Adam Chmara (1720—1805) — ostatni wojewoda miński w świecie polityki czasów stanisławowskich i jego archiwum, AZ#BA1E0D02EB/DL-ebwm/pdf (Uniwersytet Śląski)

Praca ma charakter biograficzny, skupia się na pokazaniu kariery politycznej ostatniego wojewody mińskiego w dziejach Rzeczypospolitej Adama Chmary. Jest ona sama w sobie ciekawa,głównie robi wrażenie skalą awansu, od łowczego mińskiego do wojewody mińskiego, dodajmy co nie jest bez znaczenia pierwszego senatorstwa w rodzinie Chmarów.

Jakkolwiek kariera polityczna bohatera stanowi szkielet tego studium, to obejmuje ma ona wyraźnie szerszy zakres problemów. Przedstawia funkcjonowanie i mechanizmy tworzenia elit w czasach stanisławowskich, demonstruje obraz polityczny prowincji litewskiej, a w tej przestrzeni, przejście od politycznych rozgrywek województwa mińskiego do polityki państwowej państwa polsko-litewskiego.

Prezentowane w rozprawie są rozmaite podejścia obywateli – nie tylko A. Chmary – do najszczególniejszych kwestii związanych z istnieniem Rzeczypospolitej oraz ogólnie odrysowane są codzienne sprawy w życiu elit stanisławowskich.

Sfera polityczna to tylko jedna z nich i to nie za każdym razem najważniejsza. Na takiej szerokiej płaszczyźnie pokazano także sposoby osiągania sukcesu na drodze publicznej posługi, lecz też polityczne meandry życia publicznego na Litwie i słabnącą rolę pokaźnych litewskich rodów.