O, gdyby można było czytać z księgi losu! myślenie szekspirem

Czterysta lat temu, w roku 1623, ukazało się pierwsze zbiorowe wydanie dramatów Williama Szekspira, znane jako First Folio, przygotowane poprzez jego teatralnych towarzyszy Johna Heminge’a i Henry’ego Condella.

We wstępie złożyli oni hołd swemu przyjacielowi, a nakłaniając czytelników do uważnej lektury, wyrazili nadzieję, że nie będzie wśród nich brakowało odbiorców samodzielnych i umiejących poprowadzić innych do pogłębionej lektury.

Lepiej i celniej przyszłości dziełom Szekspira wróżyć nie mogli. Historia jego obecności w kulturze światowej to nie tylko ujęcie tych dzieł w kanonie lektur szkolnych i uniwersyteckich, nie tylko najróżniejsze i ciekawe projekty wydawnicze w przeróżnych językach, a co z tego wynika – bogata bibliografia w krytyce przekładu, to nie tylko bogata historia estetyk i mód w realizacjach teatralnych, filmowych czy w interpretacjach aktorskich.

Jest to z zasady długa i bogata historia dialogu z dziełem sporego dramaturga, prowadzonego w potrzebnym uwikłaniu w „tu i dzisiaj" osób podejmujących próbę takiej rozmowy. Rzeczywiście, czterysta lat po wydaniu First Folio liczba czytelników przekroczyła chyba wszelkie wyobrażenia obu redaktorów.

Literatura nie ma raz na zawsze oznaczonego „właściwego" znaczenia. Sensy i istotę jej znaczeń tworzą zawsze od nowa i trochę inaczej odbiorcy. Niektóre dzieła literackie posiadają żywot dłuższy, inne krótszy, zawsze w zależności od tego, czy kolejne pokolenia czytelników wracają do nich, znajdując tam zwierciadło własnych czasów i doświadczenia, czy także odkładają je na półkę, jako starocie, których wartość ogranicza się do świadczenia o czasach ich powstania.

Dramaty Szekspira należą do tych tekstów, do których od czterystu lat powracamy i które wciąż na nowo odkrywamy. Eseje zawarte w niniejszym tomie wpisują się w tradycję różnorakości w recepcji Szekspirowskich dzieł z szczególnie wyraźnym współczesnym kontekstem i w przeważającej mierze z polskim osadzeniem tej recepcji.

Składamy tym samym hołd i podziękowanie Szekspirowi, a także redaktorom pierwszego wydania jego dramatów.