Łączenie solidaryzmu z wolnością w ubezpieczeniach społecznych - Christoph Sowada (SCHOLAR)

Tytuł Łączenie solidaryzmu z wolnością w ubezpieczeniach społecznych Autor Christoph Sowada Język polski Wydawnictwo Scholar ISBN 978-83-7383-662-4 Rok wydania 2013 ilość stron 426 Format pdf Spis treści Wprowadzenie 11
Część pierwsza
Rozdział I
Normatywne i metodologiczne założenia koncepcji SMSM 23
1.1. Społeczna gospodarka
rynkowa 24
1.2. Racjonalność homo oeconomicus i metodologiczny indywidualizm 28
1.3. Struktura nadrzędnych celów społeczeństwa otwartego 32
1.3.1. Pokój 33
1.3.2. Wolność 34
1.3.3. Sprawiedliwość 36
1.3.4. Dobrobyt 42
1.4. Cele pośrednie wykonywane przez system finansowego zabezpieczenia
opieki zdrowotnej 42
1.4.1. Ergonomiczny cel zdrowotny – zabezpieczenie finansowe
świadczeń w momencie wystąpienia potrzeby zdrowotnej 43
1.4.1.1. Indywidualny wymiar celu zdrowotnego 44
1.4.1.2. Społeczny wymiar celu zdrowotnego 46
1.4.2. Praktyczny cel bezpieczeństwa – zabezpieczenie finansowe
potencjalnie koniecznych świadczeń 52
1.4.2.1. Indywidualny wymiar celu bezpieczeństwa 52
1.4.2.2. Społeczny wymiar celu bezpieczeństwa 53
1.4.3. Produktywna alokacja i kapitał społeczny 54
1.5. Harmonia/balans celów 57
Rozdział II
Podstawowe instrumenty realizacji celów 62
2.1. Instrumenty realizacji celów w modelu społeczeństwa otwartego 63
2.2. Rynek 66
2.2.1. Znaczące elementy mechanizmu rynkowego 67
2.2.1.1. Konkurencja 68
2.2.1.2. Mechanizm cenowy 71
2.2.2. Zawodność instrumentu rynku –
perspektywa teorii pozytywnej i normatywnej 72
2.2.2.1. Dobra publiczne
i dobra społeczne 73
2.2.2.2. Efekty zewnętrzne 77
2.2.2.3. Rosnące efekty (korzyści) skali i monopole 79
2.2.2.4. Ograniczona suwerenność konsumencka 81
2.2.2.5. Niekompletność danych i asymetrie informacyjne 86
2.2.3. Rynek a sprawiedliwość 94
2.3. Państwo 96
2.3.1. Zadania państwa w społeczeństwie otwartym 97
2.3.2. Zawodność państwa 99
2.3.2.1. Konkurencja partyjna i cel wygrania wyborów 100
2.3.2.2. Biurokracja 101
2.3.2.3. Grupy interesu 102
2.4. Solidaryzm 105
2.4.1. Istota narzędzia solidaryzmu 106
2.4.2. Solidaryzm a sprawiedliwość 109
2.4.3. Zawodność solidaryzmu 110
2.4.3.1. Zawodność solidaryzmu a wielkość grupy solidarnej 110
2.4.3.2. Normatywna zawodność solidaryzmu 114
2.5. Narzędzia rynku, państwa i solidaryzmu
– wstępne wnioski 115
Rozdział III
Techniki finansowania opieki zdrowotnej 117
3.1. Źródła i techniki finansowania a instrumenty realizacji celów 117
3.2. Finansowanie bezpośrednie (out of pocket) 119
3.3. Finansowanie budżetowe 120
3.4. Finansowanie ubezpieczeniowe 122
3.4.1. Prywatne ubezpieczenia zdrowotne 124
3.4.2. Parafiskalne ubezpieczenie zdrowotne 126
3.4.3. Solidarne ubezpieczenie zdrowotne 129
3.5. Inne techniki finansowania 131
3.5.1. Organizacja pomocy ex post 131
3.5.2. Medyczne/zdrowotne konta oszczędnościowe 131
3.5.3. Bon zdrowotny 133
Część druga
Rozdział IV
Podmiotowy i przedmiotowy zakres ubezpieczenia zdrowotnego
w koncepcji SMSM 137
4.1. Systemy referencyjne 138
4.1.1. Szkic rozwoju niemieckiego systemu
finansowania opieki zdrowotnej 138
4.1.2. Szkic rozwoju szwajcarskiego systemu
finansowania opieki zdrowotnej 140
4.1.3. Szkic rozwoju holenderskiego systemu
finansowania opieki zdrowotnej 141
4.2. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego 142
4.2.1. Powszechność zabezpieczenia a obowiązek ubezpieczenia 142
4.2.2. Obowiązek ubezpieczenia w Niemczech, Szwajcarii i Holandii 145
4.2.2.1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech 146
4.2.2.2. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w Szwajcarii 151
4.2.2.3. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w Holandii 152
4.2.2.4. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego – wnioski 154
4.3. Zakres świadczeń gwarantowanych przez obowiązkowe
ubezpieczenie 155
4.3.1. Uzasadnienie ograniczeń gwarantowanego koszyka
świadczeń 155
4.3.2. Explicite ograniczony koszyk gwarantowany
a medycyna dwóch klas 158
4.3.3. Zasady tworzenia koszyka 159
4.3.4. Świadczenia gwarantowane w Niemczech, Szwajcarii
i Holandii 165
4.3.4.1. Świadczenia gwarantowane w Niemczech 165
4.3.4.2. Świadczenia gwarantowane w Szwajcarii 166
4.3.4.3. Świadczenia gwarantowane w Holandii 167
4.3.5. Świadczenia gwarantowane – wstępne wnioski 169
Rozdział V
Zasady kalkulacji składki 170
5.1. Obowiązkowe ubezpieczenie prywatne 171
5.2. Obowiązkowe ubezpieczenie solidarne 172
5.2.1. Zróżnicowanie składek ryczałtowych 173
5.2.2. Zmiana składki ryczałtowej podczas trwania ubezpieczenia 175
5.3. Obowiązkowe ubezpieczenie parafiskalne 176
5.3.1. Sprawiedliwość składki zależnej od dochodu 177
5.3.2. Alokacyjna wydajność składki solidarnej
i składki parafiskalnej 182
5.3.3. Podział składki pomiędzy pracodawcę i pracownika 185
5.4. Kalkulacja składki w systemie niemieckim, holenderskim
i szwajcarskim 186
5.4.1. Kalkulacja składek podstawowych ubezpieczeń zdrowotnych
w Niemczech 186
5.4.1.1. Podstawa naliczania składek w systemie GKV 187
5.4.1.2. Stopa składki GKV 188
5.4.1.3. Podział składki między ubezpieczonego i pracodawcę
, a także ubezpieczenie rentowe 190
5.4.1.4. Odwrotna redystrybucja dochodów w GKV 191
5.4.1.5. Kalkulacja składek w prywatnym ubezpieczeniu
zdrowotnym 192
5.4.2. Powszechne solidarne ubezpieczenie w Szwajcarii 194
5.4.3. Powszechne parafiskalno-solidarne ubezpieczenie w Holandii 196
5.5. Wsparcie dla osób z niewystarczającą zdolnością płatniczą 198
5.5.1. Ustalenie wysokości zasiłku celowego 199
5.5.1.1. Definicja i granica dochodu własnego uprawniającego
do otrzymania zasiłku 200
5.5.1.2. Uprawnienia do zasiłku a rozkład dochodów własnych
w procesu życia 201
5.5.1.3. Wysokość zasiłku a rodzaj ubezpieczenia 202
5.5.1.4. Redukcja składki przy wzroście dochodów własnych 204
5.5.2. Ujemny podatek dochodowy jako alternatywa
dla zasiłku celowego 209
5.6. Pomoc w wypełnieniu obowiązku ubezpieczenia w Niemczech,
Szwajcarii i Holandii 210
5.6.1. Zasiłki składkowe w Niemczech 211
5.6.2. Zasiłki składkowe w Szwajcarii 212
5.6.3. Zasiłki składkowe w Holandii 219
5.7. Kalkulacja składki i pomoc państwa w jej regulacji – wstępne wnioski 219
Rozdział VI
Wolność wyboru ubezpieczonych i konkurencja płatników 225
6.1. Konkurencja związana ramami solidaryzmu 226
6.1.1. Pozytywny wymiar konkurencji i akceptacja jej wyników 227
6.1.2. Rola państwa w instytucjonalizacji konkurencji 229
6.1.3. Konkurencja, racjonalizacja i stosunki własności 233
6.2. Pola konkurencji 237
6.2.1. Zakres ubezpieczonych świadczeń 237
6.2.2. Dopuszczenie selektywnego kontraktowania
świadczeniodawców 240
6.2.3. Ograniczenia w wyborze świadczeniodawcy poprzez pacjenta 242
6.2.4. Wysokość składki podstawowej i jej stabilizacja w czasie 243
6.2.5. Dostępność ubezpieczyciela i jakość obsługi klienta 244
6.2.6. Bodźce finansowe dla ubezpieczonych 246
6.2.6.1. Szczególne uzasadnienie implementacji bodźców
finansowych dla ubezpieczonego w systemie SMSM 246
6.2.6.2. Kompatybilność podstawowych instrumentów
sterowania popytem z systemem SMSM 250
6.2.6.3. Konkurencja, bodźce finansowe i wybór
ubezpieczonego 257
6.3. Konkurencja ubezpieczycieli i dobór dla ubezpieczonych
w Niemczech, Szwajcarii i Holandii 259
6.3.1. Konkurencja płatników i dobór dla ubezpieczonych
w Niemczech 259
6.3.1.1. Wybór i zmiana ubezpieczyciela 260
6.3.1.2. Zakres świadczeń 262
6.3.1.3. Przymus kontraktowania 264
6.3.1.4. Składka 265
Konkurencja płatników i wybór dla ubezpieczonych
w Szwajcarii 272
6.3.2.1. Dobór i zmiana ubezpieczyciela 272
6.3.2.2. Zakres świadczeń 273
6.3.2.3. Przymus kontraktowania 274
6.3.2.4. Składka 274
6.3.2.5. Bodźce finansowe 274
6.3.3. Konkurencja płatników i dobór dla ubezpieczonych
w Holandii 279
6.3.3.1. Wybór i zmiana ubezpieczyciela 279
6.3.3.2. Zakres świadczeń 280
6.3.3.3. Przymus kontraktowania 280
6.3.3.4. Składka 280
6.3.3.5. Bodźce finansowe 281
6.4. Konkurencja ubezpieczycieli a selekcja ryzyka 283
6.4.1. Mechanizmy selekcji ryzyka
w społecznych ubezpieczeniach zdrowotnych 283
6.4.2. Mechanizm wyrównania finansowego między
ubezpieczycielami 286
6.5. Wyrównanie finansowe między ubezpieczycielami w Niemczech,
Szwajcarii i Holandii 293
6.5.1. Wyrównanie finansowe pomiędzy kasami chorych w Niemczech 293
6.5.2. Wyrównanie finansowe w powszechnym ubezpieczeniu
w Szwajcarii 297
6.5.3. Wyrównanie finansowe w Holandii 299
6.6. Konkurencja ubezpieczycieli i dobór ubezpieczonych –
ocena wstępna 301
Rozdział VII
Stabilizacja ubezpieczenia i składki w długim okresie 312
7.1. Zewnętrzne wyzwania dla systemu SMSM 313
7.1.1. Zmiany struktury demograficznej i problem starości 313
7.1.2. Postęp naukowy i techniczny 315
7.1.3. Zmiany w postawach i wartościach a skłonność do płacenia 318
7.2. SMSM a stabilizacja składek w długim okresie 321
7.2.1. Pułapka umowy społecznej 322
7.2.2. Racjonowanie świadczeń na starość 325
7.2.3. Ogólne rezerwy demograficzne 328
7.2.4. Zindywidualizowane rezerwy na starość –
mechanizm kapitałowy 330
7.2.4.1. Cele i zagrożenia mechanizmu kapitałowego 330
7.2.4.2. Konstrukcja rezerwy na starość
a wpływ nieubezpieczalnych czynników 333
7.2.4.3. Rezerwy na starość a zmiana ubezpieczyciela 334
7.2.4.4. Indywidualizacja rezerw na starość a zachowania
strategiczne 338
7.2.4.5. Problemy okresu przejściowego 339
7.2.5. Kombinacja ubezpieczenia zdrowotnego z ubezpieczeniem
na życie 341
7.3. Rezerwy na starość w niemieckim systemie PKV 342
7.4. Zabezpieczenie stabilności składki w długim okresie –
ocena wstępna 346
Podsumowanie i wnioski końcowe 348
Bibliografia 359
Spis rycin 411
Spis tabel 412
Indeks nazwisk 413