Uniwersytet śląski Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. "katomyomachia" teodora prodromosa jako tekst trzeciego stopnia (Uniwersytet Śląski)

Analiza wpływu Homera na literatury zróżnicowanych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do teraz są jednymi z najistotniej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są nieprzerwanie, od początku istnienia filologii jako nauki.

Homer byłniezaprzeczalnie najbardziej modnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby liczba zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich stopniach kształcenia, jednak tylko nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza.

Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała w głównej mierze pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli poprzez system nauczania „średniego" szczebla.

Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swojego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: dane o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia" i przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej.

Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym poprzez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia.

Analiza prowadzi do próby ustalenia realnych przestrzeni konceptualnych, dla których dedykowany był tekst Prodromosa. Do studium załączone pozostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii i przypisywanych Prodromosowi Schede tou myos.