Akceptacja technologii IoT w inteligentnych miastach

Monografia pt. „Akceptacja technologii Internetu rzeczy w inteligentnych miastach" została zrealizowana na zapotrzebowania Urzędu Miasta Płocka w ramach zrealizowanego poprzez autorkę projektu pt. „Identyfikacja czynników determinujących akceptację rozwiązań wykorzystujących sensory Internetu rzeczy jako elementu warunkującego projektowanie uniwersalne w inteligentnych miastach"; grant nr 23/WED/z/1119/2021 był finansowany poprzez Prezydenta Płocka w programie „Współpraca z uczelniami wyższymi".

Władze dążą do przekształcenia Płocka w inteligentne miasto. Sukcesywnie wdrażane są świeże rozwiązania wykorzystujące technologie informatyczne. Coraz częściej stosuje się zasady projektowania uniwersalnego.

informacje o zachowaniach mieszkańców mogą być przydatne dla lepszego zaprojektowania przestrzeni miejskiej, zespaja się to jednak z obserwacją życia miejskiego i użycia technice Internetu rzeczy do zbierania danych.

W związku z tym, że mieszkańcy obawiają się o bezpieczeństwo swoje, oraz funkcjonowania miasta, władze Płocka zdecydowały o przeprowadzeniu badań społecznych zezwalających na ocenę obaw i zastrzeżeń mieszkańców.

Celem badań przeprowadzonych w niniejszej pracy było wyróznionie kluczowych czynników wpływających na akceptację zastosowania danych poprzez urządzenia Internetu rzeczy, które zbierają informacje dla potrzeb projektowania uniwersalnego w inteligentnych miastach, przy założeniu anonimowego przetwarzania danych w trybie Edge Computing.

Zakres pracy obejmował analizę przedmiotowej literatury, przeprowadzenie badań ankietowych, budowę i analizę modelu statystycznego, a także przedstawienie zaleceń dla władz miasta. W roku 2021 przeprowadzono badania ankietowe wśród mieszkańców Płocka.

W badaniach wzięło udział 150 mieszkańców. Struktura respondentów była zgodna ze strukturą populacji Płocka ze względu na wiek i płeć. Ankietę przeprowadziła specjalistyczna marka realizująca badania społeczne.

Analiza informacji ankietowych obejmowała statystyki opisowe, eksploracyjną analizę czynnikową, konfirmacyjną analizę czynnikową i budowę i analizę modelu strukturalnego. Wyniki analizy danych ankietowych wskazują, iż społeczeństwo rozumie zapotrzebowania osób z niepełnosprawnościami, a także popiera dopasowanie przestrzeni miejskiej dla wszystkich mieszkańców.

Respondenci rozumieją,dane pochodzące z maszyn IoT (ang. Internet of Things, Internetu rzeczy) mogą być wykorzystane do celów projektowania uniwersalnego, i to popierają. Mimo zapewnienia,informacje zbierane są w trybie anonimowym, respondenci obawiają się o bezpieczeństwo swoje i danych.

W modelu strukturalnym wykorzystano zmienne: empatię (podzieloną na empatię do osób o specjalnych potrzebach, a także zrozumienie konieczności dobrania przestrzeni miejskiej do ich potrzeb), zaufanie do technologii, zaufanie do władz miasta, akceptację zbierania danych poprzez urządzenia IoT, akceptację technologii IoT, bezpieczeństwo i postrzeganą poręczność technologii IoT.

Model pozwolił na wyjaśnienie 86% wariancji. Najważniejszą zmienną modelu jest postrzegane bezpieczeństwo, które wpływa na pozostałe zmienne. Największe znaczenie w modelu mają wpływ bezpieczeństwa na zaufanie do technologii IoT, wpływ bezpieczeństwa na empatię w stosunku do osób o specjalnych potrzebach, wpływ empatii na zrozumienie potrzeby przypasowania miasta do potrzeb tych osób, wpływ zaufania do technologii IoT na zaufanie do władz miasta, a także wpływ bezpieczeństwa na postrzeganą ergonomiczność technice.

Średnie znaczenie miały wpływ bezpieczeństwa na zrozumienie dobrania miasta do potrzeb osób o specjalnych potrzebach, wpływ tego zrozumienia na zaufanie do władz miasta i akceptację zbierania danych poprzez urządzenia IoT, na co przeciętny wpływ ma zrozumienie dla konieczności dostosowania miasta do potrzeb osób o specjalnych potrzebach.

Model strukturalny przetestowano w rozbiciu na wiek, płeć i wykształcenie. Analiza wskazała, iż kobiety wykazują się obszerniejszą empatią w stosunku do osób o specjalnych potrzebach niż mężczyźni. Młodsza grupa mieszkańców (do 45 roku życia) jest bardziej świadoma problemów bezpieczeństwa technice IoT, co ma wpływ na ich zaufanie do technologii.

Zależność jest silniejsza dla grupy osób młodszych w stosunku do osób starszych. Wyrózniono też, że zaufanie do technice ma większy wpływ na zaufanie do władz miasta w grupie osób młodszych. W przypadku analizy wpływu wykształcenia na akceptację technologii IoT wyodrębniono, iż wpływ ten jest niższy dla grupy osób z wykształceniem podstawowym i średnim w stosunku do grupy osób z wykształceniem wyższym.

Przeprowadzona analiza mediacji wskazała, iż empatia, zaufanie do władz miasta, zgoda na zbieranie informacji z maszyn IoT oraz funkcjonalność technice są najważniejszymi mediatorami zależności między bezpieczeństwem a akceptacją technologii IoT.

W wyniku przeprowadzonej analizy modelu strukturalnego wyrózniono istotne zalecenia dla władz miejskich. Najważniejsze jest zadbanie o bezpieczeństwo zbierania danych z maszyn IoT oraz komunikowanie tego faktu.

Edukacja i informowanie o wykorzystywanych technologiach oraz o celu zbierania danych dla potrzeb projektowania uniwersalnego są kluczowe w uzyskaniu akceptacji dla zastosowania urządzeń IoT w mieście. Działania te mogą się przyczynić do podniesienia akceptacji dla władz miasta.