Diabetologia wieku rozwojowego (Wydawnictwo Lekarskie PZWL)

Tytuł Diabetologia wieku rozwojowego Autorzy Małgorzata Myśliwiec, Przemysława Jarosz-Chobot Język polski Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-200-5476-7 Rok wydania 2017 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 458 Format mobi, epub Spis treści Rozdział 1. Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy – Tomasz Francuz 1 Wprowadzenie 1 Adipocyty 2 Rabdomiocyty 3 cykl Randla 4 Mitochondria 7 Ciała ketonowe 8 Inne zaburzenia obserwowane w cukrzycy rodzaju 1 11 Piśmiennictwo 11 Rozdział 2. Badania laboratoryjne w diagnostyce cukrzycy i zaburzeń tolerancji glukozy 13 Oznaczanie glikemii – Bogdan Solnica 13 Oznaczanie glikemii w celach diagnostycznych 13 Oznaczanie glikemii w monitorowaniu leczenia cukrzycy 16 Oznaczanie glukozy w moczu 19 Oznaczanie ciał ketonowych 19 Retrospektywna ocena glikemii 20 Badania genetyczne w cukrzycy – Wojciech Młynarski, Maciej Borowiec 26 Cukrzyca typu 1 26 Inne określone typy cukrzycy 27 Badania immunologiczne – Krystyna Wyka 28 Diagnostyczne testy czynnościowe 31 Testy oceniające insulinosekrecję – Krystyna Wyka 31 Metody badania insulinowrażliwości – Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak 34 Piśmiennictwo 38 Rozdział 3. Definicja i klasyfikacja cukrzycy, a także innych zaburzeń tolerancji glukozy – Agnieszka Zmysłowska, Anna Hogendorf 41 Definicja i kryteria diagnostyczne rozpoznania cukrzycy, a także innych zaburzeń tolerancji glukozy 41 Klasyfikacja cukrzycy 44 Piśmiennictwo 46 Rozdział 4. Epidemiologia cukrzycy u dzieci 47 Podstawowe definicje epidemiologiczne – Agata Chobot, Joanna Polańska, Przemysława Jarosz-Chobot 47 Epidemiologia cukrzycy rodzaju 1 – Grażyna Deja, Agata Chobot, Joanna Polańska, Przemysława Jarosz -Chobot 50 informacje ogólnoświatowe 50 dane polskie 52 Czynniki determinujące zapadalność 53 Prognoza 53 Umieralność chorych na cukrzycę rodzaju 1 54 Epidemiologia cukrzycy rodzaju 2 – Grażyna Deja, Przemysława Jarosz -Chobot 56 dane ogólnoświatowe 56 Czynniki determinujące zapadalność na cukrzycę rodzaju 2 56 Epidemiologia innych postaci cukrzycy: monogenowej i związanej z mukowiscydozą – Eliza Skała -Zamorowska, Przemysława Jarosz -Chobot, Wojciech Fendler 57 Epidemiologia najczęstszych postaci cukrzycy monogenowej: MODY i noworodkowej 58 Epidemiologia cukrzycy związanej z mukowiscydozą (cystic fibrosis related diabetes, CFRD) 59 Piśmiennictwo 60 Rozdział 5. Etiopatogeneza cukrzycy i zaburzeń tolerancji glukozy 63 Etiopatogeneza cukrzycy typu 1 – Wojciech Młynarski, Agnieszka Zmysłowska 63 Czynniki genetyczne 63 Czynniki środowiskowe 65 Mechanizmy uszkodzenia komórek β 65 Etiopatogeneza cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży – Piotr Fichna, Bogda Skowrońska 67 Kliniczne etapy w patogenezie cukrzycy rodzaju 2 67 Genetyczne uwarunkowania cukrzycy typu 2 68 Insulinooporność – osiowe zaburzenie w patogenezie cukrzycy rodzaju 2 70 Dysfunkcja komórek β wysp trzustkowych w genezie cukrzycy rodzaju 2 72 Piśmiennictwo 74 Rozdział 6. Obraz kliniczny i diagnostyka cukrzycy u dzieci i młodzieży 75 Cukrzyca typu 1 – obraz kliniczny w chwili rozpoznania i przebieg kliniczny choroby Agnieszka Szadkowska, Barbara Głowińska -Olszewska 75 Wprowadzenie 75 Nietypowy obraz cukrzycy typu 1 u dzieci 80 Obraz kliniczny cukrzycy rodzaju 2 u dzieci i młodzieży – Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak 82 Wprowadzenie 82 Choroby współwystępujące 84 Cukrzyce monogenowe i zespoły cukrzyc monogenowych – Wojciech Młynarski, Agnieszka Zmysłowska, Wojciech Fendler 85 Wprowadzenie 85 Cukrzyca noworodkowa i cukrzyca o początku w okresie niemowlęcym 86 Autosomalnie dominująca łagodna rodzinna hiperglikemia albo cukrzyca 89 Zespoły cukrzycy monogenowej 90 Monogenowe zespoły związane z insulinoopornością 91 Podsumowanie 93 Cukrzyca związana z mukowiscydozą – Lucyna Lisowicz, Artur Mazur 93 Cukrzyca polekowa – Barbara Głowińska -Olszewska 96 Wprowadzenie 96 Glikokortykosteroidy 98 Leki immunosupresyjne 99 Leki przeciwpsychotyczne u dzieci 100 Leczenie cukrzycy polekowej na przykładzie cukrzycy posteroidowej 100 Wczesne rozpoznanie dzieci z podwyższonym ryzykiem hiperglikemii polekowej 102 Cukrzyca w przebiegu innych chorób – Agnieszka Szypowska 102 Wprowadzenie 102 Guzy wydzielające hormon wzrostu 102 Zespół Cushinga 102 Zespół policystycznych jajników (PCOS) 103 Nadczynność przytarczyc 103 Glukagonoma 103 Pierwotny hiperaldosteronizm 103 Guz chromochłonny 103 Guz wydzielający somatostatynę 104 Guz wydzielający wazoaktywny peptyd jelitowy (vasoactive intestinal peptide, VIP) 104 Zespoły niedoczynności wielogruczołowej (autoimmune polyendocrinopathy syndrome, APS) 104 Nadczynność tarczycy 104 Piśmiennictwo 104 Rozdział 7. Cele terapii cukrzycy – Anita Horodnicka -Józwa, Elżbieta Petriczko 109 Cele terapii 109 cechy wyrównania metabolicznego cukrzycy 111 Wartości docelowe glikemii i hemoglobiny glikowanej 111 Wartości docelowe gospodarki lipidowej 112 Wartości docelowe ciśnienia tętniczego 112 Wartości docelowe wskaźnika masy ciała (BMI) 113 Ocena dobrego rozwoju fizycznego i dojrzewania 113 Ocena jakości życia dzieci z cukrzycą 113 Piśmiennictwo 115 Rozdział 8. Farmakoterapia cukrzycy 117 rodzaje insulin – Halla Kamińska, Przemysława Jarosz -Chobot 117 Insulina niedługo działająca 118 prędko działające analogi insuliny 118 Insuliny o pośrednim czasie działania 119 Długo działające analogi insuliny 119 Insuliny biopodobne, czyli biosymilarne 120 Ultralente 120 Mieszanki insulinowe 120 Schematy i zasady insulinoterapii – Halla Kamińska, Przemysława Jarosz -Chobot 121 Wprowadzenie 121 Schematy insulinoterapii 121 Czynnościowa intensywna insulinoterapia 123 Metoda wielokorotnych wstrzyknięć 123 Obliczanie dawki insuliny 124 Schemat czynnościowej intensywnej insulinoterapii metodą wielokrotnych wstrzyknięć (baza–bolus) 126 Czynnościowa intensywna insulinoterapia: osobi ste pompy insulinowe – Agnieszka Szypowska, Przemysława Jarosz-Chobot, Małgorzata Myśliwiec 127 Zasady leczenia przy pomocy pompy insulinowej 128 Wskaźnik insulina/wymiennik 131 Kalkulator bolusa 131 Dawka korekcyjna insuliny 132 Inne leki stosowane w terapii cukrzycy typu 1 – Beata Mianowska 134 Piśmiennictwo 135 Rozdział 9. Żywienie w cukrzycy – Beata Sińska, Agnieszka Szypowska, Przemysława Jarosz -Chobot 137 Wprowadzenie 137 Węglowodany 139 Warzywa i owoce jako źródło węglowodanów 140 Tłuszcze 140 Izomery trans kwasów tłuszczowych nienasyconych 141 Białko 141 Zawartość białka w wybranych grupach produktów spożywczych 142 Sól kuchenna 142 Alkohol 142 Witaminy i mikroelementy 142 Piśmiennictwo 143 Rozdział 10. Sport w cukrzycy rodzaju 1 – Grażyna Deja, Andrzej Gawrecki 145 Wprowadzenie 145 Czynniki wpływające na glikemię w trakcie wysiłku fizycznego 146 Zalecenia praktyczne dla chorego na cukrzycę w trakcie aktywności fizycznej 148 Przeciwwskazania do użytkowania wysiłku fizycznego u osób z cukrzycą 149 Piśmiennictwo 150 Rozdział 11. Samokontrola w cukrzycy 151 Oznaczanie glikemii oraz związków ketonowych we krwi i w moczu – Agnieszka Zubkiewicz -Kucharska, Anna Noczyńska 151 Systemy ciągłego monitorowania glikemii – Andrzej Gawrecki, Agnieszka Szadkowska, Przemysława Jarosz -Chobot, Małgorzata Myśliwiec 153 Wprowadzenie 153 Zasady działania systemów ciągłego monitorowania glikemii 154 warianty systemów ciągłego monitorowania glikemii 154 Ocena leczenia cukrzycy przy pomocy CGM 157 Programowanie alarmów CGM 158 Edukacja pacjentów w zakresie CGM 158 Aspekty psychologiczne stosowania CGM 161 Korzyści ze wykorzystywania CGM 161 Pomiar glikemii metodą skanowania – Agnieszka Szadkowska, Andrzej Gawrecki, Przemysława Jarosz-Chobot, Małgorzata Myśliwiec 162 Zasada działania systemu FGM 162 Interpretacja wyników 163 Edukacja pacjentów w zakresie FGM 164 Korzyści kliniczne 164 Porównanie metod pomiaru glikemii – Agnieszka Szadkowska, Małgorzata Myśliwiec, Andrzej Gawrecki, Przemysława Jarosz-Chobot 165 Piśmiennictwo 166 Rozdział 12. Zasady terapii w poszczególnych typach cukrzycy 169 Cukrzyca typu 1 – Agnieszka Szypowska, Lidia Groele, Przemyslawa Jarosz -Chobot 169 Leczenie cukrzycy rodzaju 2 u dzieci i młodzieży – Bogda Skowrońska, Agnieszka Szadkowska, Piotr Fichna 172 Wprowadzenie 172 Terapia początkowa cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży 173 Metformina 173 Leczenie insuliną 175 Inne leki wykorzystywane w leczeniu cukr zycy typu 2 175 Leczenie bariatryczne 176 Modyfikacja stylu życia 186 Monitorowanie leczenia 177 Czy cukrzyca typu 2 jest odwracalna? 178 Leczenie cukrzycy związanej z mukowiscydozą – Lucyna Lisowicz, Artur Mazur 179 Insulinoterapia 179 Leczenie żywieniowe 180 Cele i monitorowanie leczenia 180 Zasady terapii w innych typach cukrzycy – teraźniejszość i perspektywy w leczeniu cukrzyc monogenowych u dzieci – Agnieszka Zmysłowska, Wojciech Młynarski 180 Piśmiennictwo 1 Rozdział 13. Edukacja zdrowotna w cukrzycy – Agnieszka Szypowska, Anna Taczanowska 185 Rola edukacji 185 Metody edukacji 186 Problemy edukacji w różnych grupach chorych 186 Dokumentowanie problemów edukacji 187 Ocena sprawności edukacji 187 Międzynarodowe i krajowe wytyczne edukacji zdrowotnej w cukrzycy 187 Piśmiennictwo 190 Rozdział 14. Ostre zaburzenia metaboliczne w cukrzycy 191 Cukrzycowa kwasica ketonowa – Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak, Małgorzata Myśliwiec 191 Definicja 191 Epidemiologia 191 Patogeneza 192 Czynniki ryzyka CKK 192 Obraz kliniczny 193 Leczenie 194 Powikłania cukrzycowej kwasicy ketonowej 197 Stan hiperglikemiczno -hiperosmolarny – Joanna Nazim, Małgorzata Myśliwiec 199 Definicja 199 Epidemiologia 199 Patogeneza 199 Obraz kliniczny 200 Leczenie 200 Powikłania HHS 201 Hipoglikemia poinsulinowa – Beata Mianowska, Małgorzata Myśliwiec 202 Wprowadzenie 202 Fizjologia homeostazy glikemii i zaburzenia regulacji glikemii w cukrzycy rodzaju 1 203 Definicja i podział hipoglikemii 204 Przyczyny i objawy hipoglikemii 204 Leczenie i uniemożliwianie hipoglikemii 206 Piśmiennictwo 207 Rozdział 15. Zaburzenia lipidowe w cukrzycy – Agnieszka Brandt, Małgorzata Myśliwiec 211 Wprowadzenie 211 Badania przesiewowe w kierunku dyslipidemii u pacjentów z cukrzycą 213 Hipercholesterolemia 213 Hipertriglicerydemia 214 Otyłość i cukrzyca typu 2 215 Cukrzyca rodzaju 1 216 Leczenie zaburzeń lipidowych 217 Monitorowanie wydajności leczenia 219 Podsumowanie 220 Piśmiennictwo 220 Rozdział 16. Przewlekłe powikłania cukrzycy 221 Cukrzycowa choroba oczu – Katarzyna Zorena, Małgorzata Myśliwiec 221 Historia naturalna zmian na dnie oka w przebiegu cukrzycy 221 Klasyfikacja i diagnostyka i badanie przesiewowe w kierunku cukrzycowej choroby oczu 223 Czynniki ryzyka rozwoju i progresji retinopatii cukrzycowe 225 Leczenie retinopatii cukrzycowej 227 Makulopatia 228 Zaćma i jaskra u pacjentów z cukrzycą 228 Nefropatia cukrzycowa – Agnieszka Szadkowska, Joanna Nazim, Przemysława Jarosz -Chobot 230 Wprowadzenie 230 Definicja nefropatii cukrzycowej 231 Epidemiologia 232 Patogeneza 232 Diagnostyka 236 Monitorowanie 238 zapobieganie i leczenie 239 Choroby układu sercowo -naczyniowego w cukrzycy – diagnostyka i ocena ryzyka – Barbara Głowińska -Olszewska, Iwona Pietrzak 241 Epidemiologia 241 Patogeneza wczesnych zmian miażdżycowych 242 Czynniki ryzyka miażdżycy w cukrzycy. Możliwości prewencji i leczenie 244 Badania diagnostyczne 256 Neuropatia cukrzycowa – Barbara Głowińska -Olszewska 262 Definicja 262 Epidemiologia 263 Patogeneza 264 Podział 266 Neuropatia autonomiczna 268 Diagnostyka neuropatii 271 Leczenie 275 Podsumowanie 278 Zaburzenia ciśnienia tętniczego w cukrzycy – Iwona Pietrzak, Agnieszka Szadkowska, Małgorzata Myśliwiec 278 Wprowadzenie 278 Epidemiologia 278 Patogeneza 279 Konsekwencje nadciśnienia tętniczego 279 Pomiar nadciśnienia tętniczego i badania dopełniające 280 Leczenie 281 Inne przewlekłe powikłania 282 Zaburzenia rozwoju somatycznego – Mieczysław Szalecki, Marta Wysocka -Mincewicz 282 Zaburzenia dojrzewania – Marta Wysocka -Mincewicz, Mieczysław Szalecki 287 Zmiany skórne w cukrzycy – Grażyna Kamińska -Winciorek 294 Zmiany stawowe i kostne – Mieczysław Szalecki 304 Zmiany w jamie ustnej – Joanna Kunert 311 Piśmiennictwo 319 Rozdział 17. Choroby współwystępujące z cukrzycą rodzaju 1 327 Choroby tarczycy – Artur Bossowski, Hanna Borysewicz -Sańczyk 327 Wprowadzenie 327 Choroba Hashimoto 329 Choroba Gravesa–Basedowa 331 Zalecenia 333 Celiakia – Grażyna Deja, Małgorzata Myśliwiec 334 Definicja i patogeneza 334 Obraz kliniczny 335 Badania diagnostyczne 336 Leczenie i monitorowanie przebiegu choroby 337 Celiakia a cukrzyca rodzaju 1 338 Choroba Addisona – Artur Bossowski, Hanna Borysewicz -Sańczyk 340 Piśmiennictwo 343 Rozdział 18. Psychiatryczne i psychologiczne zaburzenia w cukrzycy 345 Opieka psychologiczna nad chorymi na cukrzycę – Beata Zduńczyk 345 Wprowadzenie 345 Zalecenia dotyczące opieki psychologicznej nad dziećmi z cukrzycą 346 Zaburzenia psychiczne – Agnieszka Butwicka, Tomasz Wolańczyk 348 Epidemiologia 348 Etiologia 348 Rozpoznanie 349 Powikłania 349 Piśmiennictwo 350 Rozdział 19. Progresywnanie w ostrych stanach infekcyjnych i w trakcie zabiegu operacyjnego u pacjenta z cukrzycą 351 Ostre stany infekcyjne – Anna Noczyńska 351 Zabieg operacyjny. Postępowanie w trakcie zabiegów operacyjnych u dzieci z cukrzycą – Iwona Pietrzak, Beata Mianowska 353 Wprowadzenie 353 Planowy zabieg operacyjny u chorych na cukrzycę typu 1 354 Pilny zabieg operacyjny u chorych na cukrzycę rodzaju 1 358 Zabieg operacyjny u chorych na cukrzycę rodzaju 2 i inne określone typy cukrzycy (np. Cukrzyce monogenowe, cukrzyca związana z mukowiscydozą) 359 Piśmiennictwo 359 Rozdział 20. Szczepienia u dzieci z cukrzycą rodzaju 1 – Anna Noczyńska, Agnieszka Zubkiewicz -Kucharska 361 Piśmiennictwo 363 Rozdział 21. Cukrzyca a ciąża 365 Ciąża powikłana cukrzycą – Katarzyna Cypryk, Monika Żurawska -Kliś 365 Wprowadzenie 365 Patofizjologia cukrzycy ciążowej 366 Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej 366 Wpływ hiperglikemii matczynej na rozwój płodu 367 Opieka przedkoncepcyjna w cukrzycy przedciążowej 369 Leczenie cukrzycy w okresie ciąży 373 Leczenie cukrzycy po porodzie 378 Podsumowanie 380 Antykoncepcja – Ewa Wender-Ożegowska 380 Piśmiennictwo 385 Rozdział 22. Dziecko matki z cukrzycą rodzaju 1 – Anna Noczyńska, Agnieszka Zubkiewicz -Kucharska 387 Piśmiennictwo 392 Rozdział 23. Świeże terapie w cukrzycy typu 1 393 Prewencja cukrzycy rodzaju 1 – Natalia Marek -Trzonkowska, Małgorzata Myśliwiec 393 Immunoterapia – Natalia Marek -Trzonkowska, Piotr Trzonkowski 397 Wprowadzenie 397 klasyczna immunosupresja 398 Terapia autoantygenami 398 Terapie biologiczne 399 Terapie komórkowe i przeszczepy szpiku 401 Przeszczepy trzustki i wysp trzustkowych – Karolina Gołąb, Piotr Trzonkowski, Piotr Witkowski 403 sztuczna trzustka – Tomasz Klupa, Agnieszka Szadkowska 406 Algorytmy sterujące dawkowaniem insuliny w technologicznej sztucznej trzustce 407 Etapy rozwoju sztucznej trzustki 408 Dotychczasowe doświadczenia kliniczne z wykorzystania technicznej nienaturalnej trzustki 409 Bezpieczeństwo sztucznej trzustki 410 Podsumowanie 411 Piśmiennictwo 412 Rozdział 24. Hiperglikemia w stanach nagłych – Joanna Nazim 415 Piśmiennictwo 418 Rozdział 25. Opieka diabetologiczna nad dzieckiem, młodzieżą i młodym dorosłym w Polsce 419 Ogólne zasady organizacji leczenia. Opieka nad dzieckiem z cukrzycą w specjalistycznej poradni i na oddziale diabetologicznym – Agnieszka Brandt, Małgorzata Szmigiero -Kawko, Małgorzata Myśliwiec 419 Wprowadzenie 419 Oddział diabetologiczny 420 Poradnia diabetologiczna 421 Opieka nad dzieckiem z cukrzycą w placówce oświatowo- -wychowawczej – Małgorzata Urbańska -Kosińska, Iwona Pietrzak 423 informacje ogólne i podstawy prawne 423 Zadania placówki opiekuńczo -wychowawczej wobec dziecka chorującego na cukrzycę typu 1 424 Przejście z diabetologicznej opieki pediatrycznej do opieki dla dorosłych – Małgorzata Myśliwiec, Małgorzata Szmigiero-Kawko 425 wybór zawodu – Andrzej Marcinkiewicz, Agnieszka Szypowska, Przemysława Jarosz-Chobot 428 Prawo jazdy – Andrzej Marcinkiewicz, Przemysława Jarosz-Chobot 429 Organizacje pacjentów i nieformalne grupy samopomocowe wspierające chorych na cukrzycę – Monika Zamarlik 431 Wprowadzenie 431 Działalność cukrzycowych organizacji pozarządowych 432 Portale internetowe i media społecznościowe jako nieformalne grupy wsparcia 437 Wybrane organizacje cukrzycowe 439 Wsparcie instytucji państwa oraz ulgi dla chorych na cukrzycę – Monika Zamarlik 442 Orzekanie o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności 442 Turnusy rehabilitacyjne 446 Ulgi w korzystaniu z komunikacji 448 Pomoc dla studentów z cukrzycą 449 Pomoc społeczna 453 Ulgi i odpisy podatkowe 454 Piśmiennictwo 456 Skorowidz 459