Koszty pracy a konkurencyjność polskiej gospodarki (Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej)

Celem monografii jest wykazanie konieczności innego aniżeli dotychczas spojrzenia na rolę kosztów pracy w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki i podziału korzyści wynikających ze współpracy międzynarodowej.

Niskie koszty pracy były traktowane jako ważny czynnik wpływający na napływ kapitału zagranicznego, zwłaszcza do branż pracochłonnych. Zwiększały konkurencyjność polskiego eksportu, a także umożliwiły rozwój niewiele znaczących i średnich przedsiębiorstw bazujących na niskich płacach i rozciągliwych formach zatrudnienia.

Polityka ta wspierała model konkurencyjności oparty na niskich kosztach pracy. W monografii została podjęta próba wykazania, iż pojawiło się mnóstwo nowych czynników wpływających na koszty pracy w Polsce.

Wśród tych czynników wymienić należy na ogół: zmiany na rynku pracy (struktura demograficzna i niedobory pracowników, podnoszenie płacy niewielkiej, presja na wzrost wynagrodzeń), zmiany strategii konkurencji na rynku krajowym (konkurencja jakością, a nie niskimi kosztami) oraz zmiany na rynku międzynarodowym (ważny jest nie tylko poziom i struktura eksportu, ale także role pełnione w międzynarodowym łańcuchu wartości i w ostatnim okresie wpływ epidemii koronawirusa na postrzeganie międzynarodowego podziału pracy).

Monografia została podzielona na pięć rozdziałów. W pierwszym zaprezentowano ewolucję poglądów na płace i koszty pracy w głównych teoriach ekonomii. Rozdział drugi poświęcony jest przeglądowi literatury na temat międzynarodowej konkurencyjności.

Zaprezentowano m.in. Definicje i determinanty konkurencyjności międzynarodowej. Omówiono także podejmowane próby pomiaru konkurencyjności państw w świetle tradycyjnych i najnowszych metod korzystających z danych opartych na wartości dodanej i powiązań w ramach globalnych łańcuchów wartości.

Prezentacja dotychczas przeprowadzonych badań nad związkiem kosztów pracy i międzynarodową konkurencyjnością znajduje się w rozdziale trzecim. Rozdział czwarty poświęcony jest analizie informacji statystycznych dotyczących kosztów pracy i głównych kategorii makroekonomicznych w Polsce na tle pozostałych państw Unii Europejskiej.

Przedstawione zostały przyczyny relatywnie niskiego poziomu kosztów pracy w Polsce, spadającego udziału kosztów zatrudnienia w PKB oraz rozdźwięku między tempem wzrostu sprawności pracy i kosztów pracy oraz płac.

Rozdział kończy się pokazaniem wpływu pandemii COVID-19 na rynek pracy w Polsce. W ostatnim, piątym rozdziale przedstawione zostały badania własne nad kosztami pracy z punktu widzenia realizacji celów badawczych pracy.

Do weryfikacji hipotez badawczych wykorzystano analizę zależności między strukturą BIZ i strukturą eksportu. Podjęto próbę określenia rzeczywistej lokalizacji Polski w globalnym łańcuchu wartości. W zakończeniu wyrózniono pożądane kierunki działań zmierzających do poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki.