Spór o sumienie (Universitas)

Słowo „sumienie” jest jednym z przeważnie użytkowanych – i nadużywanych – pojęć. Jeśli chcemy zrozumieć, czym jest wolność sumienia, klauzula sumienia, i na czym polega formowanie sumienia, musimy znać historię kształtowania się tego pojęcia. W ciągu ostatnich dwudziestu pięciu wieków było ono rozumiane wielorako; filozofia wytworzyła aż trzy sposoby myślenia o sumieniu: jako domenie rozumu, woli albo emocji. Można zatem mówić wręcz o prawdziwym sporze o sumienie, którego doświadczamy też dzisiaj w dyskusjach etycznych czy politycznych. Żyjący w XIX wieku w sporej Brytanii John Henry Newman zaproponował takie rozumienie sumienia, które spaja dotychczas istniejące trzy nurty. Niniejsza książka opowiada o kształtowaniu się idei sumienia w historii filozofii i teologii, która to idea znalazła najkorzystniejszego promotora w osobie Newmana. Ostatni rozdział poświęcony jest obronie tezy, że bez kategorii sumienia nie można mówić ani o etyce, ani o człowieczeństwie, ani choćby o demokracji.

Sebastian Gałecki (ur. 1982), doktor filozofii, absolwent Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Papieskiego w Krakowie, w roku 2009 resident scholar w National Institute for Newman Studies w Pittsburghu. Obszary zainteresowań: filozofia moralności, bioetyka, antropologia, historia idei, filozoficzna refleksja nad granicami nauki i religii. Autor artykułów poświęconych współczesnym problemom etycznym, filozofii Johna Henry’ego Newmana i zagadnieniom społeczno-politycznym.