Querr a islam (Smak Słowa)

Dyskurs dotyczący ról płciowych w świecie islamu, choć rozbudowany i wszechobecny – zarówno w nauce, jak i w środkach masowego przekazu, a także w opinii publicznej – obejmuje niemal wyłącznie wzorzec heteroseksualny. Odnosi się zatem do kobiet i panów, którzy podejmują role społeczne wynikające z ich płci biologicznej. Płeć biologiczna w islamie determinuje tożsamość człowieka i jego role społeczne. Rodząc się jako kobieta lub pan, człowiek nabywa określone prawa i obowiązki. Na przykład kobieta dziedziczy połowę tego co dziedziczy mężczyzna, z kolei pan powinien utrzymywać kobietę.

Celem niniejszej publikacji jest przełamanie tego dyskursu. Siedemnastu autorów ukazuje nieheteronormatywny świat islamu. Lecz jego korzenie sięgają jeszcze czasów przedmuzułmańskich, to jednak dopiero w ostatnim dziesięcioleciu stał się obiecującym przedmiotem badań, co widać w stale powiększającej się zagranicznej literaturze przedmiotu. Badania dotyczą równocześnie teologii – a zatem tworzenia islamu gay-friendly (i szerzej LGBTQ-friendly), historycznych i współczesnych form nieheteronormatywności w społeczeństwach muzułmańskich, jak jeszcze rozważań teoretycznych na styku queer studies, teorii postkolonialnych i ponowoczesnych.

Perspektywa queer pozwala więc w nowy sposób spojrzeć na świat islamu – na jego dostatek, wyrażającą się w formach nieheteronormatywnych, elastyczność, uwidaczniającą się w ich częściowej instytucjonalizacji oraz funkcjonowanie między tradycją a nowoczesnością, między konwencjonalnymi formami nieheteronormatywnymi a współczesnym ruchem LGBTQ.

Poszerza zarazem perspektywę queer studies o pozaeuropejski świat z odmiennymi, niekiedy nieprzystającymi do zachodnich kategoriami płci i seksualności.

W świecie zachodnim niewiele wiemy o kulturze queer w ogóle, a muzułmańska seksualność nienormatywna jest wręcz nieznana, nieobecna, ba choćby samo prawdopodobieństwa jej istnienia spotyka się z niedowierzaniem. Należycie więc się stało, że książka dr Katarzyny Górak-Sosnowskiej powstała i ma szanse znaleźć się na naszym rynku wydawniczym, dostarcza bowiem niezwykle rzetelnych, wspartych dogłębną wiedzą naukową danych o muzułmańskich kulturach queer.

Z recenzji wydawniczej prof. Janusza Daneckiego

Książka proponuje spojrzenie na świat islamu z innej perspektywy, dotychczas słabo obecnej nie tylko w Polsce ale też w publikacjach zachodnich. Tym samym wpisuje się w kierunek próbujący przełamywać powszechnie obecne a destrukcyjne dla tego świata opinie kojarzące go w głównej mierze z nietolerancją i nieprzejednanym konserwatyzmem. Przedstawiając obfitość nieheteronormatywności świata islamu, tej z przeszłości i teraz, autorzy wychodzą poza ów dyskurs, starając się pokazać, w jaki sposób ludzie o nieheteronormatywnej płciowości i/lub seksualności radzą sobie w praktyce, jak funkcjonują, jak negocjują własną płc...