Król i korona cierniowa. kult relikwii we francji kapetyngów (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Tytuł Król i Korona Cierniowa. Kult relikwii we Francji Kapetyngów Autor Jerzy Pysiak Język polski Wydawnictwo Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego ISBN 978-83-235-1038-3 linia Aquila volans Rok wydania 2012 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 472 Format pdf Spis treści Wstęp 13 Część I. Prehistoria translacji Korony Cierniowej do Francji: Saint-Denis i karolińska legenda translacji Korony Cierniowej 21 Rozdział I. Teksty założycielskie przekazu o translacji Korony Cierniowej z Konstantynopola do królestwa Franków 22 1. Descriptio qualiter Karolus Magnus Clavum et Coronam a Constantinopoli Aquisgrani detulerit qualiterque Karolus Calvus hæc ad Sanctum Dionysium retulerit 22 Treść i próby datacji Descriptio 23 2. Źródła wiedzy o wyprawie Karola obszernego do Ziemi Świętej 35 Kronika Benedykta z Sant’Andrea del Monte Soratte 38 Relikwie z Charroux i Reichenau 41 Liber de constitutione Karrofensis cenobii 42 Libellus de translatione sanguinis Domini z opactwa Reichenau 45 3. Czy narracje z Charroux, Monte Soratte i Reichenau mówią o genezie kultu relikwii pasyjnych w opactwie Saint-Denis? 47 Rozdział II. Recepcja Descriptio qualiter do czasów panowania Ludwika Świętego – Iter Hierosolimitanum Karoli Magni 61 1. Hagiografia cesarska: De sanctitate Karoli Magni 65 2. Literatura wernakularna: chansons de geste i proza historyczna w XII i XIII wieku 68 Pèlerinage de Charlemagne 68 Fierabras 74 Karlamagnús saga 75 Kroniki i gesta 78 Gesta episcoporum Mettensium 78 Helinand z Froidmont i Wincenty z Beauvais 79 Kronika Pseudo-Turpina. Historia Karoli Magni et Rotholandi 82 Descriptio-Turpin Piotra z Beauvais: Korona Cierniowa i cudowne uzdrowienie skrofułów podczas pierwszego Indictum w Akwizgranie 85 chronique des rois de France Anonima z Béthune 88 Gui de Bazoches i Alberyk z Trois-Fontaines 90 bronique rimée Filipa Mouskèsa 95 obfite kroniki Francji Primata z Saint-Denis 97 3. Recepcja Descriptio qualiter w ikonografii świątyń kapetyńskich 100 Witraże w Saint-Denis i w Chartres 100 Epitafium nagrobne Karola Łysego w Saint-Denis 105 Rozdział III. Podsumowanie 106 1. Treści ideowe mitu historycznego o wyprawie Karola obfitego do Jerozolimy i Konstantynopola od XI do pierwszej połowy XIII wieku 106 2. Translacja relikwii Korony Cierniowej do Królestwa Franków i cudowne uzdrawianie skrofułów 112 Część II. Polityka Kapetyngów wobec relikwii, X–XIII wiek 119 Rozdział I. Królowie Franków i relikwie we wczesnym przeciętniewieczu: Merowingowie i Karolingowie. Dziedzictwo karolińskiej polityki kultu relikwii w Cesarstwie epoki ottońskiej i salickiej 120 1. Uwagi wstępne: dziedzictwo Konstantyna 120 2. Kult relikwii za panowania Merowingów i pierwszych Karolingów 125 3. Karol Łysy i kult relikwii 131 4. Dziedzictwo karolińskiego kultu relikwii w Cesarstwie ottońskim i salickim 136 Rozdział II. Uczestnictwo pierwszych Kapetyngów w kulcie relikwii (X–XI wiek) 144 1. Kapetyngowie i proroctwo świętego Walerego 144 2. Kult relikwii za panowania Roberta Pobożnego 148 3. Filip I, całun Chrystusa z Compiègne i inne translacje za jego panowania 161 Rozdział III. Odnowienie królewskiego kultu relikwii we Francji w XII wieku. Kult świętych i relikwii za panowania Ludwika VI, Ludwika VII i Filipa Augusta 166 1. Ostensio relikwii Korony Cierniowej i gwoździa z Krzyża Świętego w Saint-Denis 166 2. Uczestnictwo królów w translacjach albo autentyfikacjach relikwii za panowania Ludwika VI i Ludwika VII (1108–1180) 168 3. Wystawienie na widok publiczny relikwii świętego Dionizego w opactwie Saint-Denis w XII wieku 176 4. Cudowne uzdrowienia królów w XII i XIII wieku dzięki relikwiom świętego Dionizego i Korony Cierniowej 196 5. Translacja relikwii świętego Dionizego w Saint-Denis w 1144 roku 204 6. Kapetyński kult relikwii w opactwie Saint-Denis w XII wieku jako modelowy punkt odniesienia dla króla Anglii i cesarza? 214 7. Monarchia kapetyńska wobec kultu relikwii Korony Cierniowej i kultu relikwii świętego Dionizego w źródłach hagiograficznych: żywoty świętego Dionizego 224 8. Znaczenie kultu relikwii Męki Pańskiej z Saint-Denis od początku XII wieku do pierwszych lat panowania Ludwika Świętego 237 Święta Korona z Saint-Denis 237 Filip August i kult relikwii 248 Część III. Ludwik Święty i kult relikwii 251 Rozdział I. Translacja relikwii Korony Cierniowej i innych relikwii Męki Pańskiej do Paryża w latach 1239–1242. Próba rekonstrukcji i jej sens ideowy 254 1. Źródła 255 Źródła hagiograficzne 255 De susceptione Corone Domini arcybiskupa Gautiera Cornuta (1240) 255 Gérard de Saint-Quentin, Translatio Sancte Corone Domini Ihesu Christi (po 1248) 257 Inne źródła hagiograficzne (do końca XIII wieku) 258 Kroniki (do połowy XIV wieku) 262 Kroniki francuskie 262 Kroniki obce 265 Inne źródła 267 2. Kontekst historyczny translacji 267 Translacja z 1239 roku w świetle źródeł hagiograficznych 267 Okoliczności translacji z 1239 roku w świetle kronik francuskich i obcych 273 3. Rekonstrukcja translacji Korony Cierniowej w sierpniu 1239 roku 283 4. Translacje relikwii pasyjnych do Paryża w latach 1241–1242. Próba rekonstrukcji 293 5. Święto Korony Cierniowej i inne święta ku czci relikwii pasyjnych sprowadzonych przez Ludwika IX 302 Rozdział II. Znaczenie translacji Korony Cierniowej i relikwii pasyjnych i ich kultu dla ideologii władzy Ludwika IX i monarchii Kapetyngów 309 1. Źródła narracyjne 309 2. Korona Cierniowa jako Święta Korona oraz titulus Imperii 318 3. Wybrane źródła liturgiczne 326 4. Ludwik Święty i inne translacje relikwii we Francji za jego panowania 345 Zakończenie. Translacja i kult Korony Cierniowej za panowania Ludwika Świętego na tle kultu relikwii za panowania Kapetyngów 355 1. Ludwik Święty – rex imago Christi 356 2. Ludwik Święty jako nowy Karol duży 359 3. Sainte-Chapelle w czasach Ludwika Świętego 367 4. Translatio Imperii czy translacja Jerozolimy? 370 5. Monarchia kapetyńska wobec kultu relikwii do XIII wieku 372 Bibliografia 384 Summary 449 Spis ilustracji 454 Indeks cytowanych w tekście ważniejszych źródeł anonimowych 456 Indeks osób 458 Indeks geograficzny 469