Problemy zrównoważonego rozwoju w unii europejskiej (Ireneusz Miciuła)

Przedstawiona monografia stanowi efekt szczególnego zainteresowania i intensywnie prowadzonych prac badawczych kilkunastu autorów z różnych ośrodków akademickich. Różni ich sporo, jednak skupiają się oni na widocznych kwestiach, dotyczących problemów zrównoważonego rozwoju w krajach Unii Europejskiej.

Wyraża się to dokonaniem pogłębionych analiz w rozmiarze teoretycznym, a także empirycznym, uwzględniającym nie tylko ujęcia w przeszłych okresach, ale też odnoszących się do teraźniejszości i przyszłości. Zawarte są tu wątki stanowczo ważne w ramach szeroko rozumianego rozwoju z punktu widzenia sektora publicznego, jak i prywatnego.

Akcentowane są typowo te kwestie, które posiadają ścisły związek z poprawnym funkcjonowaniem systemu społeczno-gospodarczego w Unii Europejskiej. Autorzy wykazują, iż prowadzenie właściwych działań, które zapewnią korzystne funkcjonowanie systemu społeczno-gospodarczego sprowadza się do dokonywania wyboru właściwych narzędzi.

Tylko w ten sposób osiągalne jest zbliżanie się do osiągnięcia długoterminowych celów, mieszczących się w tych obszarach zainteresowań, które są bardzo ważne z co najmniej kilku punktów widzenia. W ten sposób bardziej skupiono się na jednostkowych problemach wynikających ze szczególnej pozycji Polski w relacjach z innymi krajami Unii Europejskiej, uwydatniając zagadnienia silnych powiązań i dynamicznych oddziaływań.

Dlatego także zwrócenie uwagi na inne problemy stało się ważne, gdyż z czasem aspekt kryzysu gospodarczego stał się mniej akcentowany. Obecne trudności, które ograniczają działania sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi, posiadają swe źródło w coraz obszerniejszych dysproporcjach rozwojowych.

Jeśli utrzymują się one zbyt długo w jednych obszarach, to z czasem zaczynają być widoczne w innych, ponieważ zróżnicowane siły polityczne, gospodarcze i społeczne zbyt albo zbyt wolno dążą do wprowadzenia stosownych przystosowań.

Ważne jest by w nadchodzących latach, charakteryzujących się nasileniem wpływów zewnętrznych, mechanizm integracji europejskiej był czynnikiem prawidłowym dla stabilnego wzrostu bez pogłębiania ciągle tych samych problemów.

Dlatego też ciągle jaskrawym zjawiskiem jest tzw. Europa wielu prędkości, dotycząca trudności w zmniejszeniu dystansu cywilizacyjnego w rozmaitych strukturach międzynarodowych i krajowych w sferze społecznej i gospodarczej (w wymiarze makroekonomicznym i mikroekonomicznym).

Istniejące dysproporcje nie poddają się oddziaływaniom wywodzącym się wyłącznie ze strony władz centralnych, dlatego także w poszczególnych rozdziałach wyszczególniono obszary, w który jest miejsce dla działań ze strony niższego szczebla i to nie tylko dla organów samorządu.

Ważnym wkładem niniejszej monografii jest to, że nie stanowi on wąsko rozumianego ujęcia gospodarczego. W rzeczywistości, którą stworzył kryzys finansowy, są to kwestie szczególnego znaczenia. Dlatego także autorzy starają się wykazać, iż w wielu obszarach pozafinansowych niezbędne jest prowadzenie stałych działań, które uzupełniają politykę społeczno-gospodarczą.

Chodzi o progresywnanie, gwarantujące wypełnienie tych sfer, w których wolny rynek nie wywołuje oczekiwanych efektów, a choćby może przyczyniać się do spotęgowania negatywnych skutków. Wartością dodaną zaprezentowanych opracowań jest też podkreślenie zwiększonej roli państwa w reakcji na słabości wolnego rynku w przywracaniu równowagi i na dyskryminowaniu tych podmiotów, które słabiej radziły sobie w dotychczasowych warunkach.

Poszczególne rozdziały ściśle nawiązują do takich kwestii, jak pomoc publiczna, endogeniczne czynniki rozwoju, a także polityka klimatyczno – energetyczna. Wiadomo, iż trudności dotyczące jednostajnych dostaw energii będą coraz częściej dotykały gospodarki w rozmiarze makro- i mikroekonomicznym.

Według autorów, to właśnie dlatego rośnie znaczenie szeroko rozumianego bezpieczeństwa i zarządzania w warunkach, w których żadne rozwiązanie nie może być uznane za wystarczająco prawidłowe. Cennym uzupełnieniem dostosowanej problematyki jest z studium przypadku zarządzania w ujęciu regionalnym.

W ten sposób dobór problematyki stanowi także nawiązanie do przyszłych problemów społeczno-gospodarczych. Jako redaktor niniejszej monografii mam nadzieję, iż czytelnicy znajdą w niej dla siebie tak przedstawione problemy i ich analizy, by zyskać motywację do rozwijania i pogłębiania zainteresowań wyrażonych przez autorów zamieszczonych w niej rozdziałów.

Dr Jarosław Czaja