Trzy zasady ludu Sun Yat-sen

"Trzy zasady ludu" w wersji, jaka była podstawą pierwszego polskiego tłumaczenia dzieła Sun Yat-sena (1866–1925, jeden z najwybitniejszych przywódców nowożytnych Chin), pochodzą z procesu wykładów publicznych wygłoszonych poprzez Suna na uniwersytecie kantońskim w 1924 roku.

Ten dokument programowy – jeden z najważniejszych tekstów społeczno-politycznych w historii Chin – był podstawą wychowania obywatelskiego w Republice Chińskiej w okresie rządów Kuomintangu (1928–1949).

z pewnością był również inspiracją dla programu polityki reform i demontażu „koszarowego komunizmu” Mao zainicjowanej w 1978 roku przez Deng Xiaopinga. W "Trzech zasadach ludu" Sun Yat-sen zawarł, formułowany stopniowo od 1905 roku, całościowy program rozwoju pocesarskich Chin, odrodzenia państwa i narodu pogrążających się od połowy XIX wieku w chaosie i biedzie, kraju wyzyskiwanego i uciskanego poprzez obce mocarstwa.

Roztaczał wizje modernizacji Chin i odbudowy ich mocarstwowej pozycji na świecie jako kraju demokratycznego, kierującego się konfucjańskimi ideami moralnymi. Trzy zasady ludu to zasada narodowa, zasada władzy ludu oraz dobrobytu ludu.

Zasada narodowa rozumiana była jako odrodzenie państwa silnego, wolnego od nacisków obcych państw, a także obudzenie w narodzie uśpionych poprzez stulecia postaw patriotycznych. Zasada władzy ludu postulowała stworzenie ustroju opartego na wartościach demokratycznych, a zasada dobrobytu – zapewnienie godnych warunków bytu społeczeństwa.

Był to w istocie polityczny program bezprecedensowej przebudowy państwa i społeczeństwa, wprowadzenia takiego systemu, który bardziej odpowiadałby ówczesnym realiom świata, podpatrzonym poprzez Sun Yat-sena podczas jego ciągłych podróży i politycznej emigracji.