Leśmian międzynarodowy - relacje kontekstowe (Universitas)

W listopadzie 2015 Żaneta Nalewajk-Turecka otrzymała za książkę Leśmian międzynarodowy - relacje kontekstowe. Studia komparatystyczne Nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego (III stopnia).

Rozprawa dr Żanety Nalewajk poświęcona jest komparatystycznej lekturze dzieła Bolesława Leśmiana, co na pewno stanowi niezwykle widoczne dopełnienie dotychczasowych rozpoznań, ponieważ zarysowuje ona zarówno spory kontekst tej twórczości, jak i przyczynia się do usytuowania tego pisarstwa nie tylko w przestrzeni literatury rodzimej, lecz także w obszarze dwudziestowiecznego piśmiennictwa europejskiego. Przy okazji rozprawa ta prezentuje znaczenie analizy kontekstowej jako metody badawczej zezwalającej ignorować a nawet unieważniać utrwalone przeświadczenia dzielące literatury narodowe na te, które rozwijają się w „głównym nurcie” i te, które uznaje się za „peryferyjne”. Już choćby z tego względu pracę tę uznać należy za dzieło o wybitnych walorach innowacyjnych. (…) Rzecz dotyczy, oczywiście, nie tylko kwestii „umiędzynarodowienia” Leśmiana – ma także olbrzymie znaczenie dla badań podejmujących zagadnienia związane z wielokulturowością i wielojęzycznością całej przestrzeni literatury światowej. Zarazem jest to praca stawiająca przed badaczem wyjątkowo wysokie oczekiwania, którym autorka potrafiła sprostać w sposób imponujący, dokumentując swą godną podziwu erudycję oraz swobodę poruszania się w wielojęzycznej przestrzeni literackiej.

prof. Dr hab. Aleksander Wirpsza
Wydział Lingwistyki stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego

w przypadku książki Żanety Nalewajk mamy do czynienia z prawdziwą monografią komparatystyczną, z cennym, precyzyjnie przygotowanym opracowaniem, które do stale rozwijających się badań nad Leśmianem wnosi nowe, pokaźne elementy. Nieprzeciętnie napisana, w sposób konsekwentny i zdyscyplinowany ukazuje wybrane problemy komparatystyczne związane z twórczością Leśmiana. Wstępne rozważania w sposób jasny ukazują założenia metodologiczne rozprawy i mogą stanowić wzór czytelnego zaprezentowania wybranej metody badań i struktury książki. W kolejnych rozdziałach badaczka śledzi poszczególne przykłady międzynarodowych powiązań, na przykład filiacje literackie Poe – Baudelaire – Balmont – Leśmian. To jeden z najmocniej erudycyjnych fragmentów książki, wymagający kompetencji związanych z literaturą amerykańską, francuską, rosyjską i oczywiście polską. Kunszt interpretacyjny autorki i jej możliwości jako komparatystki ujawniają się niezwykle tam, gdzie bada ona jednocześnie zróżnicowane wątki nie marnując z oczu głównego bohatera rozprawy. Osobny krąg porównań buduje literatura rosyjska, ukazany zostaje więc Leśmian wobec Puszkina i Gogola, Jesienina i Gorodieckiego. (…). Rozprawa będzie stanowiła ważną i skomplikowaną do pominięcia pozycję jednocześnie dla badaczy Leśmiana, jak i dla zainteresowanych komparatystyką literacką.

prof. Dr hab. Anna Czabanowska-Wróbel