Prawa człowieka we współczesnym świecie. zagadnienia wybrane (Spatium)

Idea praw człowieka narodziła się i rozwinęła w euroatlantyckim kręgu cywilizacyjnym. Chociaż samo pojęcie praw człowieka było obecne w świadomości społecznej już od dawna, sam ten termin zdefiniowany został dopiero w latach czterdziestych dwudziestego wieku.

Przyczyniło się do tego doświadczenie drugiej wojny światowej, które nakazało niejako na nowo przyjrzeć się raz jeszcze człowiekowi i jego prawom. Przyjęta 10 grudnia 1948 r., w Paryżu Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, stanowiąca owoc obrad Trzeciej Sesji Ogólnego Zgromadzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych, jest jednym z najważniejszych osiągnieć tej organizacji, które stało się źródłem inspiracji dla wielu traktatów międzynarodowych dotyczących praw człowieka.

Autorzy bezprecedensowego dla powojennej wizji Europy dokumentu, szukając najgłębszych i najtrwalszych korzeni praw człowieka, nawiązali do tradycyjnej koncepcji prawno-naturalnych. Historia praw człowieka to dzieje ograniczania władzy państwowej nad człowiekiem, zwiększania praw jednostki i budowania systemu ochrony tych praw.

Zakres obejmujący znaczenie pojęcia „prawa człowieka" zmieniał się, ewoluując wraz ze zmianami sytuacji w polityce światowej w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. Współcześnie mianem tym określa się „podstawowe prawa, które przysługują każdemu człowiekowi od momentu narodzin aż do śmierci – niezależnie od jego pochodzenia, koloru skóry, narodowości, płci, religii czy wyznawanych poglądów (uniwersalne) i których nie można się zrzec (niezbywalne)".

W myśl tych słów źródłem praw człowieka nie jest państwo i wykonany przez nie określony system prawny, lecz prawo naturalne, zgodnie z którym podstawą praw człowieka są pierwotne wobec państwa godność i wolność istoty ludzkiej.

Asumptem do wydania niniejszej monografii naukowej, dotyczącej wybranych praw człowieka we współczesnym świecie, stała się przypadająca w tym roku 70. Rocznica uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Książka składa się z 20 tekstów. Autorami rozdziałów są przedstawiciele następujących ośrodków naukowych: Uniwersytetu techniczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

Niniejsza publikacja ukazuje, iż problematyka praw człowieka ma charakter interdyscyplinarny. Jest ona przedmiotem rozważań prawników, filozofów, politologów, socjologów i teologów. Autorzy prezentowanych tekstów ukazują podjęty w monografii temat w każdej z tych perspektyw.

Książka adresowana jest do wszystkich, którzy chcieliby uzyskać w nim szerszą i pogłębioną orientację poznawczą.