Wywiad gospodarczy straży granicznej wobec firm gdańsko-gdyńskich w latach 1932-1938

Przygotowując poniższe dokumenty do druku, brano pod uwagę przeważnie ich wartość badawczą, choć nie bez znaczenia była nietypowość źródeł wywiadu gospodarczego i niedostateczna wiedza na ten temat historyków zajmujących się dziejami Polski w dwudziestoleciu międzywojennym.

Wybrany zbiór stanowi cenny i niebanalny materiał, pogłębiający wiedzę o stosunkach gospodarczych w Wolnym Mieście Gdańsku, a na ogół w Gdyni, o randze i znaczeniu której decydował nowo wybudowany port ze swą infrastrukturą handlowo-przemysłową i usługową oraz zapleczem miejskim.

Dla historyka wartość prezentowanych przekazów polega nie tylko na możliwości uzyskania informacji o kapitałach firm, ich koncesjach, zarządach, udziałowcach, bilansach czy zyskach i stratach,typowo na zobrazowaniu mechanizmów ich działania na kapitalistycznym rynku.

Mamy tu w głównej mierze na myśli powiązania osobowe kierownictwa firm z decydentami politycznymi i gospodarczymi i ich wpływ na rentowność prowadzonych przedsiębiorstw. Siłę bodaj największą stanowiły nie tyle może kwalifikacje dyrektorów zarządów lub rad nadzorczych, ile ich tzw.

układy, czyli znajomości towarzysko-zawodowe, które pozwalały im zdobyć udoskonalone albo gorsze kontrakty, zawrzeć prawidłowojsze umowy, zdobyć nowe rynki usług, rozbudować dotychczasowe działy pracy. Rzecz warta zauważenia, że konfidenci i informatorzy, którzy – kierując się nadrzędnym celem ochrony Skarbu Państwa – doszukiwali się nieprawidłowości w funkcjonowaniu firm, nie czynili cnoty z faktu bogacenia się, a także walki konkurencyjnej o zarobek.