Mity i zgrzyty (PIW)

W trzecim tomie Dramatów znalazły się następujące utwory: Jan Maciej Karol Wścieklica, Wariat i zakonnica, Janulka, córka Fizdejki, Matka, Sonata Belzebuba, Szewcy, ocalałe fragmenty Nowej homeopatii zła, Straszliwego wychowawcy, Normalnego człowieka, Wampira we flakonie, Persy Zwierżontkowskiej, Tak zwanej ludzkości w obłędzie, dwa utwory autoparodystyczne Negatyw szkicu i Romans schizofrenika, a także dwa przekłady (polski i francuski) Szalonej lokomotywy, której oryginał zaginął.

Tom posiada najmocniej znane i najdojrzalsze dramaty Witkacego. Wszystkie - z wyjątkiem Szewców i Tak zwanej ludzkości w obłędzie - powstały między listopadem 1922 a październikiem 1926. Daniel Gerould nazywa te lata,,okresem biegłości w sztuce":,,Witkacy pokazał wielką sprawność w operowaniu struktura dramatyczną, tempem scenicznym i zaskakującymi efektami i stał się niedoścignionym mistrzem w eksploatowaniu nerwowej i uczuciowej wrażliwości widzów" (Stanisław Ignacy Witkiewicz jako pisarz, Warszawa 1981, s.

277).,,Coraz więcej jest na tym świecie pykników. Ma se radio, ma se stylo, ma se kino, ma se daktylo, ma se brzucho i nieśmierdzące, niecieknące ucho, ma se syćko jak się patrzy - czego mu trza$406 A sam w sobie jest ścierwo podłe, guano pogodne, przebrzydłe".