Farmakologia (Wydawnictwo Lekarskie PZWL)

Tytuł Farmakologia Autor Grażyna Rajtar-Cynke Język polski Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-200-4948-0 Rok wydania 2014 Warszawa Wydanie 3 ilość stron 524 Format mobi, epub Spis treści Przedmowa 7 1. Podstawy farmakologii ogólnej – Elżbieta Nowakowska 17 1.1. Lek 17 1.1.1. Pochodzenie leku, nazewnictwo 17 1.1.2. Postacie leków 18 1.1.3. Dawki leków i dawkowanie 18 1.1.4. Sposoby wprowadzania leków do organizmu 20 1.1.5.Źródła danych o lekach 21 1.1.6. Podstawowe dane o sposobie zapisywania leków 21 1.2. Podstawy farmakokinetyki 25 1.2.1. Podstawowe pojęcia farmakokinetyczne 29 1.3. Podstawy farmakodynamiki 31 1.3.1. Działanie leków 31 1.3.2. Mechanizmy działania leków 33 1.3.3. Interakcje leków 35 1.4. Podstawy farmakoekonomiki 38 2. Leki wpływające na układ autonomiczny, nerwy obwodowe i mięśnie 41 2.1. Leki wpływające na układ przywspółczulny – Róża Julia Wiśniewska, Konstanty Wiśniewski 43 2.1.1. Leki pobudzające czynność układu przywspółczulnego (leki cholinomimetyczne) 44 2.1.2. Leki hamujące czynność układu przywspółczulnego (cholinolityki, parasympatykolityki) 47 2.2. Leki wpływające na układ współczulny – Róża Julia Wiśniewska, Konstanty Wiśniewski 50 2.2.1. Leki pobudzające układ adrenergiczny (sympatykomimetyki) 52 2.2.2. Leki hamujące czynność układu współczulnego 58 2.3. Leki wpływające na zwoje układu autonomicznego – Róża Julia Wiśniewska, Konstanty Wiśniewski 62 2.3.1. Leki porażające zwoje (ganglioplegica) 63 2.4. Leki wpływające na zakończenia ruchowe – Maria Sieklucka-Dziuba, Jacek Dziuba 64 2.4.1. Leki porażające zakończenia ruchowe (zwiotczające) 64 2.4.2. Leki pobudzające zakończenia ruchowe 66 2.5. Leki znieczulające miejscowo – Waldemar A. Turski 67 2.6. Leki spazmolityczne – Waldemar A. Turski 72 2.6.1. Leki miolityczne – pochodne izochinolinowe 73 2.6.2. Leki cholinolityczne o silnym działaniu miolitycznym 74 2.6.3. Inne leki 75 2.6.4. Leki pochodzenia roślinnego o działaniu spazmolitycznym 75 3. Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy – Maria Sieklucka-Dziuba, Jacek Dziuba 76 3.1. Leki znieczulenia ogólnego 76 3.1.1. Premedykacja farmakologiczna 76 3.1.2. Wziewne środki znieczulenia ogólnego 77 3.1.3. Dożylne Środki znieczulenia ogólnego 80 3.2. Leki przeciwbólowe – Leszek Szadujkis-Szadurski, Katarzyna Szadujkis-Szadurska 82 3.2.1. Opioidowe leki przeciwbólowe 84 3.2.2. Nieopioidowe leki przeciwbólowe 94 3.3. Leki psychotropowe 99 3.3.1. Leki przeciwlękowe (anksjolityczne) – Grazyna Ossowska, Izabela Zakrocka 99 3.3.2. Leki neuroleptyczne – Grażyna Ossowska, Magdalena Idziak 107 3.3.3. Leki przeciwdepresyjne – Grażyna Ossowska, Izabela Zakrocka 117 3.4. Leki nasenne i uspokajające – Grażyna Ossowska, Magdalena Idziak 126 3.4.1. Barbiturany 127 3.4.2. Pochodne benzodiazepiny 128 3.4.3. Nowe leki nasenne 129 3.4.4. Inne leki nasenne 129 3.4.5. Leki uspokajające roślinne i sole bromu 131 3.5. Leki przeciwpadaczkowe – Stanisław J. Czuczwar 132 3.5.1. Charakterystyka padaczki 132 3.5.2. Leki przeciwpadaczkowe 135 3.5.3. Zasady używania leków przeciwpadaczkowych 143 3.5.4. Leki wykorzystywane w leczeniu stanu padaczkowego 144 3.6. Leki wykorzystywane w chorobach neurodegeneracyjnych – Stanisław J. Czuczwar 145 3.6.1. Leki używane w chorobie Parkinsona 145 3.6.2. Leki wykorzystywane w innych schorzeniach neurodegeneracyjnych 147 3.7. Leki cucące – Stanisław J. Czuczwar 147 4. Zależności lekowe i narkomanie – Grażyna Rajtar-Cynke 149 4.1. Leki wywołujące uzależnienia 154 4.1.1. Narkotyczne leki przeciwbólowe 154 4.1.2. Leki nasenne 155 4.1.3. Kokaina 156 4.1.4. Inne leki o właściwościach uzależniających 156 4.2. Inne substancje o działaniu uzalezniającym 157 4.2.1. Związki o działaniu halucynogennym 157 4.2.2. Amfetaminy i inne związki o działaniu pobudzającym 157 4.2.3. Pochodne kannabinolu 158 4.2.4. Środki wykorzystywane drogą wziewną 159 4.3. Używki wywołujące uzależnienia 160 4.3.1. Alkohol etylowy 160 4.3.2. Nikotyna 163 5. Związki endogenne i leki wpływające na procesy regulacyjne organizmu 166 5.1. Hormony – Piotr Tutka, Maria Kozicka 166 5.1.1. Hormony podwzgórza – Piotr Tutka 167 5.1.2. Hormony przysadki mózgowej – Piotr Tutka 169 5.1.3. Hormony tarczycy. Leki przeciwtarczycowe. Związki jodu – Piotr Tutka 176 5.1.4. Hormony kory nadnerczy – Piotr Tutka 180 5.1.5. Hormony i leki wpływające na gospodarkę weglowodanową – Piotr Tutka 186 5.1.6. Hormony i inne czynniki wpływające na gospodarkę wapniowo-fosforanową – Piotr Tutka 193 5.1.7. Hormony płciowe – Maria Kozicka 196 5.1.8. Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) – Maria Kozicka 207 5.1.9. Doustne Środki antykoncepcyjne – Maria Kozicka 208 5.2. Witaminy i pierwiastki drobne – Zdzisław M. Kleinrok, Grażyna Rajtar-Cynke 211 5.2.1. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 212 5.2.2. Witaminy rozpuszczalne w wodzie 216 5.2.3. Preparaty wielowitaminowe 223 5.2.4. Pierwiastki drobne 223 5.3. Autakoidy – Maria Rutkowska 225 5.3.1. Histamina i leki przeciwhistaminowe 225 5.3.2. Prostanoidy, leukotrieny 234 5.3.3. Tlenek azotu 236 5.3.4. Serotonina 237 5.3.5. Angiotensyna 238 5.4. Leki przeciwzapalne – Leszek Szadujkis-Szadurski, Katarzyna Szadujkis-Szadurska 240 5.4.1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne 240 5.4.2. Inne leki użytkowane w reumatoidalnym zapaleniu stawów 251 5.4.3. Leki stosowane w leczeniu dny 257 5.5. Leki moczopędne – Bogusław Czerny 259 5.5.1. Tiazydy i leki tiazydopodobne 260 5.5.2. Diuretyki pętlowe 261 5.5.3. Leki moczopędne oszczędzające potas 261 5.5.4. Inne leki 263 6. Leki używane w chorobach układu krążenia 264 6.1. Leki stosowane w niewydolności serca – Jerzy Wójcicki 264 6.1.1. Glikozydy nasercowe 264 6.1.2. Leki rozszerzające naczynia krwionośne 270 6.1.3. Leki moczopędne w niewydolności krążenia 271 6.1.4. Inne leki zwiększające kurczliwość serca 272 6.1.5. Leki β-adrenolityczne w niewydolności krążenia 273 6.1.6. Uwagi na temat leczenia niewydolności serca 273 6.2. Leki wykorzystywane w zaburzeniach rytmu serca – Bogusław Czerny, Jerzy Wójcicki 274 6.2.1. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu wynikających ze zwiększonego automatyzmu serca 275 6.2.2. Leki ułatwiające przewodzenie w układzie bodźcoprzewodzącym 279 6.3. Leki używane w nadciśnieniu tętniczym – Bogusław Czerny 280 6.3.1. Leki moczopędne 281 6.3.2. Leki β-adrenolityczne 282 6.3.3. Leki blokujące kanały wapniowe 282 6.3.4. Inhibitory konwertazy angiotensyny I i antagoniści receptora angiotensynowego AT1 283 6.3.5. Leki hipotensyjne działające na osrodkowy układ nerwowy 284 6.3.6. Leki α1-adrenolityczne 285 6.3.7. Leki rozkurczające mięśnie gładkie naczyń krwionośnych 285 6.3.8. Inhibitory reniny 286 6.4. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca – Jerzy Wójcicki 286 6.4.1. Azotyny i azotany 287 6.4.2. Syndoiminy 290 6.4.3. Leki β-adrenolityczne 290 6.4.4. Leki blokujące kanały wapniowe 294 6.5. Ogólne zasady postępowania farmakologicznego w zawale mięśnia sercowego – Jerzy Wójcicki 297 6.6. Leki użytkowane we wstrząsie – Jerzy Wójcicki 299 6.7. Farmakoterapia miażdżycy – Bogusław Czerny 301 6.7.1. Statyny (inhibitory reduktazy hydroksymetylokoenzymu A) 302 6.7.2. Żywice jonowymienne 302 6.7.3. Pochodne kwasu fibrynowego (fibraty) 303 6.7.4. Kwas nikotynowy 304 6.7.5. Inne leki obnizające stężenie lipidów 304 7. Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego 305 7.1. Krew i preparaty krwiopochodne – Jolanta Parada-Turska, Piotr Paluszkiewicz 305 7.1.1. Krew pełna 305 7.1.2. Elementy krwi i produkty krwiopochodne 305 7.1.3. Środki krwiozastępcze 312 7.2. Leki wpływające na czynność krwiotwórczą szpiku – Jolanta Parada-Turska, Piotr Paluszkiewicz? 314 7.2.1. Cytokiny krwiotwórcze (hematopoetyny) 314 7.2.2. Interferony 318 7.2.3. Leki wykorzystywane w niedokrwistościach 319 7.3. Leki wpływające na krzepnięcie krwi – Grażyna Rajtar-Cynke 322 7.3.1. Leki stosowane w terapii chorób zakrzepowo-zatorowych 326 7.3.2. Leki stosowane w leczeniu skaz krwotocznych 334 8. Leki używane w chorobach układu oddechowego Bożena Tarchalska-Kryńska 339 8.1. Leki wykrztuśne i sekretolityczne 339 8.1.1. Leki wykrztuśne 340 8.1.2. Leki sekretolityczne 343 8.2. Leki przeciwkaszlowe 346 8.2.1. Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym 347 8.2.2. Leki przeciwkaszlowe o działaniu obwodowym 348 8.3. Leki przeciwastmatyczne 349 8.3.1. Leki rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli 349 8.3.2. Leki uniemożliwiające reakcji alergicznej i hamujące alergiczne zapalenie 355 8.3.3. Leczenie biologiczne w astmie 359 8.3.4. Inne leki wspomagające leczenie stanów skurczowych oskrzeli 359 8.3.5. Postępowanie w utrzymującym się ostrym/ciężkim napadzie duszności i w stanie astmatycznym 360 8.4. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) 360 9. Leki stosowane w chorobach układu pokarmowego – Maria Rutkowska362 9.1. Leki używane w zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego 362 9.1.1. Leki przeciwbiegunkowe 362 9.1.2. Leki przeczyszczające 366 9.2. Leki wpływające na funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego 369 9.2.1. Leki pobudzające wydzielanie żołądkowe 370 9.2.2. Leki hamujące wydzielanie żołądkowe 371 9.2.3. Leki wzmacniające barierę śluzówkową 375 9.2.4. Leki zobojętniające kwas solny (antacida) 378 9.2.5. Leki żółciotwórcze i żółciopędne 379 9.3. Leczenie zakażeń Helicobacter pylori 381 9.4. Leki przeciwwymiotne 382 9.4.1. Metoklopramid 382 9.4.2. Neuroleptyki 383 9.4.3. Leki cholinolityczne 383 9.4.4. Antagoniści receptora H1 383 9.4.5. Antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3 384 9.4.6. Kannabinoidy 385 9.4.7. Antagoniści receptora NK1 385 10. Leki używane w zakażeniach bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych i pasożytniczych 386 10.1. Antybiotyki – Lilia Grodzińska, Aleksandra Goszcz 386 10.1.1. Antybiotyki β-laktamowe 388 10.1.2. Makrolidy 396 10.1.3. Linkozamidy 398 10.1.4. Antybiotyki aminoglikozydowe 399 10.1.5. Tetracykliny 401 10.1.6. Inne antybiotyki 402 10.2. Syntetyczne leki chemioterapeutyczne – Lilia Grodzińska, Aleksandra Goszcz 406 10.2.1. Sulfonamidy 406 10.2.2. Pochodne nitrofuranu 409 10.2.3. Pochodne nitroimidazolu 410 10.2.4. Chinolony przeciwbakteryjne 411 10.3. Leki przeciwgrzybicze – Grażyna Rajtar-Cynke 414 10.3.1. Antybiotyki przeciwgrzybicze 415 10.3.2. Syntetyczne leki przeciwgrzybicze 417 10.4. Leki używane w leczeniu gruźlicy – Grazyna Rajtar-Cynke 421 10.4.1. Podstawowe leki przeciwgruźlicze 422 10.4.2. Leki przeciwgruźlicze drugiego wyboru 424 10.5. Leki przeciwwirusowe – Grażyna Rajtar-Cynke 425 10.5.1. Analogi nukleozydowe inhibitory polimerazy wirusowego DNA 427 10.5.2. Leki przeciwwirusowe o innych mechanizmach działania 428 10.5.3. Leki używane w leczeniu zakażenia wirusem niedoboru immunologicznego u ludzi (HIV) 430 10.6. Leki przeciwpierwotniakowe – Maria Kozicka 435 10.6.1. Leki używane w zimnicy 435 10.6.2. Leki używane w pełzakowicy i giardiozie (lambliozie) 438 10.6.3. Leki użytkowane w rzęsistkowicy 439 10.6.4. Leki używane w toksoplazmozie 439 10.6.5. Leki wykorzystywane w pneumocystozie 440 10.7. Leki używane w zakażeniach robakami i stawonogami – Maria Kozicka 441 10.7.1. Leki stosowane w zakażeniach robakami obłymi 442 10.7.2. Leki użytkowane w zakażeniach robakami płaskimi 442 10.8. Środki o działaniu odkażającym i antyseptycznym – Maria Kozicka 445 10.8.1. Kwasy 445 10.8.2. Substancje uwalniające tlen atomowy 446 10.8.3. Jod i jodofory 446 10.8.4. Alkohole 447 10.8.5. Barwniki 447 10.8.6. Sole metali ciężkich 447 10.8.7. Pochodne biguanidu i amidyny 448 10.8.8. Inne 448 11. Immunofarmakologia – Tomasz Kubiatowski, Grażyna Rajtar-Cynke 449 11.1. Leki immunostymulujące 451 11.2. Leki immunosupresyjne 454 12. Chemioterapia nowotworów – Tomasz Kubiatowski 457 12.1. Podstawowe założenia chemioterapii 458 12.2. Podział leków przeciwnowotworowych 462 12.2.1. Leki alkilujące 462 12.2.2. Antymetabolity 464 12.2.3. Leki zaburzające strukturę i funkcji wrzeciona kariokinetycznego 466 12.2.4. Inhibitory topoizomerazy 467 12.2.5. Antracykliny 467 12.2.6. Inne 468 12.3. Rola hormonoterapii w leczeniu chorób nowotworowych 469 12.4. Rola terapii celowanych w leczeniu chorób nowotworowych 470 13. Środki cieniujące i radiofarmaceutyki – Zdzisław M. Kleinrok, Mariusz Świąder 472 13.1. Środki cieniujące wykorzystywane w badaniach promieniami Roentgena 472 13.1.1. Środki cieniujące niezawierające jodu 473 13.1.2. Środki cieniujące zawierające jod 473 13.2. Środki cieniujące wykorzystywane w badaniach ultrasonograficznych (USG) 475 13.3. Środki cieniujące użytkowane w badaniach jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR) 476 13.4. Radiofarmaceutyki 477 13.5. Wpływ Środków cieniujących na wyniki badań laboratoryjnych oraz ich interakcje z lekami 477 13.6. Działania niepożądane i toksyczne środków cieniujących 478 14. Wpływ leków na płód. Leki a karmienie piersią – Krystyna Kmieciak-Kołada 479 14.1. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych i grzybiczych w położnictwie 481 14.2. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne 485 14.3. Leki psychotropowe 486 14.4. Pochodne kwasu barbiturowego 487 14.5. Leki użytkowane w chorobach układu krążenia 487 14.6. Witaminy a ciąża 488 14.7. Leczenie wybranych chorób w okresie ciąży 489 14.7.1. Powikłania zakrzepowo-zatorowe 489 14.7.2. Cukrzyca 489 14.7.3. Schorzenia tarczycy 490 14.7.4. Padaczka 490 14.7.5. Zakażenie HIV a ciąża 491 14.8. Leki a karmienie piersią 491 14.9. Leki tłumiące laktację 495 14.10. Fitoterapia w okresie ciąży 496 14.11. Aromaterapia w okresie ciąży 498 15. Leki użytkowane w położnictwie – Krystyna Kmieciak-Kołada, Ireneusz Kołada499 15.1. Leki wykorzystywane w okresie okołoporodowym 499 15.1.1. Leki pobudzające czynność skurczową macicy 499 15.2. Analgezja porodu 500 15.2.1. Leki uspokajające 500 15.2.2. Opioidowe leki przeciwbólowe 501 15.2.3. Dożylne Środki znieczulenia ogólnego 501 15.2.4. Środki zwiotczające 502 15.2.5. Środki znieczulające miejscowo 502 15.3. Nowoczesnanie w przypadku krwotoku położniczego 503 15.4. Leki użytkowane w rzucawce 504 15.5. Leki wykorzystywane w porodzie przedwczesnym zagrażającym 505 15.5.1. Leki tokolityczne 505 Skorowidz 509