaw wobec osób star-szych.

W pracy zaprezentowano graficzne siatki centylowe, opracowane dla sześciu prób wydajnościowych składających się na Senior Fitness Test. Przedstawione graficzne zmiany w efektywności ergonomicznej asygnowane są populacji kobiet powyżej 60.

roku życia w Polsce. Na podstawie wyników badań i własnych doświadczeń z zakresu działania na rzecz aktywizacji osób dojrzałych sformułowano rekomendacje. Wdrożenie ich może pomóc zmienić postrzeganie osób w okresie późnej dorosłości i zapewnić tej grupie wiekowej stosowne warunki do aktywnego starzenia się.