Obraz hannibala w literaturze antycznej (Uniwersytet Śląski)

Niniejsza praca jest próbą zbadania obrazu Hannibala istniejącego w literaturze antycznej. Obraz ten można podzielić na trzy podobrazy. Hannibal dla Rzymian jest zwykle Punijczykiem, następnie wrogiem i w dalszej kolejności wodzem.

Nacechowanie poszczególnych etapów postrzegania zmienia się od negatywnego po wręcz pozytywny. Hannibal jako Punijczyk opisany w rozdziale pierwszym "Hannibal Poenus" to obcy, spadkobierca Fenicjan, przeciwieństwo "charakterystycznego" Rzymianina, obdarzony zestawem cech kontrastujących z rzymskimi.

Ważne jest tu rozróżnienie między negatywnym terminem "Punijczyk", a całkiem neutralnym i w niektórych kontekstach wręcz pozytywnym "Kartagińczyk". Ten fragment obrazu Hannibala pozostał poddany największej typizacji i podatny był na wszelkie manipulacje.

Hannibal-wróg omówiony w rozdziale drugim "Hannibal hostis" to człowiek okrutny i budzący strach, niezwykle użytkowany jako retoryczne "exemplum". Podobraz wodza zanalizowany w rozdziale trzecim "Hannibal dux" bazuje zaś na roztropności, przemyślności i doświadczeniu, co niejednokrotnie stanowiło podstawę porównania z Hannibalem, pełniącego z zasady funkcję laudacyjną.

Owe porównania stanowią osobną kategorię, stwarzającą obraz Kartagińczyka, w ramach której można wskazać koncept "Hannibal Romanus" czy także "novus Hannibal", przedstawioną w rozdziale czwartym "Alter Hannibal".

Obraz Hannibala różni się w zależności od rodzaju literatury – poezja posługiwała się swobodniej aniżeli historiografia osobą Kartagińczyka –, a także czasu powstania. U schyłku republiki akcentowano podobraz wroga, w czasach Augusta Punijczyka, a w epoce cesarstwa wodza.

Praca adresowana jest do osób zainteresowanych historią i literaturą starożytną – filologów konwencjonalnych i historyków starożytności.