Płeć awangardy Uniwersytet śląski (Uniwersytet Śląski)

Postawienie pytania o „płeć awangardy" związane jest z próbą przemyślenia zjawisk awangardowych, rozumianych jako znaczne spektrum praktyk dyskursywnych (politycznych, społecznych, historycznych, językowych, performatywnych, erotycznych, artystycznych), za pośrednictwem których płciowość może być artykułowana.

Jak pokazują doświadczenia kilku pokoleń filozofek i teoretyczek feministycznych, pytanie o płeć nie tylko znosi iluzję (płciowej) neutralności i wymusza konieczność myślenia poprzez pryzmat różnic, lecz nade wszystko wyrasta z tzw.

„polityki umiejscowienia" i dąży do praktykowania wiedzy usytuowanej, poszerzając ramy uznawalności o inne – dotychczas niedoreprezentowane – byty, podmioty, mniejszości. Autorki i autorzy tekstów zgromadzonych w tomie koncentrują się na awangardach historycznych, neoawangardach i aktualnych konsekwencjach oddziaływania eksperymentalnych impulsów i awangardowego myślenia na literaturę i sztukę, zakreślając duże ramy czasowe, obejmujące zjawiska XX i XXI wieku.

Heteronomiczny charakter awangardowego gestu, wymierzanego stale w klasyczne instytucje i definicje sztuki, zmusza do zwiększenia obszaru zainteresowania na wszystkie dziedziny artystycznej aktywności, a kosmopolityzm awangardy nakazuje zniesienie narodowych ram refleksji.

Kluczowe dla rozwijanych tu refleksji pozostaje zainteresowanie awangardowym pragnieniem zmiany społecznej – czy to poprzez samozniesienie sztuki, czy osobliwą troskę o jej autonomię – stanowiącym punkt wyjścia dla nowego programu czy także nowego sposobu organizacji społecznej, opartego na genderowej sprawiedliwości i równości partycypacji we wszelkich sferach życia.

Pytania o to, jak awangarda miałaby przekształcać świat, wiążą się z próbą wyznaczenia jej najważniejszych adwersarzy oraz z pytaniami o udział, jaki będą miały w tej zmianie ciała w ich dążeniu do poszerzenia ramy pojęciowej, o wiązanie pomiędzy systemem wyobrażeń dotyczących płci a polem społecznych i politycznych doświadczeń.