Cywil w berlinie (Estymator)

Zbiór fascynujących reportaży z hitlerowskich Niemiec napisanych na pięć lat przed wybuchem drugiej wojny światowej. Ich autor – Antoni Sobański jeździł tam kilkakrotnie jako wysłannik Wiadomości Literackich, aby na miejscu przekonać się, jak narodowy socjalizm zmienia życie Niemców. Te wspaniałe reportaże dokumentują powstawanie obfitego zła, pokazują mechanizmy jego przenikania w umysły obywateli i ich zatruwania. Tekst ten, oprócz bezcennej warstwy faktograficznej, jestrewelacyjnie, inteligentnie i ze swadą napisany. To literatura naprawdę wysokich lotów!

Autor jest naocznym świadkiem słynnego palenia książek, uczestniczy w Parteitagu w Norymberdze, ze zgrozą przysłuchuje się konferencji prasowej psychopatycznego Juliusa Streichera. Mnóstwo uwagi poświęca kwestii żydowskiej i planowej polityce terroru. Interesują go jednocześnie gospodarka, religia, polityczne represje, status prasy i opozycji, jak i fasony mundurów, nastroje społeczne, życie nocne, moda, wygląd ulicy, położenie mniejszości seksualnych.

Sobański był barwną postacią – należał do środowiska inteligencji polskiej, współpracował z Wiadomościami Literackimi” był korespondentem The Times i BBC, był bliskim przyjacielem Iwaszkiewicza, Słonimskiego i Wierzyńskiego. Jego nazwisko pojawia się we wspomnieniach Miłosza i Gombrowicza.

Ze wstępu do pierwszego wydania z roku 1934. Od dnia, kiedy zapłonął Reichstag berliński, oczy całego świata zwrócone są na hitlerowskie Niemcy. Z rzadka dochodzą nas wieści o tym, co dzieje się za naszą zachodnią granicą; olbrzymia fala terroru, bezprzykładna w XX wieku, zalewa całe Niemcy, głusząc wszelkie odgłosy tragedii narodu niemieckiego, jakie mogłyby się przedostać na zewnątrz. To także książka Antoniego Sobańskiego zasługuje na szczególną uwagę: jest to pierwsza książka, dająca znaczny, prawdziwy i całkiem bezstronny obraz dzisiejszej rzeczywistości niemieckiej. Czy to będzie kwestia żydowska, czy sprawa nastrojów odwetowych, zbrojenia wojenne, sytuacja gospodarcza, wewnętrzne walki polityczne — we wszystkich tych sprawach książka Sobańskiego może być nieocenionym źródłem; daje ona bowiem to, co decyduje niemal o charakterze i przebiegu wszelkich tych procesów: daje odbicie nastrojów wszelkich warstw i ugrupowań społecznych, daje obraz tej myśli, która rzeczywistością niemiecką kieruje. Jest przy tym rzeczą niepośledniego znaczenia, iż pisał ją człowiek kompletnie pozbawiony pasji politycznej, która tak nieraz podaje w wątpliwość wiarygodność relacji dziennikarzy czy polityków. Dzięki temu praca Sobańskiego jest nieocenionym źródłem poznania istotnej, nie sfałszowanej żadnym uprzedzeniem prawdy o tym, co się dzieje w Niemczech.

Odczytany w niniejszym audiobooku tekst tej książki, wydanej po raz pierwszy w 1934, został poddany uwspółcześnieniu, to jest zmieniono jego brzmienie na obecnie obowiązujące. W dodatku przetłumaczono w nim większość wyrażeń obcojęzycznych oraz poddano go korekcie i redakcji. Prace te wyk...