Zwiać za wszelką cenę - Tylko w Legimi możesz przeczytać ten tytuł przez 7 dni za darmo

Jednym z komponentów systemu komunistycznego w Polsce było odebranie obywatelom możliwości wyjazdu z kraju. Zamknięcie granic państwa i izolacja od wpływów „zewnętrznych" prowadzić miały do przejęcia przez władzę pełnej kontroli nad społeczeństwem. Wyjazd albo przyjazd do Polski był osiągalny tylko dla pewnej grupy ludzi uprzywilejowanych lub tych, którzy z wielu innych względów konieczni byli do załatwienia ważnych dla funkcjonowania państwa.

Zawziętość, z jaką władze komunistyczne ścigały próby ucieczki i uszczelniały granice, stawiając setki kilometrów ogrodzeń i bronując plaże oraz blokując przepływ danych i na wszelkie sposoby zniechęcając obywateli do wyjazdu, wskazuje, iż celem zamknięcia było nie tylko uniemożliwienie niepożądanych wyjazdów, lecz i usunięcie ich poza horyzont działań wyobrażalnych.

Ucieczka z PRL miała być w tak oczywisty sposób niemożliwa, że aż nieprzystępna do pomyślenia. Aby jednak uciec z socjalistycznego raju, śmiałkowie imali się zróżnicowanych sposobów. Mówiąc o emigrantach, o wygnańcach, trudno znaleźć wspólny mianownik dla wszystkich sytuacji, proponować uogólnienia, formułować powszechne zasady. Nie ma tu jednolitych reguł. Kultura polska jednak najczęściej nieźle sobie radziła z fenomenem emigracji. Są choćby tacy, co uważają, że polscy twórcy wręcz potrzebują oddalenia od nazbyt kolektywistycznej, towarzyskiej, zawistnej ojczyzny, że, mówiąc lakonicznie, emigracja korzystnie im robi.