Literatura - społeczeństwo - system

Monografia przedstawia wybrane studia nad autorami literatury niemieckiej i austriackiej. Studia te opierają się na niektórych aspektach teorii systemów (Niklas Luhmann), która – mimo że wywodzi się z socjologii – ma dużo zastosowań w innych dziedzinach, takich jak ekonomia, prawo, nauki polityczne, ale też literaturoznawstwo.

Autor ukazuje realne aplikacje do zagadnień dotyczących sporu, skandalu literackiego, kontrowersyjnego zaangażowania autorów, lecz też najróżniejszych możliwości interpretacji samych tekstów. Spór o zeszłorocznego noblistę, Petera Handkego, dotyczący jego zaangażowania na rzecz Serbów zostaje pokazany jako ścieranie się poglądów, a zarazem dopasowywanie ich do pewnej linii, co – za pośrednictwem mediów – ma na celu przepracowanie społecznych irytacji.

W wypadku Siegfrieda Lenza chodzi o wykazanie zależności pomiędzy jego politycznymi poglądami a twórczością stricte literacką w świetle pokaźnych systemowych rozróżnień. Autorzy jak Botho Strauß czy Dietrich Schwanitz zostają pokazani jako ci, którzy w sposób świadomy adaptują rozmaite teoretycznosystemowe koncepcje do konstrukcji własnych tekstów literackich (esej, proza).

Do interpretacji dramatu Petera Turriniego zostaje z kolei zastosowana kategoria „obramowania" i zależności między referencją wewnętrzną a zewnętrzną. Uzupełnieniem rozważań są dwa rozdziały o charakterze teoretycznym, w których pokazane są najważniejsze koncepcje literaturoznawstwa systemowego, w Polsce stosunkowo mało rozpowszechnionego, przez odniesienie ich do tradycji badawczej.