Konstytucyjne bariery stosowania prawa prywatnego w sektorze publicznym

U podstaw tej książki legło założenie, iż w niepowtarzalnym środowisku, jakim jest sektor publiczny, pewne właściwości tego, co nazywamy prawem cywilnym, objawiają się na zasadzie kontrastu ze szczególna mocą. Analiza stosowania prawa cywilnego w sektorze publicznym przypomina trochę intelektualną wyprawę do źródeł Amazonki.

Jeżeli ktoś poszukuje nowego, świeższego spojrzenia na cywilnoprawne instytucje i cywilnoprawną metodę regulacji, to właśnie obserwacja używania instytucji cywilnoprawnej proweniencji w sektorze publicznym prowokuje wręcz do dokonania szczegółowej analizy, którą można określić jako swoistą anatomię prawa cywilnego.

Chodzi tutaj o szczegółową obserwację poszczególnych instytucji prawa cywilnego i odnajdywanie ich natury, części pierwszych, z których one się składają, a także odnajdywanie podstaw aksjologicznych i prakseologicznych, które przyczyniły się do ich wykształcenia.

Analiza przeprowadzona w monografii wskazuje na wielorakie zależności między prawem cywilnym i prawem konstytucyjnym. Autorzy mają nadzieję, że monografia ta przyczyni się do doprecyzowania relacji pomiędzy tymi dwoma wielkimi działami systemu prawnego.

Stawiają pytanie, czy świetle przepisów obowiązującej Konstytucji istnieją bariery wykorzystywania prawa prywatnego w sektorze publicznym. Na tak sformułowane pytanie odpowiadają twierdząco. Ich zdaniem, ze względu na specyfikę państwa i innych podmiotów publicznych, niektóre instytucje prawa cywilnego tracą rację bytu w sektorze publicznym, a natura innych ulega mniej lub dalej idącym modyfikacjom.

Zjawisko to można zaobserwować między innymi w odniesieniu do takich instytucji, jak: kształt i realizowanie praw podmiotowych poprzez podmioty publiczne, ich odpowiedzialność deliktowa, ich zdolność do czynności prawnych, swoboda umów czy bezpodstawne wzbogacenie.

Ustawodawca, a także organy władzy publicznej stosujące prawo, w szczególności sądy, powinny uwzględniać to zjawisko. W przeciwnym razie może dojść do nieporozumień, skutkujących naruszeniem standardów demokratycznego państwa prawnego, w tym konstytucyjnych praw i wolności obywateli.

W posumowaniu rozważań autorzy rozważają potrzebę rozwinięcia subgałęzi prawa cywilnego, to jest prawa cywilnego sektora publicznego.