Kant (Marek Derewiecki)

Monografia Karla Jaspersa, Kant napisana została poprzez klasyka filozofii, lecz też jednego z najwybitniejszych współczesnych znawców filozofii Kanta. Jej wyjątkowość polega na tym,ukazuje poglądy ojca progresywnej filozofii, nie tylko niemieckiej; jest pracą z zakresu historii filozofii, których w swym dorobku Jaspers popełnił niedużo; większość jego dzieł jest wyjątkowo znaczna, natomiast monografia o filozofie z Królewca mieści kondensację opinii, sądów i własnych koncepcji autora.

Rozprawa nie miała na celu popularyzację myśl Kantowskiej, adresowana jest do czytelników zaznajomionych z jego filozofią. Mieści staranną analizę i prezentację analityki transcendentalnej, swoistego serca Krytyki czystego rozumu.

Autor wylicza także podstawowe nieporozumienia towarzyszące myśli Kantowskiej, od jej powstania aż po czasy mu współczesne. Czyni to z jego rozprawy pozycję szczególnie znaczną w literaturze Kantowskiej, a przekład prof.

Mirosława Żelaznego zapełni widoczną lukę w polskim piśmiennictwie filozoficznym. (Od redakcji) Rozprawa Jaspersa stanowi jedno z nielicznych opracowań filozofii Kanta, w którym autor bezpośrednio dzieli się własnymi przemyśleniami o doktrynie królewieckiego filozofa.

przeważnie, stwierdza, błędne są wszelkie interpretacje, które próbują się tu doszukiwać prób budowania jakiejś metafizyki absolutystycznej, zwłaszcza zaś takie, które usiłują myśl Kanta o taką metafizykę wzbogacić.

Filozofii transcendentalnej w metafizykę (a choćby w fizykę) zmienić się nie da. Refleksywność i samorzutność stanowią dwa koniecznie odrębne pnie poznania. Co prawda Jaspers nadał ostatniemu tomowi swej Filozofii tytuł Metafizyka, lecz chodzi tu o metafizykę różnorodną nie tylko od tej, którą stworzył Baumgarten,w dodatku od tej, którą znajdujemy w Prolegomenach do wszelkiej przyszłej metafizyki.

Jaspers zdawał sobie sprawę, że dosięgnięcie transcendencji przez człowieka nie jest możliwe, uważał jednak, iż sięganie ku niej odgrywa w ludzkim świecie niezwykle ważną rolę. Dowodem na to są wszystkie nasze wyobrażenia, podpowiadające, na czym mógłby polegać kontakt z nią.

Wyobrażenia te Jaspers nazywa szyframi transcendencji, zaś zadaniem metafizyki jest dbanie o to, byśmy nie popadli we wrażenie lub samooszukiwanie się, że sięgnęliśmy do samej transcendencji, na przykład w akcie marzycielstwa o jasnowidzeniu albo w metafizyce.

(fragment Wstępu od tłumacza)