Ormiańsko-turecki konflikt 1915 roku we francuskojęzycznych i rosyjskojęzycznych (multi)mediach w xxi wieku - wybrane zagadnienia (Uniwersytet Śląski)

Przedmiotem niniejszej monografii jest sposób prezentacji ormiańsko-tureckich stosunków w dyskursie medialnym XXI wieku, głównie na podstawie wydań internetowych francuskojęzycznych i rosyjskojęzycznych środków masowego przekazu, ze szczególnym uwzględnieniem analizy kognitywistycznej materiałów medialnych oraz ich wpływu na zaostrzenie lub złagodzenie ormiańsko-tureckiego konfliktu.

Konflikt ormiańsko-turecki, wywołany kwestią ludobójstwa Ormian w Imperium Otomańskim i trwający permanentnie od ponad 100 lat, został w wielkiej mierze odzwierciedlony w przekazach medialnych, także w Internecie.

Większość materiału badawczego pochodzi zatem typowo z Internetu i obejmuje internetowe wydania papierowych publikacji, w tym konwencjonalnych periodyków, zdigitalizowane oficjalne publikacje, blogi, fora, a choćby Wikipedię.

Chodzi bowiem o informację podaną w jakimkolwiek kierunku, w jakiejkolwiek formie i w jakiejkolwiek postaci do jakiegokolwiek odbiorcy, ponieważ niezdefiniowany odbiorca (czyli każdy) niejednokrotnie czerpie wiedzę nie przywiązując wagi do źródła jej pochodzenia.

Powyższe podejście uwarunkowało w dodatku okres badawczy, który obejmuje pierwszą i częściowo drugą dekadę XXI wieku (z rysem genezy konfliktu z początku XX wieku). Natomiast wybór języków został podyktowany jednocześnie faktem, że rosyjskojęzyczne i francuskojęzyczne media praktycznie od pierwszej chwili „towarzyszyły" temu konfliktowi, jak i tym, iż pierwsze z nich odzwierciedlają jego ogląd wschodni, drugie – zachodni.

Przedstawione w niniejszej książce badania zostały przeprowadzone po raz pierwszy i stanowią niezbędny element zrozumienia i udoskonalenia procesów zachodzących we francuskojęzycznych i rosyjskojęzycznych dyskursach medialnych m.in.

w zakresie: 1) krytycznej analizy ww. Dyskursu, 2) wpływu mediów na procesy zachodzące w percepcji danych dyskursywnej na poziomie świadomości, a także podświadomości odbiorców, 3) próby odróżnienia faktu i fałszu dyskursywnego z perspektywy kognitywistycznej analizy modeli dyskursów, 4) paradygmatu prawdziwości dyskursu na poziomie jego zgodności z rzeczywistością.

Przeanalizowane w książce przykłady w obu językach są identyczne lub merytorycznie (co najmniej stosunkowo) zbliżone, z uwzględnieniem specyfiki percepcyjnej jednocześnie francuskiego, jak i rosyjskiego języka.

Książka pokazuje teoretyczne podstawy badań (w szczególności podstawy filozoficzne i społeczno-psychologiczne), wprowadzenie do teorii dyskursu (społeczne funkcje języka, miejsce danych w dyskursie kulturoznawczym i więziotwórczym, krytyczną analizę dyskursu, kierunki badań i analizy dyskursu), a także kanały przepływu informacji wraz z ich kognitywistyczną analizą (brane są pod uwagę kwestie związane m.in.

ze specyfiką języka mediów i illokucyjną strukturą dyskursu, a także kategoryzacją dyskursu). W opracowaniu znaczące miejsce zajmuje także materia struktury semantycznej tzw. Pleksów (jako części składowych analizy kognitywnej), które, wywodząc się z paradygmatu światów K.

Poppera, tworzą przestrzeń dyskursywną i przestrzeń przełożenia empirycznego (lub materializacji) dyskursu. Książka obejmuje również kwestie związane z normatywnym znaczeniem dyskursu w korelacji z ideologią narodową i analizą taktyki manipulacyjnej dyskursu.

Przedstawione są jeszcze wpływy czynników społeczno-politycznych i ekonomicznych na strukturę językową dyskursu. Badania prezentowane w książce obejmują ponadto wpływy rzeczownika Genocyd (od greckiego genos – rodzaj, ród, gatunek, pochodzenie, i łacińskiego cide, od caedere – zabić, zmasakrować) na jego podprogowy odbiór przez uczestników dyskursu i stereotypy etnokulturowe i specyfikę socjolingwistycznej analizy wojny ideologiczno-propagandowej.

Warto zaznaczyć, iż została też uwzględniona społeczna interakcja pojmowania Genocydu w stosunkach ormiańsko-tureckich. W podsumowaniu uwzględniono konstatację, iż w dyskursie występuje szereg obustronnie wyraźnie wyznaczonych kodów semantycznych, które w tym wypadku można podzielić na historyczno-patriotyczne, prawno-sądowe, religijno-duchowe, wizjonersko-analityczne, ekonomiczne, krytyczno-opozycyjne, państwa i racji stanu, cywilizacyjno-europejskie vs barbarzyńsko-azjatyckie i wyższości narodowej.